Orijinal Başlık: Seri katiller, hırsızlar ve Olimpiyat Şampiyonu: Rusya’nın savaşa gönderdiği tutuklu profilleri nasıl evriliyor?
Kaynak: Novosibirsk İdare Mahkemesi Yazan: Olga Ivshina Unvan: BBC Rusça 8 saat önce 28 Mart’ta sabah 06.45 civarında, polis Andrey Perlov’un Sibirya’nın Novosibirsk kenti yakınlarındaki evine ulaştı. Perlov spora gitmek üzere erkenden kalkmıştı. Bazı polis memurları onu evine geri getirirken, diğer bir grup evi aramaya başladı. Perlov, Novosibirsk’te yöneticisi olduğu futbol kulübünden yaklaşık 3 milyon ruble (32 bin dolar) çalmakla suçlanıyordu. Ailesi, onun yalnızca çocuklarını sahaya götürdüğünü ve koça ödeme yaptığını öne sürerken, onu suçlayanlar paranın el değiştirdiğini ve Perlov’un cebine girdiğini iddia ediyor. 62 yaşındaki Perlov, 1992 Olimpiyatları’nda 50 kilometre yürüyüş yarışında altın madalya kazanmıştı. Altı aydan uzun süredir gözaltında tutulan olimpiyat şampiyonunun ailesi, Perlov’un Ukrayna’da savaşması için zorlandığını belirtiyor. Bununla birlikte, kendisine zimmetine para geçirme davasının durdurulacağı ve savaşın bitiminden sonra düşürüleceğine dair bir söz verildiği ifade ediliyor.
Rusya’nın yoksul yabancıları Ukrayna’da savaşa ikna etme çabaları sürüyor mu? Ukrayna-Rusya savaşı üçüncü yılına girdi: İki ülke şimdiye kadar ne kadar asker kaybetti? Rusya: Türk bankalar, Moskova ile çalışan firmaları giderek daha fazla ‘zorlayıcı’ hale getiriyor.
Rusya’da Putin’in muhalifi Boris Nadezhdin’in başkanlık adaylığı reddedildi.
Kızının adı Alina olan Perlov’un ailesi, “İlk teklifi reddetti ve yerel basında sesimizi yükselttik. Sonrasında katı bir ceza hücresine konuldu ve bize yeniden bir anlaşma önerdiler” şeklinde konuşuyor. Alina, babasının ikinci kez teklifi reddettiğinde, ailesini görmesinin veya onlarla iletişim kurmasının engellendiğini belirtiyor. Mahkumların Ukrayna’da savaşmak üzere askere alındıkları biliniyor, ancak BBC analizi, savaşın başında en tehlikeli ve şiddet eğilimli mahkumlara odaklanılırken, zamanla bu durumun değiştiğini gösteriyor. Son yasalar, savcılık ve avukatların artık her türlü suçla ilgili sanıklara mahkemeye gitmek yerine savaşa katılma seçeneği sunması gerektiğini zorunlu kılıyor. Mart 2024’te gerçekleştirilen düzenleme, eğer mahkumlar savaşa giderlerse soruşturma ve kovuşturmanın durdurulacağı anlamına geliyor. Savaşın sonunda davalarının tamamen düşmesi bekleniyor.
Rusya Parmaklıklar Ardında adlı STK’nın direktörü Olga Romanova, “Bu, Rusya’nın hukuk sistemini alt üst etti” derken, “Polis, bir adamı az önce öldürdüğü kişinin cesedinin yanındayken yakalayıp kelepçeledikten sonra, o kişi bir anda ‘Durun, özel askeri operasyona katılmak istiyorum’ diyebilir ve ceza davası kapatılır” şeklinde ekliyor.
