Türkiye’nin kuzey-orta kesimindeki Çankırı’da, Osmanlı döneminden kalma bir sadaka taşı, ihtiyaç sahiplerine umut sunarak amacına hizmet etmeye devam ediyor. 17. yüzyıldan kalma Çivitcioğlu Medresesi’nde bulunan sadaka taşı, cömert vatandaşlardan bağış alıyor. Bu katkılar daha sonra titizlikle kaydediliyor ve belirlenen personel tarafından şehrin dört bir yanındaki ihtiyaç sahibi ailelere dağıtılıyor.
Yerel sakinlerden Nazım Ege, bu uzun süredir devam eden geleneğin korunmasından duyduğu memnuniyeti şu sözlerle dile getirdi: “Osmanlılardan kalma güzel bir gelenek olan sadaka taşı, insanların cömertliklerini gizli tutarak para bağışlamalarına olanak tanır. Ellerini kapalı bir şekilde paralarını taşa koyarlar, böylece az mı çok mu verdiklerini kimse bilmez.”
Şunları ekledi: “Buna karşılık, ihtiyaç sahipleri yalnızca ihtiyaç duyduklarını alıyor ve verme ve alma eylemini anonim tutuyor. Bu gelenek, toplanan fonların dikkatlice yönetilmesi ve personel gözetiminde ihtiyaç sahiplerine dağıtılması ve her bağış için kayıt tutulmasıyla günümüze kadar devam ediyor.”
Umut Işığı
Sadaka taşı, toplumun daha az şanslı olanlara yardım etme konusundaki kararlılığının somut bir hatırlatıcısı olarak hizmet eder. Nesiller boyunca aktarılan şefkat ve cömertlik ruhunu temsil eder ve kimsenin geride kalmamasını sağlar. Şehir zengin mirasını benimsemeye devam ederken, sadaka taşı kolektif nezaketin kalıcı gücünün bir kanıtı olarak durmaktadır.
“Sadaka taşlar”, yüzeylerine oyulmuş girintili kaseler bulunan kısa taş sütunlardı. Bunlar, daha az şanslı olanlar için sadaka tepsisi olarak hizmet etmek üzere inşa edilmişti ve çoğunlukla camiler veya türbeler gibi kamusal alanların köşelerine yerleştirilmişti. Uygulamaya göre, maddi imkânı olanlar, ihtiyaç sahiplerinin fark edilmeden toplaması için bu kaselere para bırakırdı.
Bu uygulama, hayırseverlikle ilgili üç önemli özelliği yerine getiriyordu: Daha az şanslı olanlar dilencilik utancından kurtuluyordu, sadece ihtiyaçları kadarını alıp gerisini başkalarına bırakıyorlardı ve parayı bağışlayanlar, gösteriş olarak algılanabilecek şekilde kimliklerini açıklamak zorunda kalmıyorlardı.
Türkiye’nin kuzey-orta kesimindeki Çankırı’da, Osmanlı döneminden kalma bir sadaka taşı, ihtiyaç sahiplerine umut sunarak amacına hizmet etmeye devam ediyor. 17. yüzyıldan kalma Çivitcioğlu Medresesi’nde bulunan sadaka taşı, cömert vatandaşlardan bağış alıyor. Bu katkılar daha sonra titizlikle kaydediliyor ve belirlenen personel tarafından şehrin dört bir yanındaki ihtiyaç sahibi ailelere dağıtılıyor.
Yerel sakinlerden Nazım Ege, bu uzun süredir devam eden geleneğin korunmasından duyduğu memnuniyeti şu sözlerle dile getirdi: “Osmanlılardan kalma güzel bir gelenek olan sadaka taşı, insanların cömertliklerini gizli tutarak para bağışlamalarına olanak tanır. Ellerini kapalı bir şekilde paralarını taşa koyarlar, böylece az mı çok mu verdiklerini kimse bilmez.”
Şunları ekledi: “Buna karşılık, ihtiyaç sahipleri yalnızca ihtiyaç duyduklarını alıyor ve verme ve alma eylemini anonim tutuyor. Bu gelenek, toplanan fonların dikkatlice yönetilmesi ve personel gözetiminde ihtiyaç sahiplerine dağıtılması ve her bağış için kayıt tutulmasıyla günümüze kadar devam ediyor.”
Umut Işığı
Sadaka taşı, toplumun daha az şanslı olanlara yardım etme konusundaki kararlılığının somut bir hatırlatıcısı olarak hizmet eder. Nesiller boyunca aktarılan şefkat ve cömertlik ruhunu temsil eder ve kimsenin geride kalmamasını sağlar. Şehir zengin mirasını benimsemeye devam ederken, sadaka taşı kolektif nezaketin kalıcı gücünün bir kanıtı olarak durmaktadır.
“Sadaka taşlar”, yüzeylerine oyulmuş girintili kaseler bulunan kısa taş sütunlardı. Bunlar, daha az şanslı olanlar için sadaka tepsisi olarak hizmet etmek üzere inşa edilmişti ve çoğunlukla camiler veya türbeler gibi kamusal alanların köşelerine yerleştirilmişti. Uygulamaya göre, maddi imkânı olanlar, ihtiyaç sahiplerinin fark edilmeden toplaması için bu kaselere para bırakırdı.
Bu uygulama, hayırseverlikle ilgili üç önemli özelliği yerine getiriyordu: Daha az şanslı olanlar dilencilik utancından kurtuluyordu, sadece ihtiyaçları kadarını alıp gerisini başkalarına bırakıyorlardı ve parayı bağışlayanlar, gösteriş olarak algılanabilecek şekilde kimliklerini açıklamak zorunda kalmıyorlardı.
