Koma, Yunanca “derin uyku” anlamına gelen bir kelimedir. Tanım travma ve beyin hasarı gibi durumlarda kişinin uzun süre yaşadığı bilinçsizlik durumdur. Komadaki bir kişi uyandırılamaz. Komadaki bir kişinin yakınları için koma dönemi genellikle belirsizliğin hakim olduğu, umut ve korku arasında gidip gelinen korkunç bir dönemdir.
Koma, beyin hasarına bağlı derin bir bilinçsizlik halidir. Beyin korteksi uyaranlara yanıt vermez. Beyin kanaması ya da beyin enfarktüsü, oksijen yetersizliği, kalp yetmezliği, travmatik beyin hasarı olan bir kaza, zehirlenme, aşırı doz alkol zehirlenmesi, beyinde enfeksiyon ya da beyinde sıvı birikmesi (beyin ödemi) nedeniyle, koma hali olabilir.
Komadaki hastalar acil müdahale ve tedavinin planlı olarak başlatılmasını gerektirir. Ülkemizde de Kim Milyoner Olmak İster sunucusu Kenan Işık yaklaşık 8 yıldır uyuyor. Dünyada 19 yıl sonra dahi komadan uyanan kişiler bulunmaktadır.
Koma Nedenleri Nelerdir?
Hasta bilincini kaybettiğinde koma oluşur. Bir hastanın bilincini kaybetmesine ve komaya girmesine neden olabilecek birçok faktör vardır. Bir kişinin komaya girmesinin sebeplerinden biri de kafa travmasıdır. Başa alınan ağır darbeler ve trafik kazaları bilinç kaybına neden olabilir. İnme de komaya neden olabilir.
Oksijen eksikliği komaya en büyük katkıda bulunanlardan biridir. Oksijen eksikliği kısa süreli bilinç kaybına neden olabileceği gibi beyinde de bazı sorunlara yol açarak hastanın komaya girmesine neden olabilir. Koma nedenleri arasında nöbetler, enfeksiyon, diyabet, tümörler, alkol ve sigara sayılabilir. Belli bir koma türü yoktur. Uzun süre bir kişi bilinçsiz ve tepkisiz şekilde yatıyorsa bu duruma koma adı verilir. Birkaç haftadan uzun süredir komada olan kişilerde başka sorunlar gelişebilir ve koma ne kadar uzun sürerse uyanma olasılığı o kadar azalır.
Koma İle Beyin Ölümü Arasındaki Fark Nelerdir?
Koma, beyin fonksiyonlarının bir kısmının kesintiye uğraması ya da daha az iyi çalışmasından kaynaklanır. Beynin fonksiyonel bozukluğu olarak da denebilir. Koma, beyin ölümü ile aynı şey değildir. Bir kişi beyin ölümü gerçekleştiğinde, beyin sapı da dahil olmak üzere hiçbir beyin aktivitesi yoktur.
Bir kişi komadayken beyin hücreleri hala canlıdır. Ancak diğer beyin hücrelerinden artık sinyal almazlar. Sinyal göndermezler. Yine de hala çok az bir elektriksel aktivite ve metabolizma vardır. En modern tekniklerle bazen minimal aktivite gösteren ancak sinyal göndermeyen çok küçük izole noktalar görülebilir.
Komada öksürme ve yutma gibi ilkel reflekslerin yanı sıra kalp atış hızı, kan basıncı, solunum, sıcaklık gibi bitkisel işlevler ortaya çıkabilir ve uyanma-uyku ritmi beyin sapı tarafından kontrol edilir.
Komanın Sonuçları Nelerdir?
Komanın sonuçlarını tahmin etmek zordur ve etkileri kişiye göre değişir. Saatler ya da günler içinde iyileşen hastalarda çok az etki görülür. Komanın daha uzun sürdüğü kişilerde ise %25-50 oranında yaşam boyu süren fiziksel veya bilişsel sonuçlar ortaya çıkar.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi kısa sürede uyanan kişiler olduğu gibi 19 sene gibi uzun bir süre bile komada kalan hastalar bulunmaktadır. Komanın süresi uzadıkça uyanma olasılığı da o kadar azalmaktadır. Bu yüzden komaya giren bir kişinin uyanması için bir süre vermek imkansızdır.
