Milyonlarca işçiyi ilgilendiren İş Kanunu, hem işçileri hem de işverenleri koruyan maddeler içermektedir. Pek çok çalışan, İş Kanununda belirtilen haklarını bilmedikleri zaman mağdur olabilmektedir. Bu şikayetlerden biri de iş akdinin feshi meselesidir. İş Kanunu'na göre işçi ve işveren, ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık halinde iş sözleşmesini feshedebilir. Derhal fesih için 6 günlük diskalifiye süresi uygulanır. Süreyi kaçırdıktan sonra feshedenler iş göremez hale gelebilir.
İşçinin işe son verme hakkı hangi durumlarda doğar?
Kanunun 24 üncü maddesinin birinci fıkrasının II. Alt paragraf, çalışana derhal fesih hakkı verir. Buna göre, sürenin belirlenmiş olup olmadığına bakılmaksızın, ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık durumlarında iş sözleşmesi süre dolmadan veya ihbar süresi beklenmeden feshedilebilir. İşveren, gerçeğe aykırı bilgi veya vaatler vererek yanıltırsa, aile üyelerinden birinin namus ve şerefine hakaret ederse, işçi derhal fesih hakkına sahiptir. Derhal fesih için başka bir neden tacizdir. İşçinin işveren veya işçi veya üçüncü kişiler tarafından taciz edilmesi ve bu durumun işverene bildirilmesine rağmen gerekli tedbirlerin alınmaması işçi tarafından derhal fesih sebebi teşkil eder.
İşverene fesih hakkı veren durumlar
İşçinin ücretinin eksik ödenmesi veya zamanında ödenmemesi gibi sebepler de derhal fesih sebebidir. Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının II. Maddede yer alan ahlak ve iyiniyet kurallarının ihlali durumunda işveren derhal fesih hakkına sahiptir. İşverene derhal fesih hakkı veren durumlar şunlardır; İşe girerken yanlış bilgi vererek işvereni yanıltmak, İşyerinde diğer çalışanlara cinsel tacizde bulunmak, İşverene veya aile bireylerine küfretmek, ihbar ve suçlamalarda bulunmak, işyerinde başkasını alay etmek, işe sarhoş veya uyuşturucu alarak işe gelmek, suç işlemek Daha fazla hapis cezası ile cezalandırılır ve cezası ertelenmez, İzinsiz veya haklı bir sebebe dayanmaksızın bir ay içinde tatilden sonra iki iş günü veya iki iş günü veya ayda üç iş günü işe gelmemek, İşi yapmak, işverenin mesleki sırlarını ifşa etmek, Sorumlu olduğu işi hatırlatmasına rağmen yapmamakta ısrar etmek, Kendi iradesi veya ihmali nedeniyle işin güvenliğini tehlikeye atmak, işverene zarar vermek. işyerindeki araçları, bir aylık ücretini ödeyemeyecek derecede
El koyma süresi 6 iş günü
Habertürk tarafından yapılan haberde, Kanunun 26. maddesine göre işçi veya işverene yukarıda sayılan ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan durumlara dayalı olarak tanınan sözleşmeyi feshetme yetkisinin 6 gün içinde kullanılması gerekmektedir. iş günü, karşı tarafın haklı fesih sebebini öğrendiği günden itibaren başlar. Her halükarda fesih hakkının haklı nedenin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde kullanılması gerekir. Bu süreler hak düşürücü süreler olduğundan, süre bitiminden sonra fesih hakkı sona erer. İşyerinde hırsızlık olayı meydana gelmişse, işveren derhal fesih hakkını, olayın meydana geldiği günü takip eden 6. iş günü sonuna kadar kullanmak zorundadır. Devam eden davalarda diskalifiye süresi işlemez. Örneğin işveren, ücretini 20 gün geciktirirse, işçi için haklı bir fesih sebebi ortaya çıkar. Bu nedenle işçi 6 iş günü içerisinde derhal fesih hakkını kullanmak zorundadır. Ancak ücretin eksik ödenmesi veya zamanında ödenmemesi, sigorta priminin eksik ödenmesi veya hiç ödenmemesi durumunda 6 günlük indirim süresi uygulanmaz. Bu durum devam ettiği sürece işçi her zaman iş sözleşmesini feshedebilir. İşçiler arasında kavga çıkması, işverene derhal fesih hakkı verir. İşveren, kavgayı öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde iş sözleşmesini feshedebilir. İşveren bu durumu sonradan öğrenmişse, kavga tarihinden itibaren bir yıl içinde işçiyi işten çıkarabilir. Yargıtay, işverenin öğrenme durumunu geniş yorumlamaktadır. Altı günlük diskalifiye süresi, işçinin herhangi bir amirinin öğrendiği tarihten değil, işverenin veya yetkili kişinin olayla ilgili gerekli araştırma ve incelemeyi yaptırarak soruşturmayı tamamladığı tarihten itibaren başlar. Örneğin işveren, taciz veya hırsızlık davasıyla ilgili soruşturma yaptıktan sonra 6 iş günü içinde işçiyi işten çıkarırsa ihbar ve kıdem tazminatı ödemeyecektir. Soruşturma sonunda uyarı, kınama, ücret kesintisi gibi başka bir yaptırım uygulamakla yetiniyorsa, bu durumu gerekçe göstererek daha sonra haklı bir fesih yapamaz.
Haklıyken yanılma
Diskalifiye süresi içinde fesih yapan taraf ihbar tazminatı ödemez. Çalışanın işine son verilirse kıdem tazminatı alır. İşveren fesih yapmışsa kıdem tazminatı ödemeyecektir. Ancak, diskalifiye süresinin bitiminden sonra fesih halinde, haklı fesih sonuçları doğmuş sayılmaz. Fesih, haklı bir sebebe dayansa dahi, diskalifiye süresine uyulmaması halinde haksız fesih yapmış sayılır. Bu durumda fesih yapan taraf ihbar tazminatı öder. Bu şekilde fesih yapan işveren de kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür.
.
