Türkiye’de artan enflasyon ve ekonomik zorluklar, yayıncılık alanında büyük etkiler oluşturuyor. Fiyatların önemli ölçüde yükselmesi ve alım gücündeki düşüş, sadece kültür ve sanat kitaplarını değil, aynı zamanda eğitim materyallerini de erişilmez hale getiriyor.
KİTAP FİYATLARINDAKİ DRAMATİK ARTIS
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılı kasım ayı itibarıyla eğitimde yıllık enflasyonun yüzde 92,5 olduğu tespit edildi. Son üç yıl içerisinde kitap fiyatları büyük bir artış göstermiştir. 2022’de 50 TL olan bir edebiyat kitabı, 2023’te 70 TL’ye, 2024’te ise 180 TL’ye kadar yükselmiştir. Bu fiyat artışının ardındaki başlıca nedenler arasında kâğıt fiyatlarındaki artış, enerji ve ulaştırma maliyetlerindeki yükselme ile ithal kitaplara uygulanan yüzde 8’lik KDV oranı gibi unsurlar yer alıyor. Sektör uzmanları, özellikle kâğıt maliyetlerinin yüksek olmasının üretim sürecini doğrudan etkilediğini vurgulamaktadır.
EĞİTİMDEKİ FIRSAT EŞİTSİZLİĞİ DERİNLEŞİYOR
Ekonomik sıkıntılar, eğitimdeki fırsat eşitsizliğini daha da artırmaya devam ediyor. Yapılan araştırmalar, düşük gelirli ailelerin çocuklarının, orta ve yüksek gelirli ailelere kıyasla kitap edinme oranının yüzde 30 daha düşük olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum, özellikle eğitim kitaplarına erişimde büyük bir uçurum yaratıyor.
SEKTÖRDE KRİTİK GÜNLER
Yayıncılık sektöründe gün geçtikçe derinleşen bu kriz, kültürel ve eğitsel içeriklere erişimi tehdit ediyor. Uzmanlar, kitap fiyatlarındaki artışın yalnızca bireysel eğitim ve gelişimi değil, aynı zamanda toplumun genel kültürel yapısını da olumsuz etkilediğini ifade ediyor. Kitap fiyatlarındaki bu artışı kontrol altına almak amacıyla enerji ve ulaşım maliyetlerinin azaltılması, kâğıt üretiminin yerelleştirilmesi ve ithal kitaplara yönelik KDV oranlarının indirilmesi gibi çözüm önerileri gündeme gelmektedir. Ancak bu önerilerin hayata geçirilme hızları ve etkinlikleri belirsizliğini korumakta.
ÖĞRENCİLER İÇİN ZOR DÖNEM
Cumhuriyet gazetesinde yer alan bir habere göre, Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, yayıncılık sektöründeki zorluklara dikkat çekerek “2021’de yaşanan ekonomik krizle birlikte hammaddelerin maliyetleri artış gösterdi. Matbaaların enerji ve su gibi giderleri, ayrıca işçilik maliyetleri de yükseldi. Üretim maliyetleri döviz karşısında yüzde 84 artarken, fiyatlarımız yüzde 15 düştü. Eğitim kitapları ise öğrenciler ve aileleri için gerçekten zorlu bir süreç oluşturuyor. Kültür eserleri konusunda yayıncılar, okuyucularını kaybetmemek adına fiyatları düşük tutmaya çalışıyorlar” diye ifade etti.
Öğrencilerin durumu da günden güne zorlaşıyor. Son sınıf lise öğrencisi Nil Selimoğlu, “Sınavlar için kitap almayı planlıyorum; fen derslerinden ikişer tane, matematikten de üç adet soru bankası ve iki fasikül almak toplamda 3 bin 500 TL’ye mal oluyor. Bu kadar yüksek bir maliyet mantıklı mı?” şeklinde görüş belirtti. Hukuk fakültesi öğrencisi Irmak Aydın ise, “Sadece bir dönem için harcadığım kitap parası 4 bin lira, kanun kitaplarıyla birlikte toplamda 5 bin liraya yaklaşıyor. Yıl boyunca ise masrafım neredeyse 10 bin lira oluyor” dedi.
