Başlık: İsveç, Norveç ve Finlandiya’da ‘Savaşta Hayatta Kalma’ Rehberleri Dağıtılıyor
Kaynak: TT News Agency/AFP Yazan: Alex Maxia Unvan: Göteborg, İsveç 18 Kasım 2024 Pazartesi günü, milyonlarca İsveçli, bir savaşa veya beklenmedik bir kriz anında nasıl hazırlanmaları ve başa çıkmaları gerektiğine dair bilgiler sunan kitapçıklar almaya başlayacak. ‘Kriz Ya da Savaş Durumunda’ adı verilen rehberin boyutu, altı yıl öncekine göre iki kat artış gösterdi. Bu artışın nedeni, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle ortaya çıkan gelişmeler oldu. Komşu ülke Finlandiya, ‘Olaylar ve Krizlere Hazırlık’ başlıklı kendi kılavuzunu internet üzerinden yayımladı. Norveç halkı ise, savaş, aşırı hava koşulları ve diğer tehditler karşısında en az bir hafta kendi başlarına nasıl dayanabileceklerine dair bilgilendirici broşürler aldılar. Finlandiya’nın dijital rehberinde, olası bir askeri çatışmaya yönelik detaylı kısımlarda, hükümetin ve Cumhurbaşkanının bir silahlı saldırı durumunda atacakları adımlar açıklanıyor ve Finlandiya’nın ‘kendini savunmaya iyi hazırlandığının’ altı çiziliyor.
İsveç, geçen yıl Moskova’nın Ukrayna’ya yönelik işgalinin ardından Finlandiya gibi NATO’ya katıldı. Norveç ise NATO’nun kurucu üyelerinden birisi. Norveç Sivil Savunma Kurumu’ndan (DSB) Tore Kamfjord, “Norveç’teki her hane için 2,2 milyon kopya dağıttık” dedi. Evde bulunması gereken malzemeler arasında, konserve fasulye, enerji barları, makarna gibi uzun ömürlü gıdaların yanı sıra nükleer kazalar için kullanılabilecek iyodin tabletleri de mevcut. Oslo hükümeti, 2018 yılında benzer bir rehberi hanelere dağıtmıştı fakat Norveç sivil savunması temsilcisi Tore Kamfjord, iklim değişikliği nedeniyle seller ve toprak kaymaları gibi aşırı hava olaylarının riskinin arttığını vurguladı.
İsveçliler için sivil savunma kitapçıkları yeni bir kavram değil. ‘Savaş Durumunda’ kitabının ilk baskısı İkinci Dünya Savaşı sırasında yayımlanmış ve Soğuk Savaş döneminde güncellenmişti. Ancak, kitabın içindeki bu mesaj, baş sayfalara taşındı: “İsveç başka bir ülkenin saldırısına uğrarsa, asla teslim olmayacağız. Direnişin sona ermesine dair her bilgi yanlıştır.” Soğuk Savaş döneminden bu yana askeri kaynaklara yatırım yapsalar da Finlandiya ve İsveç, çok uzun bir süre öncesine kadar tarafsız ülkelerdi.
İsveç Sivil Savunma Bakanı Carl-Oskar Bohlin, geçen ay küresel durumun değiştiğini ve İsveç halkının algısının da buna göre güncellenmesi gerektiğini belirtti. Bakan, birkaç ay önce de, “İsveç’te savaş çıkma ihtimalinin olduğunu” ifade etmişti. Ancak bu çıkış, “toplu savunma” hamlelerinin yavaşlığına dair bir uyarı olarak algılandı. İkinci Dünya Savaşı’nda uzun bir kara sınırına sahip Rusya ile savaş yaşayan Finlandiya, yüksek düzeyde bir savunma yapısını her daim korudu. Öte yandan İsveç, eskiyen savunma altyapısını ancak son yıllardaki gelişmelerle yenileyebilmiştir. İsveç Savunma Üniversitesi’nden savaş araştırmaları profesörü Ilmari Kaikho, “Finlandiya savaş riskini asla unutmadı, ancak İsveç’te insanların bu durumun gerçekten yaşanabileceğini idrak etmeleri gerekiyordu” diyor.
Göteborg’da eğitim gören 24 yaşındaki Melissa Eve Ajosmaki, Ukrayna’da savaş başladığında daha fazla kaygı duyduğunu aktarıyor. “Şu an daha az kaygılıyım ama aklımda hep bir savaş çıkarsa ne yapmalıyım düşüncesi var. Özellikle ailem Finlandiya’da olduğu için.”
Kitapçıklarda farklı senaryolar için ne yapılması gerektiğine dair talimatlar yer almakta ve vatandaşlardan bir kriz anında, en azından ilk aşamalar için kendi başlarının çaresine bakmaları isteniyor. Finlilere, kış aylarında sıcaklığın -20 derecelere düştüğü günlerde günlerce elektriksiz kalmanın yolları anlatılıyor. Listede ayrıca iyodin tabletleri, pratik yiyecekler, evcil hayvanlar için gıda ve yedek enerji kaynakları öneriliyor. İsveç’teki listede ise patates, lahana, havuç, yumurta, konserve soslar ve çorbalar tavsiye ediliyor. 67 yaşındaki ekonomi uzmanı Ingemar Gustafsson, kitapçığın daha önceki versiyonlarını hatırlıyor. “Durumdan çok kaygılı değilim, bu yüzden sakin kalabiliyorum. Ne yapmamız gerektiği konusunda bilgi sahibi olmak faydalı ama evimde bu hazırlıkları yapmadım. En önemli tavsiyelerden biri, 72 saat yetecek kadar su ve gıda bulundurulması. Ancak Ilmari Kaikho, bunun herkes için uygulanabilir bir öneri olup olmadığını sorguluyor. “Küçük bir dairede yaşayan kalabalık bir ailenin bunları nerede saklayacağı merak konusu.”
