Moldova’da AB Referandumunda Kılpayı ‘Evet’ Sonucu: Rusya’nın Seçimlere Müdahalesi Tartışma Yarattı

Moldova halkı, Pazar günü yapılan referandumda Avrupa Birliği’ne (AB) katılma isteğini az bir oy farkıyla onayladı. Pazartesi günü açıklanan resmi verilere göre, oyların yüzde 99,6’sının sayılmasının ardından sonuçlar; yüzde 50,46 ile ‘Evet’ ve yüzde 49,54 ile ‘Hayır’ şeklinde oldu. Oylamanın bu kadar yakın geçmesi, gözlemcileri şaşırttı. Rusya’nın işgali altındaki Ukrayna sınırında yer alan 2,6 milyonluk Moldova’da bu kadar yakın bir sonuç beklenmiyordu. Aynı gün Moldova, cumhurbaşkanlığı seçimlerini de gerçekleştirdi. Mevcut AB yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu, oyların yüzde 41’ini alarak önde yer aldı ancak yeniden seçilemedi. Sandu, gelecek ay düzenlenecek ikinci turda tekrar yarışacak. Avrupa Birliği, Ukrayna ve Moldova ile tam üyelik müzakerelerine resmi olarak başlamış durumda. 2020’de düzenlenen son cumhurbaşkanlığı seçiminde, seçmenler Rusya destekli Cumhurbaşkanı İgor Dodon’un yerine Avrupa yanlısı eski Dünya Bankası ekonomisti Maia Sandu’yu tercih etmişlerdi. Cumhurbaşkanı Sandu, Pazartesi günü seçimlerin ilk turunda ‘haksız bir mücadeleyi adaletle kazandığını’ ifade etti. Sandu, hükümetinin 300 bin oyun satın alındığına dair ‘açık kanıtlar’ bulduğunu açıkladı. Aynı zamanda, ‘kirli müdahalenin’ oy kayıplarına yol açtığını belirtti ve Moldova demokrasisine yönelik ‘benzeri görülmemiş bir saldırıda bulunmakla’ suçladığı yabancı güçlerle çalışan suç örgütlerine dikkat çekti. Moldova Cumhurbaşkanı, Rusya’yı doğrudan hedef almadı, ancak son haftalarda Moldovalı yetkililer, AB referandumuna karşı oy kullanmaları için seçmenlere Moskova’dan gelen paralarla ödeme yapıldığını ortaya koydular. Kremlin ise Sandu’nun seçimlere müdahale ettikleri yönündeki iddialarını ‘kanıtlamasını’ istediği gibi, oy sayımında ‘anormallikler’ olduğunu da iddia etti. Moldova’nın ilk kadın Cumhurbaşkanı olan 52 yaşındaki Sandu, 3 Kasım’da gerçekleştirilmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda, Rusya yanlısı Sosyalistler tarafından desteklenen eski savcı Alexander Stoianoglo ile karşılaşacak. Stoianoglo, seçimlerin ilk turunda yüzde 26 oy almıştı. AB sözcüsü Peter Stano, referandumun Rusya’nın ‘benzeri görülmemiş müdahale ve sindirme çabaları altında’ gerçekleştiğini dile getirdi. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de Moldova’nın ‘Rusya’nın taktiklerine’ karşın ‘Avrupalı bir gelecek’ seçtiğini vurguladı. Beyaz Saray sözcüsü John Kirby, cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki beklenenden daha yakın sonuçlar ile AB’ye katılma referandumunun ardından Rusya’yı, Moldova’nın seçim süreçlerini sabote etmeye çalışmakla suçladı ve Rusya’nın amacına ulaşamadığını ifade etti. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Vedant Patel de Kremlin’i Moldova’nın egemenliğini bozmaya çalışmakla suçladı. Pazar günü BBC tarafından bildirildiğine göre, Moldova’nın ayrılıkçı bölgesi Transdinyester’deki bir oy kullanma merkezinde oy karşılığında para verildiği tespit edildi. Bir BBC muhabiri, bir kadın oy pusulasını sandığa attıktan sonra seçim gözlemcisine parayı nereden alacağını sorduğunu duydu. Kendisine oy vermesi karşılığında para teklif edilip edilmediği sorulduğunda tereddüt etmeden kabul etti. Kadın, kendi oy verme merkezine gönderen kişinin aramalarına artık cevap vermediği için öfkeliydi ve ‘Beni kandırdı!’ dedi. Kime oy verdiği sorulduğunda ise sessiz kaldı. Moldova şu anda AB ile üyelik müzakereleri yürütüyor. Referandumun yasal olarak bağlayıcı olmaması dolayısıyla, katılım görüşmeleri Pazar günkü sonuçlardan bağımsız şekilde devam edecek.