Başlık: Papa: Gazze’deki Durum İçin ‘Soykırım’ Araştırması Yapılsın
Kaynak: Getty Images Yazan: Övgü Pınar Unvan: Roma 18 Kasım 2024 Birleşmiş Milletler ve İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün İsrail’in Gazze’deki uygulamalarının “soykırımla uyumlu olduğu” ve “insanlığa karşı suç” teşkil ettiği yönündeki açıklamalarının ardından Vatikan’dan benzer bir tepki geldi. Katolik Kilisesi’nin lideri Papa Francesco, Gazze’de yaşananların “soykırım” sayılabileceğini öne süren uzmanlar bulunduğunu söyleyerek bu konuda bir araştırma yapılması çağrısında bulundu. Papa’nın bu ifadeleri, bu hafta yayımlanacak bir söyleşi kitabında yer aldı. İtalyan La Stampa gazetesi, “Umut asla hayal kırıklığına uğratmaz” isimli kitaptan bazı alıntılar yayımladı. Yayımlanan bölümlerde Papa, “Filistinli kardeşlerimiz, topraklarına yiyecek ve yardım ulaştırmanın zorluğu nedeniyle açlık içinde olan Gazze’yi terketmekte” ifadelerini kullandı ve şöyle devam etti: “Bazı uzmanlar, Gazze’de meydana gelenlerin soykırım niteliği taşıyabileceğini belirtiyor. Bunun hukukçular ve uluslararası kuruluşlar tarafından tanımlanan teknik tanıma uyup uymadığını dikkatlice incelemek gerekiyor.”
İsrail’in Gazze’deki operasyonunda TRT Arapça’nın kameramanı ağır yaralandı. Serbest bırakılan İsrailli rehine: “Onları geri getirmek için her şeyi yapmalıyız.” Lübnan: Uydu görüntüleriyle İsrail’in bombardımanı. Amsterdam’da yasağa rağmen yapılan protestoda birçok Filistin yanlısı gözaltına alındı.
İsrail’in Vatikan Büyükelçiliği, bu konudaki haberlere karşılık olarak “7 Ekim 2023’te İsrail vatandaşlarına yönelik soykırım niteliğinde bir katliam gerçekleştirildi ve o tarihten bu yana İsrail, yedi farklı cepheden vatandaşlarını öldürme girişimlerine karşı meşru müdafaa hakkını kullanmaktadır” şeklinde bir açıklama yaptı. Büyükelçilik, “Bu meşru müdafaayı başka bir adla anma çabası, Yahudi devletini yalnızlaştırmaktır” diye ekledi.
Papa Francesco’nun geçen yıl da Filistinli bir grupla yaptığı özel görüşmede “soykırım” ifadesini kullandığı öne sürülmüştü. Papa, 7 Ekim’de kaçırılan İsrailli rehinelerin aileleriyle, Gazze’deki Filistinlileri Kasım 2023’te Vatikan’da kabul etmişti. Filistinli grubun içinde yer alan Beytüllahim’li bir Hristiyan, Papa’nın kendileriyle görüşmesi sırasında Gazze’deki olaylar için “Bu bir savaş değil, savaşta bir güç dengesi olur. Bu sivillere karşı bir savaş, bu bir soykırım” dediğini aktarmıştı. Bu ifadeler basında geniş yer bulmasına rağmen, özel görüşmenin içeriği resmi olarak açıklanmamış ve Vatikan’dan bu sözler hakkında bir doğrulama gelmemiştir.
BM: ‘Gazze’deki Politikalar Soykırımla Uyumlu’
Papa’nın açıklamaları, uluslararası kuruluşların benzer ifadelerinden hemen sonra basına yansıdı. İsrail’in Gazze’deki uygulamalarını araştırmakla yükümlü Birleşmiş Milletler (BM) Özel Komitesi, 14 Kasım tarihli raporunda İsrail’in “Gazze’deki politika ve uygulamalarının soykırım özellikleriyle uyumlu olduğu” sonucuna ulaştığını bildirdi. BM’nin Ekim-Temmuz 2023 dönemini kapsayan raporuna göre Gazze’deki nüfusun yaklaşık yüzde 90’ı, yani yaklaşık 1.9 milyon kişi son bir yıl içinde evini terketmek zorunda kaldı. Raporda, İsrail’in 2024 başında Gazze’de “25 bin ton, yani iki nükleer bombaya eşdeğer miktarda patlayıcıyla yoğun bir bombardıman kampanyası” yürüttüğü belirtildi. Bu saldırıların su ve hijyen altyapısını çökerttiği, tarımsal tahribata yol açtığı ve toksik kirliliğe neden olduğu ifade edildi. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) de 14 Kasım’da yayımladığı bir raporla İsrail’i Gazze’de Filistinlileri kitlesel olarak yerinden ederek savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekle suçladı. HRW raporunda, İsrail’in bu eylemlerinin “etnik temizlik tanımına uyduğunu” iddia etti. İsrail ise HRW raporuna “tamamen yanlış ve gerçeklerle bağdaşmayan” bir açıklama yaparak tepki gösterdi. İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Oren Marmorstein, açıklamasında İsrail’in Gazze’deki insanları değil yalnızca Hamas’ı hedef aldığını vurguladı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vedant Patel de 14 Kasım’da yaptığı basın toplantısında, ABD’nin İsrail’in yöntemlerinin soykırımla tutarlı olduğu yönündeki ifadeleri “kesinlikle kabul etmediğini” belirtti. “Bu tür söylemlerin ve suçlamaların tamamen asılsız olduğu kanaatindeyiz” dedi.
Suçlamalar Ne Anlama Geliyor?
Eski Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Yargıcı Rıza Türmen, BM Özel Komitesi’nin raporuyla ilgili BBC Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede bu suçlamaların siyasi bir ağırlığının olduğunu, ancak “hukuki bir ağırlığının” “Uluslararası Adalet Divanı” tarafından sağlanabileceğini belirtti. Türmen, Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı davayı hatırlatarak, “Soykırım suçunun işlendiğine dair delil ve oradaki Arap, Filistinli nüfusun ortadan kaldırılmasına yönelik İsrail’in özel bir kastı, niyeti olduğunun ispat edilmesi gerekir ki bu da ancak bir yargı organı tarafından yapılacak bir iştir” dedi. Eski AİHM yargıcı, BM Özel Komitesi’nin raporundaki İsraillere ait sivilleri öldürme, insani yardımın engellenmesi ve sivilleri açlık sınırına mahkum etme gibi iddiaların BM Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ndeki maddelerle örtüştüğüne dikkati çekti. Türmen, “soykırım” suçlamasının ancak Uluslararası Adalet Divanı’nın vereceği bir karar ile netleşebileceğini hatırlattı. Bununla birlikte, BM raporunun İsrail’in aleyhinde siyasi bir malzeme olarak kullanılabileceğine de dikkat çekti: “BM Komitesi’nin herhangi bir yaptırımı yoktur. Ancak uluslararası kamuoyunu etkileme potansiyeline sahiptir.” Hamas’ın İsrail’e düzenlediği 7 Ekim 2023’teki saldırıda yaklaşık 1,200 kişi hayatını kaybetti, 251 kişi ise rehin alındı. Gazze’deki yerel yetkililere göre İsrail’in saldırıları sonucunda ölü sayısı 44 bine yaklaştı.
