Orijinal Başlık: Hangi Ülkeler Rusya’ya Ne Tür Silahlar Sağlıyor?
Yazan: Jeremy Howell Kaynak: BBC Dünya Servisi Tarih: 16 Ekim 2024
Rusya, Ukrayna’daki cephede her yıl milyonlarca top mermisi kullanıyor ve sık sık dış müttefikleri tarafından tedarik edildiği iddia edilen mühimmatla sivil hedeflere saldırılar düzenliyor. Batılı ülkeler, ambargolarla Rusya’nın silah üretim kapasitesini zayıflatmaya çalışırken, Çin, İran ve Kuzey Kore’nin Moskova’nın savaş çabasına destek verdikleri yönünde iddialar bulunuyor.
İran’dan İHA ve Füzeler
Son günlerde İran, Rusya’ya 200’den fazla kısa menzilli füze tedarik etme konusunda anlaşma yaptığı gerekçesiyle eleştiriliyor. Feth 360 olarak adlandırılan füzeler, 120 kilometre menzil kapasitesine sahip ve 150 kilogramlık patlayıcı taşıyabiliyor. ABD istihbaratı, birçok Rus askerinin bu füzeleri kullanabilmek için İran’da eğitim aldığını ifade ediyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bu füzelerin önümüzdeki günlerde Ukrayna’ya karşı kullanılabileceğini bildirdi. Feth 360 füzeleri, sınırdaki Ukrayna şehirleriyle elektrik santrallerine saldırabilir, bu da Rusya’nın elindeki uzun menzilli füzeleri ülkenin iç bölgelerindeki hedefler için kullanma imkanı sağlar.
Ukrayna lideri Zelenskiy, savaşı sona erdirecek ‘zafer planını’ önümüzdeki ay ABD Başkanı’na sunacağını duyurdu. Bu arada, Kanada’nın Türkiye’ye İHA parçaları satışına devam edeceği bilgisi verildi.
Kuzey Kore’den Top Mermileri ve Füzeler
ABD Savunma İstihbarat Kurumu (DIA), Kuzey Kore’nin Rusya’ya üç milyon top mermisi sağladığını belirtti. Bu mermiler, her iki tarafın da Ukrayna’daki cephe hattında kullandığı önemli silahlardan biri. İngiltere merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü (RUSI), son aylarda Rus güçlerinin top mermisi konusunda Ukrayna’ya beş’e bir avantaj sağladığını vurguladı. Bu durum, Rusya’nın 2023 kış aylarından itibaren Ukrayna’nın doğusunda geniş alanlar elde etmesinde etkili oldu.
Ukrayna istihbarat yetkilileri, Ocak 2024’te Kuzey Kore yapımı kısa menzilli füzelerin enkazına ulaştıklarını söyledi. Bu füzelerden birinin KN-23 olarak bilinen Hwasong-11 olduğu belirtildi. Bu balistik füzelerin menzili 400 ile 690 kilometre arasında olup, 500 kilogramlık savaş başlığı taşıma kapasitesine sahiptir. Birleşmiş Milletler, Kuzey Kore’nin balistik füzeleri nedeniyle 2006’dan bu yana üzerine ticaret ambargosu uyguluyor.
DIA, Rusya ve Kuzey Kore’nin 2022 sonbaharında silah satış müzakerelerine başladığını ve ilk füzelerin 2023 sonbaharında test için Rusya’ya gönderildiğini ifade ediyor. Dr. Marina Miron, Hwasong-11 füzelerinin Rusya’ya İskender gibi kendi kısa menzilli füzelerinden daha ucuz geldiğine dikkat çekiyor. Ayrıca, İran ve Kuzey Kore gibi ülkelerle yapılan silah anlaşmalarının Batı’ya Rusya’nın müttefikleri olduğunu gösterdiğinin altını çiziyor.
Çin’in İki Kullanımlı Parçaları
NATO üyesi ülkelerin liderleri, Çin’i Rusya’nın kararlı bir destekçisi olmakla suçladı. NATO liderleri, Çin’in silah yapımında da kullanılabilen bilgisayar çipleri gibi ikili kullanımlı parçalar sağladığını iddia ediyor. ABD merkezli Carnegie Uluslararası Barış Vakfı (CEIP), Çin’in Rusya’ya her ay 300 milyon dolarlık kısa menzilli İHA, füze ve tank üretiminde kullanılabilecek parçalar gönderdiğini belirtiyor. CEIP, 2023’te Rusya’nın yüksek öncelikli ürünlerin yüzde 89’unu Çin’den ithal ettiğini kaydediyor.
Ambargolar bu ticareti engellemesine rağmen, Çin bu açığı doldurduğunu savunuyor ve Rusya’ya silah imalatında yardımcı olduğu iddialarını reddediyor. Reuters, Rusya’nın Çin’de Garpiya-3 adlı yeni bir uzun menzilli İHA üretme fabrikası açacağını bildirmişti. Ancak Çin hükümeti böyle bir projeden haberdar olmadıklarını ve SİHA ihracatında sıkı kontroller bulunduklarını açıkladı.
