Orijinal Başlık: Şam’ın Hızla Düşüşü: Suriye Ordusu Neden Direniş Gösteremedi?
2011 yılından bu yana devam eden Suriye iç savaşının gidişatı, 27 Kasım’da İslamcı militan Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki grupların başlattığı bir operasyonla aniden değişti. Örgüt, 7 Aralık gecesi Şam’a giriş yaptığını duyurdu. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Rusya’ya gittiği ve kendisi ile ailesine sığınma hakkı tanındığı bilgisi geldi. Peki, Şam bu kadar hızlı bir şekilde nasıl düşebildi? Avustralya’nın Melbourne Üniversitesi’nde Suriye uzmanı olan Dara Conduit, Esad’ın ordusunun, uzun süren savaş nedeniyle büyük kayıplar yaşadığını belirtiyor. BBC’ye verdiği demeçte, Esad’ın ana müttefikleri olan İran, Rusya ve Hizbullah’ın kendi savaşlarıyla meşgul olduklarını ifade ediyor. Bunun yanı sıra, bazı bölgelerde ordunun ve askerlerin savaşmayı tercih etmedikleri yönünde bilgiler var.
Askerlere Son Dakika Zammı
İç savaşın ilk dönemlerinde Suriye ordusunun yaklaşık 300 bin askeri olduğu tahmin ediliyordu. Ancak zamanla bu sayının önemli bir kısmı dağıldı. Çatışmalar, askerden kaçışlar ve düşman gruplara katılım nedeniyle sayının yarı yarıya düştüğü düşünülüyor. Ayrıca, Suriye Hava Kuvvetleri de ABD’nin hava saldırıları ve iç savaş şartları nedeniyle büyük bir güç kaybı yaşadı. Askerlerin düşük maaşları, ordunun hızlı çözülmesine neden olan faktörler arasında yer alıyor. Alt kademe bir askerin maaşının aylık 15-17 dolar civarında olduğu biliniyor. Beşar Esad, ordu üyelerinin maaşlarını son günlerde yüzde 50 arttırdığını açıklamış olsa da, bu değişiklik askerlerin moralini yükseltmeye yetmedi.
Londra Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Fawaz Georges, ABD’nin ekonomik yaptırımlarının Suriye ordusundaki askerleri de yoksulluk sınırına getirdiğini ve bazı askerlerin yeterli gıda temininde zorluk çektiğini bildiriyor. Beyrut merkezli Carnegie Orta Doğu Merkezi’nde kıdemli araştırmacı Dr. Yazid Sayegh ise, Esad’ın 2016 sonrası uyguladığı politikaların ordunun gerilemesinde etkili olduğunu düşünüyor. Sayegh, ordudan on binlerce askerin görevden alındığını, yaygın yolsuzluklar ve ordu içinde ciddi gıda sıkıntılarının yaşandığını belirtiyor. Bu durumun da askerlerin ruh halini olumsuz etkilediği vurgulanıyor.
İran Neden Destek Vermedi?
Suriye’deki son gelişmeleri takip eden BBC muhabiri Barbara Platt, Şam merkezine giden yollarda bırakılmış silahlar, askeri malzemeler ve üniformaların bulunduğunu aktardı. Araştırmacı Sayegh, İran, Hizbullah ve Rusya’dan yardım beklenmediğinin anlaşılmasının ordunun savaşma isteğini olumsuz etkilediğini ifade ediyor. King’s College Üniversitesi’nden askeri uzman Profesör Michael Clarke, İsrail’in saldırıları nedeniyle İran ve Hizbullah’ın güç kaybettiğine dikkat çekiyor. Clarke, Irak’taki İran destekli milis güçlerin ve Tahran yönetiminin, Esad’ın kurtarılmasının imkansız olduğuna inanarak çatışmalara müdahil olmamış olabileceğini belirtiyor. Fawaz Georges, İran, Hizbullah ve Rusya’dan gelen askeri, organizasyonel ve komutanlık desteğinin kesilmesinin ordunun hızla çözülmesinin temel nedenlerinden biri olduğunu belirtiyor.
Suriye’de Kontrol Kimin Elinde?
Beşar Esad’ın İran, Rusya ve İran destekli militan gruplar sayesinde Suriye’nin büyük bir kısmını kontrol altına almasının ardından savaş bir nebze durulmuş gibiydi. Ülkenin büyük bölümü hükümetin elindeydi, ancak ön cephelerdeki çatışmalar devam ediyordu. Kuzey ve doğuda ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolünde topraklar bulunuyordu. Muhalifler ise Türkiye ile sınır hattındaki Halep ve İdlib bölgelerinde kontrolü ele geçirmişti. Buradaki en büyük güç, Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) isimli İslamcı grup olmuştu.
Suriye’deki 13 Yıllık İç Savaş: 13 Kritik Dönüm Noktası
[Makalede, Google ve YouTube içeriği bulunmaktadır. Çerez ve diğer teknolojileri kullanabilir. Bilgisayarınıza bir şey yüklenmeden önce rıza alırız. Çerez politikasını okumak ve gizlilik politikasına göz atmak isteyebilirsiniz. Bu içeriğe ulaşmak için lütfen “kabul et ve devam et” seçeneğine tıklayın.]
Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu (SMO) da bölgede aktifti. İran destekli Hizbullah’ın, İsrail hava saldırıları nedeniyle büyük kayıplar vermesi ve Suriye’deki İran askeri yöneticilerinin ölümleri, Suriye ordusunu zayıflatmıştı. Rusya ise Ukrayna’daki savaştan dolayı bölgedeki gücünü yeterince gösteremedi. Bu durum, HTŞ’nin Şam’a ulaşmasının önünü açtı.
