Orijinal Başlık: Maradona’nın Ölümünün Dördüncü Yılı: ‘Tanrı’nın Eli’ ve Unutulmaz Anılarla Dolu Sıra Dışı Bir Yaşam
Orijinal İçerik Parçası: Kaynak: Getty Images * Bu yazı BBC Türkçe’de ilk kez 26 Kasım 2020’de yayımlanmıştı. Tüm zamanların en büyük futbolcularından biri olarak kabul edilen Diego Armando Maradona, 25 Kasım 2020’de Arjantin’in Tigre şehrinde kalp yetmezliği ve akciğer ödemi nedeniyle yaşamını yitirdi. Maradona, sahip olduğu yetenek, ihtişam, vizyon ve hız ile izleyicileri büyüleyen, baş döndürücü ve sıra dışı bir dâhiydi. Ancak, tartışmalı ‘Tanrı’nın Eli’ golü ve uyuşturucu kullanımı, hayranlarını derinden etkileyen olaylar arasındaydı. Copa Amerika finalinde yüzlerce kişi büyük bir tehlike ile karşı karşıya kaldı. Cristiano Ronaldo: Avrupa Futbol Şampiyonaları’nda rekorlar kırmış bir futbolcu, yenilerini hedefliyor. Şampiyonlar Ligi, Avrupa Ligi ve Konferans Ligi: Yeni format nasıl olacak? Başakşehir, UEFA Konferans Ligi’nde St. Patrick’s Athletic’i 2-0 mağlup ederek grup aşamasına yükseldi.
Kısa ve Öz: Futbol Dâhisi Kaynak: Getty Images 1960 yılında Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te bir gecekondu mahallesinde dünyaya gelen Diego Armando Maradona, bazıları tarafından Brezilyalı Pele’nin bile gerisinde kalmayan bir futbol yıldızı olarak yoksulluktan kurtulmayı başardı. 491 maçta 259 gol atan Maradona, 20. yüzyılın en büyük futbolcusu seçilen anketlerde Pele’yi geçerek, FIFA’nın oylama kurallarını değiştirmesine sebep oldu. Genç yaşta parlak yeteneklerini gösteren Maradona, Los Cebollitas adlı gençlik takımını 136 maçta yenilmez hale getirdi. Milli takım formasını ilk kez 16 yaş 120 günlükken giydi. Kısa ve tıknaz bir fizik yapısına sahipti, 1.65 boyuyla sıradan bir sporcu izlenimi verse de, akıcı yetenekleri, çevikliği, vizyonu, top kontrolü, dripling kabiliyeti ve pas isabetliliği, yaşadığı kilo ve hız sorunlarının üzerini örterek onu olağanüstü kılıyordu. Rakip defans oyuncularından kaçma konusunda oldukça başarılıydı ama suç dünyasından kaçma konusundaki başarısı şüpheliydi.
‘Tanrı’nın Eli’ ve ‘Yüzyılın Golü’ Kaynak: Getty Images Maradona’nın Arjantin milli takımı ile 91 maçta 34 gol atması, inişli çıkışlı uluslararası kariyerinin sadece küçük bir bölümünü temsil ediyor. 1986’da, ülkesinin Meksika’da gerçekleştirdiği Dünya Kupası’nı kazanmasında önemli rol oynayan Maradona, dört yıl sonrasında takımı finale taşıdı. 1986 turnuvasının çeyrek finalinde, hayatı boyunca ona eşlik edecek bir olay gerçekleşti. Arjantin’in İngiltere ile oynadığı çeyrek final, iki ülke arasında yaşanan Falkland Savaşı nedeniyle özel bir anlam taşımaktaydı. Futbol sahası adeta bir savaş alanına dönmüştü. Maçın 51. dakikasında, golsüz geçen mücadelede Maradona, kaleci Peter Shilton’ın ulaşmaya çalıştığı topu eliyle ağlara gönderdi. Sonrasında, bu golü “Biraz Maradona’nın kafası, biraz da Tanrı’nın eli sayesinde” diye yorumladı. Maradona, yirminci yüzyılın en tartışmalı golünü attıktan yalnızca dört dakika sonra, pek çok kişi tarafından “yirminci yüzyılın en güzel golü” olarak adlandırılan golü de kaydetti. Topu kendi sahasında alarak, büyüleyici ve dolambaçlı bir koşu ile birden fazla rakibini geride bıraktı ve kaleci Shilton’u da geçerek topu ağlara yolladı. Gol sonrası BBC yorumcusu Barry Davies, “Bu fevkalade bir gol, hiç şüphe yok ki bir futbol dehasını izledik” diye belirtti. İngiltere farkı bire indirdi ancak Arjantin turu geçti. Maradona, “Bu sadece bir maçı kazanmanın ötesindeydi: Amaç İngilizleri elemekti” şeklinde konuştu.
