Raye: ‘Kadınların başına gelen tacizin boyutu benim için oldukça endişe verici’
BBC, 2024 yılında dünyanın dört bir yanından ilham veren ve etkili 100 kadını seçti. Bu kadınlardan biri de İngiliz şarkıcı Raye. Şarkıcı ve söz yazarı olan Raye, bu yıl Brit ödüllerinde aday gösterildiği yedi ödülden altısını kazanarak büyük bir başarı elde etti. Yılın Söz Yazarı ödülünü kazanan ilk kadın olma unvanına da sahip oldu. 2023 yılında bağımsız olarak çıkardığı ilk stüdyo albümü “My 21st Century Blues” hem eleştirmenlerden tam not aldı hem de ticari başarı sağladı. Raye, müzik kariyeri boyunca uğradığı cinsel saldırı, uyuşturucu bağımlılığı ve beden algı bozukluğu gibi zorlukları cesurca paylaşıyor ve bestecilere daha adil bir kazanç sağlanması çağrısında bulunuyor. Raye, BBC 100 Women’a, önceki albüm şirketi Polydor’dan ayrılmasının kendisi için önemli bir dönüm noktası olduğunu aktardı.
Raye, 2021 yılında yaptığı bir sosyal medya paylaşımında, Polydor’un yedi yıllık sözleşmeleri boyunca albümünü yayınlamayı reddettiğini ve onun yerine dans şarkılarında konuk sanatçı olmasını istediklerini dile getirmişti: “Sanırım fikir, bazı DJ’lerle hit şarkılarım olacaktı, ardından bir DJ ile çalışacaktım. En sonunda da DJ olmadan bir şarkı yapmama izin verilecekti.” Ancak bu fırsat hiçbir zaman gerçekleşmedi. Raye, “Kısa süre içinde müzik yapmayı bırakıyorsunuz. Başkalarının denemek istediği müziği yapmaya başlıyor ve kendi yolunuzu kaybediyorsunuz. İstediğiniz bir albüm yapmak için kendinizi yok etmekten daha kötü bir şey yok” şeklinde duygularını ifade ediyor. Raye’nin sosyal medya paylaşımlarının ardından sanatçı ve albüm şirketi yollarını ayırdı. Polydor’un sahibi Universal Music, BBC 100 Women’a Raye ile çalıştıkları için mutluluk duyduklarını ve ona gelecekte başarılar dilediklerini belirtti.
2023 yılında bağımsız olarak çıkardığı albümle büyük bir başarı elde eden Raye’nin albümü R&B, pop ve soul gibi türleri harmanlayarak İngiltere müzik listelerinde ikinci sıraya yükseldi ve milyarlarca kez dinlendi. 27 yaşındaki şarkıcı, kariyerini kendi yönettiği için şanslı olduğunu vurguluyor ve bu süreçte terapi aldığını belirtiyor.
Raye’nin başarıları sadece bu yılki dönüşüyle değil, aynı zamanda müzik endüstrisindeki değişimin de bir göstergesi. Kadın sanatçıların sektördeki konumu giderek güçleniyor; bunu görmek için Charli XCX, Chappel Roan, Sabrina Carpenter ve Taylor Swift gibi isimlerin global müzik platformlarındaki etkisine bakmak yeterli. Raye’ye göre sosyal medya, kadın sanatçıların endüstriyi yöneten figürleri aşarak kendi müziklerini tanıtmasında önemli bir araç oldu. “Artık yeni bir dönemdeyiz. İnsanlar bu harika kadınların harika işler yaptığını görüyorlar ve ‘Hadi paylaşalım’ diyorlar” diyor.
Raye, diğer kadın sanatçıları rakip olarak görmek yerine desteklemenin gerekliliğini genç bir şarkıcı iken kendisine öğretilenlerin tam tersi olduğunu vurguluyor. Charli XCX’in ona çok iyi davrandığını belirtirken, bu tutumun kendisi için kırıcı bir noktaya işaret ettiğini söylüyor. Raye, başarılı kadınların karşılaştıkları tuzakların da farkında. “Kadınlar ve erkekler için davranış standartları çok farklı,” diyor. “Bence kadınlar daha nazik, daha kontrollü ve söyledikleri şeylerin etkisini daha çok düşünmek zorundalar.”
