Başlık: İsrail, İran’a Neden Saldırdı? Tahran Cevap Verecek mi?
Kaynak: Getty Images
Cuma gecesi, İsrail’in İran’ın askeri üslerine gerçekleştirdiği saldırıların ardından İran, Birleşmiş Milletler (BM) Anlaşması’nın 51. Maddesi’ne atıfta bulunarak “kendini savunma hakkı ve yükümlülüğü olduğunu” ifade etti. İsrail askeri sözcüsü Daniel Hagari, İran’a karşı bir misilleme gerçekleştirmemesi konusunda uyarıda bulundu. İran’ın karşılık vermesi durumunda “Biz de tepki vermek zorunda kalırız” şeklinde konuştu. Uzun zamandır İsrail, İran’ın 1 Ekim’de gerçekleştirdiği balistik füze saldırılarına yanıt vereceğini belirtiyordu. Gözler şimdi İran’a çevrilmiş durumda. BBC Dış Haberler Editörü Jeremy Bowen, yaşanan gelişmeleri analiz etti.
İsrail’in İran’a hava saldırılarıyla ilgili neler biliniyor? İsrail, İran’a neden saldırdı? İran, Orta Doğu’da İsrail’e düşman olan çeşitli grupların en önemli destekçisi konumunda ve bunlar arasında İsrail ile savaşta olan Hamas ve Hizbullah da yer alıyor. Özellikle, Hamas, İsrail’in Tahran’da gerçekleştirdiği saldırıda lideri İsmail Haniye’nin öldüğünü duyurdu.
Nisan ayında İran, Suriye’deki bir İran büyükelçiliğine düzenlenen ve İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan üst düzey birkaç komutanın hayatını kaybettiği İsrail hava saldırısına misilleme olarak; yaklaşık 300 füze ve insansız hava aracı ile İsrail’e ilk doğrudan saldırısını gerçekleştirdi. İran’ın İsrail’e yönelik SİHA ve füze saldırılarıyla ilgili bilgiler neler? İsrail, İran’ın İsfahan bölgesindeki bir füze savunma sistemine sınırlı bir saldırıda bulundu. Temmuz ayında ise İsrail, Beyrut’ta gerçekleştirdiği hava saldırısında üst düzey bir Hizbullah komutanını öldürdü. Ertesi gün, Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye’nin Tahran’da bir patlamada yaşamını yitirdiği haberi geldi. İran, bu durumu İsrail’in sorumluluğuna yükledi ancak İsrail sessiz kaldı. Eylül ayı sonunda İsrail, Beyrut’ta Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın yanı sıra üst düzey İranlı yetkili Abbas Nilfuruşhan’ı da öldürdü. Hasan Nasrallah suikastının nasıl gerçekleştirildiği merak ediliyor.
1 Ekim tarihinde İran, Haniye ve Nasrallah’ın ölümlerine karşılık olarak İsrail’e 200 balistik füze fırlattı. Jeremy Bowen – BBC Dış Haberler editörü, bu saldırıların beklenildiğini belirtti. İran’ın 1 Ekim’deki balistik füze saldırısından sonra İsrail bunun olacağını düşünmüştü. Şimdi belirsizlik, İran’ın yanıt verip vermeyeceği etrafında dönüyor. ABD Başkanı Biden, İsrail’e İran’ın nükleer, petrol ve gaz tesislerine saldırmamasını tavsiye etti. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ise bu tavsiyeye uydu. Amerikalılar, yalnızca askeri hedeflere saldırmanın İran’ı, İsrail’e tekrar saldırmaktan alıkoyabileceğini umuyor. Eğer ülkeler karşılık vermezse zayıf ve vazgeçmiş olarak değerlendirileceğinden ardı ardına gelen saldırı ve karşı saldırıları durdurmak zorlaşıyor. Savaşlar bu şekilde tırmanır ve kötüleşir.
1 Ekim’de İran, İsrail’in müttefiklerine, özellikle de Lübnan’daki Hizbullah’a yönelik saldırılara yanıt verdi. Şimdi İsrail, İran’ın sadece bu balistik füze saldırısına değil, aynı zamanda İran müttefiklerinin aylar süren sürekli saldırılarına karşılık verdiğini savunuyor. İran, İsrail’e misilleme yaparak füze saldırısında bulundu. Ayrıca, İsrail Gazze’nin kuzeyinde büyük bir saldırı yürütüyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, İsrail ordusunun tüm bir nüfusu bombaladığı, kuşatma ve açlık riskine maruz bıraktığı için bunu, Gazze savaşının en karanlık dönemi olarak nitelendirdi. Dışarıdan bakıldığında, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının zamanlaması, uluslararası dikkatleri Gazze’den uzaklaştırmak amacıyla yapılmış olabileceği konusunda herhangi bir bilgiye ulaşmak ise imkansız. Ancak bu, stratejik bir hesaplama içinde yer alabilir.