Napoli’nin Kahramanı Uyuşturucu Sorunlarıyla Mücadele Ediyor Maradona, dünya futbolunda iki kez transfer rekoru kırdı. İlkinde, 1982’de 3 milyon sterlin karşılığında Boca Juniors’tan Barcelona’ya transfer oldu. İkincisinde ise, 2 yıl sonra 5 milyon sterline İtalyan ekibi Napoli’ye geçti. San Paolo Stadyumu’nda 80 bin taraftarın önünde helikopterle indi. O, şehrin yeni kahramanıydı. Kariyerinin en başarılı dönemini İtalya’da geçiren Maradona, 1987’de ilk, 1990’da ikinci şampiyonluğuna ulaşarak ekibini başarıya taşıdı. 1989 yılında ise UEFA Kupası’nı kazandılar. İlk şampiyonluk, şehirde 5 gün 5 gece kutlandı. Binlerce kişi sokağa dökülürken Maradona, yoğun ilgi ve beklentiden bunaldı. “Bu müthiş bir şehir ama artık nefes alamıyorum. Özgürce yürümek istiyorum. Ben de herkes gibi biriyim” dedi. Camorra suç örgütü ile ayrılamaz bir bağlantı kurdu, kokain bağımlılığı onu derinden etkiledi ve bir babalık davasıyla yüzleşmek zorunda kaldı. 1990’da İtalya’da düzenlenen Dünya Kupası finalinde Arjantin’in Almanya’ya karşı 1-0 kaybettiği maçtan sonra doping testinin pozitif çıkması ile 15 ay ceza aldı. Ancak pes etmedi, kendini toparladı, geri döndü ve 1994 ABD Dünya Kupası’nda forma giydi. Fakat, kameraya doğru koşarkenki garip yüz ifadesi olan gol kutlaması izleyicilerin endişelerine neden oldu. Turnuvanın ortasında yasaklı olan ephedrine maddesini kullandığı tespit edilince turnuvadan diskalifiye edildi.
Emeklilik Sonrası Yaşam Kaynak: Getty Images Üç yıl sonra, üçüncü kez doping testinde pozitif bulunarak 37 yaşında futbolu bıraktı. Ancak sorunlar onu bırakmadı. Gazetecilere havalı tüfekle ateş açması sonucunda 2 yıl 10 ay hapis cezası aldı, ceza ertelendi. Kokain bağımlılığı ve alkolizm, çeşitli sağlık sorunlarına yol açtı. Aşırı kilo alarak bir dönem 128 kiloya ulaştı. 2004 yılında kalp krizi geçirip bir süre yoğun bakımda kaldı. Obezite ile başa çıkmak için midesinin bir kısmını aldırdı ve Küba’da uyuşturucu bağımlılığına çare aradı.
Bütün bu yaşananlara rağmen Maradona, 2008 yılında Arjantin milli takımının teknik direktörü oldu. İki yıl sonra düzenlenen Dünya Kupası’nda Arjantin çeyrek finale kadar yükseldi. Fakat, 4-0’lık Almanya mağlubiyeti ile teknik direktörlük kariyeri sona erdi. Manşetlerden düşmeyen Maradona, sonraki yıllarda birçok teknik rolde yer aldı. Shar pei cinsi köpeklerinden biri kalçasını ısırınca estetik operasyon geçirdi. Evlilik dışı bir ilişkisinden olan oğlu Diego Armando Junior’ı resmi olarak kabul etti. Kaotik yaşam tarzını yansıtan olaylardan biri de 2018’de Rusya’da düzenlenen Dünya Kupası’nda Arjantin-Nijerya maçında yaşandı. Kendi pankartını açarak, bir Nijerya taraftarıyla dans etti, dua etti, Lionel Messi’nin golünü coşkuyla kutladı ve bir süre uyudu. Bazı haberlerde, maç sonrası tedavi görmesi gerektiği belirtilmiştir. Yüz kızartıcı, yaratıcı, eğlenceli, muazzam, aşırı… Diego Maradona. Sıradanlıktan mümkün olduğunca uzak, bir yaşam.
