İsrail ile Lübnan Arasında Barış Umudu: Ateşkes Anlaşması Kapıda mı?

İsrailli yetkililer, İsrail ile Lübnan’ın bir ateşkes anlaşmasına oldukça yaklaşmış olduklarını ve bu konuyu görüşmek üzere İsrail kabinesinin Salı günü bir araya geleceğini bildirdi. Çatışmaların sona erdirilmesi amacıyla, İsrail ile İran destekli Lübnanlı milis grubu Hizbullah arasında 60 günlük bir ateşkes öneriliyor. Bu ateşkesin, İsrail güçlerinin Güney Lübnan’dan çekilmesi ve Hizbullah’ın bu bölgedeki varlığının sonlandırılması gibi unsurlar içerdiği ifade ediliyor. Anlaşmanın detayları üzerinde müzakereler sürerken, İsrail ile Hizbullah arasında karşılıklı saldırılar da artmış durumda. İsminin açıklanmaması kaydıyla görüşlerini paylaşan bir Batılı diplomat, anlaşmanın şartları arasında Lübnan ordusunun, boşaltılan bölgelerde iki tarafın anlaşmaya varmasından sonra güçlendirilmesinin de yer aldığını belirtti. Lübnan Başbakanı, İsrail’in Beyrut’a düzenlediği saldırılar sonucunda hayatını kaybeden 22 kişinin tamamının sivil olduğunu duyurdu. Ayrıca, uydu görüntüleri üzerinden İsrail bombardımanına dair bilgiler paylaşıldı. Lübnan’ın uluslararası destekle gelecekteki askeri tehditlere karşı nasıl bir yol izleyeceği merak konusu. Lübnan Parlamento Başkan Yardımcısı Elias Bou Saab, Reuters’e yaptığı açıklamada ateşkesin önünde herhangi bir ‘ciddi engel’ olmadığını dile getirdi. Saab, çatışmaların izlenmesi için Fransa’nın da dahil olduğu ve ABD’nin başkanlık ettiği beş ülkenin yer aldığı bir komitenin kurulmasının önemli bir sorunu çözdüğünü aktardı. Ancak, İsrail’in, Hizbullah’ın Litani Nehri’nin güneyine geçmesi ya da İsrail’e saldırı planları yapması durumunda, Lübnan’a döneceğini ve gerekli askeri eylemleri gerçekleştireceğini savunması, anlaşmanın önündeki engellerden biri. Bu durum Hizbullah ve Lübnan hükümeti tarafından pek hoş karşılanmamış durumda. Ama ABD elçisi Amos Hochstein, bu ateşkes anlaşmasının belirli bir süreliğine olduğunu ifade etmiş. Lübnan’daki Birleşmiş Milletler Geçici Gücü (Unifil) ve Lübnan ordusunun zayıf durumu, ateşkesin uygulanması konusunda kaygı yaratıyor. İsrail’in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir, sosyal medya üzerinden ateşkes anlaşmasına karşı olduğunu belirtti ve durumu ‘ciddi bir hata’ olarak değerlendirdi. Gvir, Hizbullah’ın askeri olarak geri adım attığı bu dönemin, örgütü yok etmek için ‘tarihi bir fırsat’ olduğunu söyledi. Eylül ayı sonundan itibaren çatışmaların artması ile birlikte Lübnanlı yetkililer, Hizbullah ile İsrail arasında yapılacak bir anlaşmanın, 2006 yılında sona eren savaşı düzenleyen 1701 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararı’nın koşullarıyla sınırlı olması gerektiğini vurguladı. Bu karar, Mavi Hat ile İsrail’in sınırından yaklaşık 30 km (20 mil) uzaklıktaki Litani Nehri arasında bulunan Hizbullah savaşçılarının ve silahlarının geri çekilmesini içermektedir. İsrail, bu sınıra tam olarak uyulmadığını savunurken, Lübnan ise İsrail’in toprak ihlallerinin arasında Lübnan üzerindeki askeri uçuşların bulunduğunu belirtmektedir. Lübnan’da gerçekleşen İsrail saldırılarının can kaybı sayısı 3.700’ü geçti. Beyrut’a yönelik saldırıların devam etmesiyle birlikte, Hizbullah’ın da Lübnan sınırından yaklaşık 250 roket fırlattığı ifade edildi. İsrail ordusu, Eylül ayında çıkan çatışmaların ardından bu saldırıların en ağırlarından biri olduğunu belirtti. İsrail polisi, bazıları Tel Aviv yakınlarında olmak üzere, kuzey ve orta bölgelerde birçok kişinin yaralandığını ve binaların hasar gördüğünü bildirdi. Lübnan Sağlık Bakanlığı, Beyrut’taki İsrail saldırılarında 29 kişinin, ülke genelinde ise toplamda 84 kişinin yaşamını yitirdiğini resmi olarak duyurdu. Daha önce Beyrut’a yönelik saldırılara Tel Aviv’i hedef alarak yanıt vereceğini bildiren Hizbullah, şehirdeki ve çevresindeki iki askeri bölgeye hassas füzeler attığını açıkladı. İsrail ordusu da, Hizbullah’ın Beyrut’un güneyindeki Dahiye bölgesinde bulunan 12 komuta merkezine düzenlenen saldırıları tamamladığını bildirdi. İsrail ordusu Cumartesi günkü saldırılarla ilgili olarak bir açıklama yapmazken, İsrail medyasına göre, bu saldırının Hizbullah’ın önemli bir ismi olan Muhammed Haydar’ı öldürme girişimi olduğu haberleri yer aldı. İsrail, Hizbullah ile yürüttüğü çatışmalardaki hedeflerinden birinin, İsrail’in kuzeyinden kaçmak zorunda kalan 60.000 insanın geri dönüşünü sağlamak olduğunu belirtiyor. Lübnanlı yetkililerin verilerine göre, Ekim 2023 itibarıyla Lübnan’da 3.750’den fazla kişi hayatını kaybetti, en az 15.600 kişi yaralandı ve bir milyondan fazla insan evlerini terk etmek zorunda kaldı. Geçtiğimiz iki hafta içinde İsrail, Hizbullah’a yönelik saldırılarını artırdı. Son aylarda, İsrail’in Lübnan’a düzenlediği hava saldırılarında Hizbullah’ın liderlerinden Hasan Nasrallah dahil, birçok yüksek profilli ismin öldürüldüğü bildirilmektedir. İran destekli Hizbullah, Filistin’deki Hamas’a destek vermek amacıyla İsrail’e yönelik roket atışlarını artırmıştır.