Eşi şu anda hırsızlık suçundan üç yıl hapis cezası almış birine, eşiyle Rus ordusuyla sözleşme imzalamasının avantajlarını anlatan bir müfettişin sızan kayıtlarına ulaştık. Müfettiş kadına, “Bu, diğer suç için altı yıl daha alabilir. Eşinin sözleşme imzalaması için ona bir fırsat verdim. Talebi onaylanırsa savaşa gidecek ve davasını kapatacağız” diyor. Eğer sanık imzalarsa, birkaç günlüğüne ceza davası donduruluyor, ve sanık neredeyse hemen cepheye gitmek için ayrılmış oluyor. Ülke çapında çalışma yapan üç avukat, bunun artık norm haline geldiğini dile getiriyor. Bazı mahkumlar, hapisten ya da suç kaydından kaçınmak için sözleşmeyi imzalarken, yüksek güvenlikli hapishanelerde mahkum olarak bulunan Yaroslav Lipavski, genç yaşta böyle bir çıkış yolunu değerlendirdi. “Bir grup kişi tarafından önceden anlaşılarak kasıtlı olarak sağlığa ciddi zarar vermekle” suçlandığında, Lipavski sözleşmeyi imzaladı.
Genç adam, kız arkadaşı hamile olduğunu öğrendiğinde, kovuşturmadan kurtulmak için 18 yaşına girmesiyle birlikte orduya katıldı. Ukrayna’ya gitti ve bir hafta sonra öldü; savaşta hayatını kaybeden en genç askerlerden biri oldu. Yargılanmak yerine savaşa katılan mahkum sayısı belirsizliğini koruyor, ancak bu politik değişiklik, Rusya’nın seferber edeceği diğer sivil sayısını en aza indiriyor ve ek asker ihtiyacını da ortaya koyuyor. Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’ndaki askeri analist Michael Koffman, “Ruslar mahkumları veya hapistekileri önemser mi? Sanmıyorum” diyor. Koffman, hükümetin bu kişileri gözden çıkarabileceğini, kimse tarafından özlenmeyecek kişiler olarak icbar ettiğini düşünüyor.
Iryna Sharova, Wagner paralı asker grubunun mahkumları askere almasına dair eski liderleri Yevgeni Prigojin’in, “suç işleme kabiliyetlerine ihtiyacım var” dediğini bildirdi. Wagner, yüksek güvenlikli hapishanelerdeki mahkumlara af teklif ederek, onlardan askere alım gerçekleştirdi. BBC ve Rus internet sitesi Mediazona’nın elde ettiği gizli belgeler, mahkumların askere alınma sürecini ve sonrasında yaşadıkları üzerinden savaşçı bulma gerekliliğini ortaya koyuyor. Ukrayna’da ölen mahkumların kimlik bilgileri ve ailelere ödenen “kan parası” aracılığıyla, Wagner’in cezaevlerinden yaklaşık 50.000 mahkumu askere aldığını ve bir dönem çatışmada her gün yaklaşık 200’ünün hayatını kaybettiği biliniyor. Çok sayıda kişi de yaralandı. Tüm mahkumların kimlik bilgileri, “ceza kolonisi”ne işaret eden K harfi ile başlıyor. İlk üç rakam geldikleri hapishaneyi, son üç rakam ise mahkuma verilen sıralı numarayı ifade ediyor; dolayısıyla rakam ne kadar büyükse, o koloniden gelen katılımcı sayısı o kadar fazla demektir.
“Kan parası” ödemelerinin kaydı, Temmuz 2022 ile Haziran 2023 arasında Ukrayna’nın doğusundaki Bahmut şehrini ele geçirmeye çalışırken 17.000’den fazla mahkumun hayatını kaybettiğini gösteriyor. Wagner ve ardından Savunma Bakanlığı, kayıpları telafi etmek için askere alım stratejilerini revize ederek başvurabilecekleri insan sayısını artırdı. Suçlamalarla karşılaşan bazı mahkumlar savaşa katılmayı tercih ederken, diğerleri savaşa katılma riskini çok yüksek bulduğu için yeni anlaşmayı reddetti. Andrey Perlov’un ailesi hâlâ masumiyetini kanıtlamayı umuyor. Fakat Alina, babasını en son Temmuz ortasında mahkemede gördüğünde, onun çok kilo vermiş olduğunu ifade ediyor. “Neşeli kalmaya çalışıyor,” diyor Alina, “ama bu şekilde devam ederse inadını kıracaklar.” Rus yetkililere, Andrey Perlov’un davası ve diğer mahkumlara orduya katılmaları yönünde baskı yapılıp yapılmadığı hakkında soru sorduk; ancak cevap alamadık.
