Başlık: Lübnan: Uydu Görüntüleri ile İsrail’in Bombardımanı
Kaynak: Getty Images Yazarlar: Ahmed Nour & Erwan Rivault Unvan: BBC Arapça & BBC Görsel Gazetecilik Ekibi
21 Ekim 2024 – BBC’nin incelediği uydu radar verilerine göre, İsrail’in Lübnan’a yönelik başlattığı bombardıman, iki haftalık sürede, Hizbullah ile bir yıl boyunca süren sınır ötesi çatışmaların verdiği hasardan daha fazla zarar oluşturmuştur. Veriler, 2-14 Ekim 2024 tarihleri arasında Lübnan’da 3600’den fazla binanın ya tamamen yıkıldığını ya da hasar gördüğünü ortaya koymaktadır. Bu durum, 7 Ekim 2023’teki Hamas saldırılarının ardından başlayan İsrail ile Hizbullah arasındaki çatışmalarda oluşan hasarın yüzde 54’üne karşılık gelmektedir. Veriler, New York Şehir Üniversitesi’nden Corey Scher ve Oregon Eyalet Üniversitesi’nden Jamon Van Den Hoek tarafından toplanmıştır. Uydu radar görüntülerini karşılaştırarak, binalardaki aniden gelişen yükseklik veya yapısal değişiklikleri gözlemlediler. Pax for Peace örgütünden çevre uzmanı Wim Zwijnenburg, uydu verilerini inceleyerek İsrail bombardımanlarının sonuçları hakkında uyarıda bulundu. Zwijnenburg, “İsrail ordusunun saldırıları, sivil halka karşı, Lübnan’ın güneyindeki insanları sürmek ve Hizbullah’ın burada yeniden konumlanmasının önüne geçmek için ‘ölü alan’ yaratıyor gibi görünmektedir” dedi.
Haberin Devamı: Müttefiki Hamas’ın 8 Ekim 2023’te İsrail’in güneyine gerçekleştirdiği saldırının ardından, Hizbullah destek amacıyla roket atışları ile İsrail’in kuzeyine karşılık vermeye başladı ve bu durum çatışmaları yeniden başlattı. İsrail, Hizbullah’ın silah ve altyapısını yok etmek amacıyla 30 Eylül’de Lübnan’ın güneyini işgal etmiştir. Uydu görüntüleri, radar verileri ve askeri kayıtlara göre, İsrail’in Lübnan’daki bombardımanı, ağırlıklı olarak güneydeki sınır bölgelerine yönelmiştir. Ancak bu bombardıman, Bekaa Vadisi ve Beyrut’un güneydeki banliyöleri gibi orta ve kuzey bölgelerine de sıçramıştır. İsrail ordusu, başkent Beyrut da dahil olmak üzere Lübnan’da binlerce Hizbullah hedefinin vurulduğunu belirtmektedir. Beyrut’taki hava saldırıları, çoğunlukla binlerce sivilin yaşadığı güneydeki Dahiye mahallesini hedef almıştır. İsrail, Hizbullah’ın buradan yönetildiğini iddia etmektedir. Ayrıca, 27 Eylül’de bölgedeki bazı binalara düzenlenen saldırıda Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın öldüğü bildirilmiştir.
Sınır ötesi çatışmalar, ABD merkezli Silahlı Çatışma Konumu ve Olay Verileri Projesi (ACLED) tarafından toplanan verilere göre, 1 Eylül ile 11 Ekim 2024 arasında İsrail ordusunun Lübnan’a en az 2700 saldırı düzenlediğini göstermektedir. Ancak bu veriler, saldırıların ağırlıklı olarak güneydeki sınır bölgelerine yoğunlaştığını ama kuzey ve orta bölgelere de yayıldığını ortaya koymaktadır. ACLED, Hizbullah’ın aynı dönemde İsrail’e 540 saldırı gerçekleştirdiğini belirtmiştir. Bu saldırılar, roket, füze ve insansız hava araçlarıyla birlikte düzenlenmiştir. İsrail ordusu, Lübnan’daki hava saldırılarının Hizbullah’ın altyapısını hedef aldığını dile getirmektedir. Ayrıca, İran destekli bu grubun saldırılarının sonucunda yerinden edilen onbinlerce İsrailliyi sınır bölgesindeki evlerine geri döndürmeyi amaçladığını sıkça vurgulamaktadır. İsrail’in kuzeyinden 60 bin kişi, Hizbullah’ın sürekli gerçekleştirdiği saldırılar nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalmıştır. Ancak, bazı roketler daha güneydeki Hayfa kentine kadar ulaştı ve burada bulunan bazı evlerin hasar görmesine yol açtı.
ACLED’in topladığı verilere dayanarak yapılan analizde, Lübnan tarafında İsrail’in hava saldırılarının Tire, Bekaa Vadisi ve Beyrut’u hedef aldığını görülmektedir. Lübnan hükümeti, ülke genelinde 1,3 milyon kişinin yerinden edildiğini ifade etmektedir. Başbakan Necib Mikati, bu durumun ülke tarihinin en büyük göç hadiselerinden biri olduğunu belirtmiştir. İsrail ordusu da, Beyrut ve diğer bölgelerde tahliye emirleri yayımlamaktadır. Güneyde ise, bir dizi köye tahliye emri verilmiş ve sakinlere “hemen Avali Nehri’nin kuzeyine geçin” uyarısı yapılmıştır. İngiliz Kızılhaçı’nın Beyrut’taki Ortadoğu Müdürü Gabriel Karlsson, “Bu bir insani felaket” şeklinde değerlendirme yapmış ve tahliye edilenler için yeterli barınak sağlanamadığını aktarmıştır. Karlsson, “Sokakta yatan çocuklar gördüm” diye eklemiştir. Lübnanlı yetkililer, 2350 kişinin hayatını kaybettiğini ve 10 binden fazla kişinin yaralandığını bildirmiştir. İsrail’in eski askeri istihbarat şefi Amos Yadlin, BBC’ye yaptığı bir açıklamada, “Savaşta ikincil zarar kaçınılmazdır” demiştir. Ancak Pax for Peace örgütünden Zwijnenburg, İsrail’in askeri harekâtının siviller üzerindeki etkisini vurgulamış ve “Ağır bombardıman, çevresindeki sivilleri öldürüyor ve yaralarını açıyor” şeklinde değerlendirmelerde bulunmuştur. “Açık veri kaynakları ve uydu görüntüleri, sulama kanalları, benzin istasyonları ve elektrik şebekeleri gibi sivil altyapıların zarar gördüğünü ve bunun da insani durumu daha da kötüleştirdiğini ortaya koymaktadır” şeklinde sözlerini tamamlamıştır. Paul Cusiac ve Maria Rashed’in katkılarıyla hazırlanmıştır.