Son zamanların dikkat çeken pop şarkıcılarından Chappel Roan’un konser sırasında kendisine bir şeyler fırlatılmasını “garip bir davranış” olarak tanımladıktan sonra aldığı tepkileri anımsatıyor. Raye, “Şu anda kendi alanlarında en iyiyi başaran kadınların, kendilerini idare etme çabalarını hayranlıkla izliyorum çünkü başarılarından ötürü uğradıkları taciz ve iftira beni gerçekten korkutuyor,” diyor. “Büyük hayallerim var, fakat bunları gerçekleştirmeyi gerçekten istiyor muyum?”
Raye, müzik kariyerinde yaşadığı cinsel tacizi albümündeki “Ice Cream Man” isimli parçada anlatıyor. Şarkının sözleri: “Yaptığın her şey beni mahvediyor ve hayır, hiçbir şey söylemedim. Sanırım bu, ben bir kadınım, demek oluyor.” Raye, müzik endüstrisinde hâlâ birçok olayın yaşandığını ve gizlendiğini vurguluyor. “Şu an, doğru olmayan şeylerin çok fazla yaşandığını düşünüyorum; umarım bir gün bunlar sona erer.”
İngiltere’de Kadınlar ve Eşitlik Komitesi tarafından bu yıl başında yayımlanan bir rapor, sessizlik kültürünün müzisyenlerin ödül törenlerinde kendilerini taciz eden kişilerle bir arada bulunmalarına neden olabileceğini ortaya koydu. ABD’nin en ünlü müzisyenlerinden Sean “Diddy” Comb’in insan kaçakçılığı ve taciz suçlamaları da sektörün karanlık yüzüne örnek teşkil ediyor. Raye’nin kadınların korunmasına yönelik net bir önerisi yok. Kadınların kendilerini koruyacak dost gruplarına ihtiyaç duyduğunu belirten Raye, bu durumun “gerçekten üzücü” olduğunu ifade ediyor. “Tacizcilerin durdurulması gerekiyor” diyor.
Raye, şarkı sözlerinde iklim değişikliği, evsizlik, uyuşturucu bağımlılığı, ırkçılık ve homofobi gibi pek çok konuyu gündeme getiriyor. Sosyal medyanın dinleyicilere doğrudan ulaşma açısından büyük bir değer taşıdığını kabul etse de, bu platformun toplumsal hayattaki rolünden endişe duyuyor. “Birçoğumuz [Instagram] hikayelerinde kendimizi filtrelerle göstermeyi tercih ediyoruz. Artık yaşadığımız dünya bu ve bence çoğu zaman bunun yapıldığını bile fark etmiyoruz.” Raye, Londra’nın güneyinde dört kız kardeşten biri olarak büyümüş ve sosyal medyanın gençlerin öz güveni üzerindeki etkisinden endişe ediyor. “[Sosyal medyanın] gelecek nesiller için bu kadar bağımlılık yapıcı olması beni kaygılandırıyor. Nasıl telefonu bırakıp dışarıda yürüyüş yapacaklar? [Onaylanma duygusu], aldıkları mesajlar ya da beğenilerle ilişkilendirildiğinde, nasıl bu duyguya bağımlı olmadan yaşayacaklar?” Raye, kız kardeşlerini sosyal medyada gördüğünde onları durdurduğunu anlatıyor.
Raye, kendi şarkılarını yaratmasının yanı sıra Beyoncé, Little Mix, Ellie Goulding, John Legend, Rita Ora ve Zara Larsson gibi sanatçılar için de şarkı yazıyor. Şarkıcılar aksine, söz yazarı olarak kazançlardan pay alma hakkına sahip değiller. Raye, ödül törenlerinde sık sık bu konuya dikkat çekiyor ve şarkı yazarlarının bu hakka sahip olmasının “normal ve gereklilik” olduğunu belirtiyor.
Yeni albümü hakkında ise Raye, not aldığı defterlerin arabasının çalınmasıyla beraber kaybolduğunu açıkladı. Bu notlar, çoğunlukla bir sonraki albümü için yazılmış olsa da, defterlerin kaybı süreci geciktirebilir. Ancak, Raye çalınmadan önce de acele etmemeye kararlıydı. “Kafamda çıta çok yüksek; zaman alacağını düşünüyorum” dedi. Şu anda kariyerinin olağanüstü bir dönüm noktasından geçtiği düşünülebilir; fakat o, bir sonraki adımını düşünmeden geçiremiyor. “İleride, Londra’nın güneyinde bir caz kulübü açmayı gerçekten çok isterim. Haftada bir şarkı söylerim fakat asıl olarak ev sahipliği yaparım ve şehrin en iyi sanatçılarının burada performans vermesini sağlamak isterim… Ama önce birkaç albüm daha çıkarıp repertuvarımı geliştirmem gerekiyor.”