Seri Katillerden Olimpiyat Şampiyonlarına: Rusya’nın Savaşta Kullanılan Tutuklu Profilleri Nelerle Değişiyor?

Orijinal Başlık: Seri katiller, hırsızlar ve Olimpiyat şampiyonu: Rusya’nın savaşa sürdüğü tutuklu profilleri nasıl değişiyor? Orijinal İçerik Parçası: Kaynak, Novosibirsk İdare Mahkemesi Yazan, Olga Ivshina Unvan, BBC Rusça 23 Ekim 2024 28 Mart sabahı 06.45 civarında, polis Andrey Perlov’un Sibirya’nın Novosibirsk şehri yakınlarındaki ikametine ulaştı. Perlov, spora gitmek için erkenden uyanmıştı. Polis memurlarının bir kısmı onu geri getirmek için harekete geçti, diğerleri ise evi aramaya başladı. Novosibirsk’te yöneticisi olduğu bir futbol kulübünden yaklaşık 3 milyon ruble (32 bin dolar) çalmakla suçlanıyordu. Ailesi, Perlov’un sadece çocuklarını antrenmana götürdüğünü ve koçuna para ödediğini ifade ediyor. Ancak onu suçlayanlar, paranın bizzat onun cebine geçtiğini savunuyor. 62 yaşındaki Perlov, 1992 Olimpiyatlarında 50 kilometre yürüme yarışında altın madalya kazanmıştı. Ailesi, olimpiyat şampiyonunun Ukrayna’da savaşa gitmeye zorlandığını öne sürüyor. Kendisine, zimmetine para geçirme davasının askıya alınacağı ve savaş bittiğinde düşürüleceği vaat edilmiş. Rusya yoksulları Ukrayna’da savaşmaları için kandırıyor mu? Ukrayna-Rusya savaşının üçüncü yılı: İki ülke şimdiye kadar kaç asker kaybetti? Rusya: Türk bankalar Moskova’yla çalışan firmaları gittikçe daha fazla ‘zorlayarak’ Rusya’da Putin’in rakibi Boris Nadezhdin’in başkanlık adaylığı reddedildi. Haberin sonu Kaynak, Getty Images Kızı Alina, “Reddetti ve yerel basında sesimizi yükselttik. Bunun üzerine katı ceza hücresine konuldu ve yeniden anlaşma teklifiyle geldiler,” diyor. İkinci kez reddettiğinde ailesini göreceği veya arayacağı engelleniyor. Mahkumların Ukrayna’da savaşmak üzere askere alındığı biliniyor, ancak BBC’nin yaptığı analiz, savaşın başlangıcında en tehlikeli ve şiddet eğilimli mahkumlara odaklanılırken zamanla durumun değiştiğini ortaya koyuyor. Yeni yasalar, hem savcılığın hem de avukatların artık herhangi bir suçla ilgili sanıklara mahkemeye gitme yerine savaşa gitme alternatifleri hakkında bilgi verme zorunluluğu getiriyor. Mart 2024’te yapılan düzenleme, savaşa katılmaları halinde soruşturmaların ve kovuşturmaların durdurulacağı anlamına geliyor. Savaşın sona ermesiyle davalarının tamamen düşmesi bekleniyor. Tutuklulara yardımcı olan Rusya Parmaklıklar Ardında adlı STK’nın direktörü Olga Romanova, “Bu, Rusya’nın ceza yasası sistemini tamamen çökertti,” diyor ve ekliyor: “Polis artık bir adamı cinayet sonrası cesediyle birlikte yakalayıp, kelepçeledikten sonra katil aniden, ‘Durun, özel bir askeri operasyona katılmak istiyorum,’ diyebilir ve ceza davasını kapatabilir.” Kaynak, Vera Salnitskaya Eşi halihazırda hırsızlıktan üç yıl mahkumiyet almış biri, eşinin Rus ordusuyla sözleşme imzalamasının faydalarından bahseden bir müfettişin sızan kayıtlarına ulaştık. Kadına, “Bu diğer suç için altı yıl daha alabilir. Sözleşme imzalaması için ona bir şans verdim. Talebi onaylanırsa savaşa gidecek ve davayı kapatacağız,” deniyor. Eğer sanık sözleşmeyi imzalarsa, birkaç gün içinde ceza davası askıya alınıyor, sanık serbest bırakılıyor ve neredeyse hemen ön cephelerde savaşa katılıyor. Rusya’da görev yapan üç avukat bunun ülke genelinde yaygın hale geldiğini belirtti. Bazıları hapisten ya da suç kaydından kaçmak için imzalarken, Yaroslav Lipavski genç bir birey olarak bunun da kolay bir çözüm olmadığını fark etti. “Bir grup insan tarafından önceden anlaşmaya varılarak kasten sağlığa ciddi zarar vermekle” suçlanmasının ardından sözleşmeyi imzaladı. Kaynak, Lipavsky family vk.com Genç bir kız arkadaşı hamile olduğunu yeni öğrenmişti ve kovuşturmadan kaçmak için Lipavski 18 yaşına girdiğinde orduda görev yapmaya başladı. Ukrayna’ya gitti ve bir hafta sonra yaşamını yitirdi – savaşta ölen en genç askerlerden biri oldu. Suçla itham edilen kaç kişinin yargılanmak yerine savaşı tercih ettiğine dair net bir sayı yok, fakat politikadaki bu değişim, Rusya’nın seferber etmeyi düşündüğü diğer sivillerin sayısını azaltırken, ek asker talebinizin de doğmasına neden oluyor. Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’ndaki askeri analist Michael Koffman, “Ruslar mahkumları veya hapistekileri önemsiyor mu? Zannetmiyorum,” diyor. Hükümetin “muhtemelen bu insanları gözden çıkarabileceği, kimse tarafından özlenmeyecek ve genel ekonomi üzerinde önemli, olumsuz bir etkisi olmayacak kişiler” olarak değerlendirdiğini düşünüyor. Kaynak, 72.ru Iryna Sharova Wagner paralı asker grubu mahrumiyetlerdeki mahkumları askere almaya başladığında, eski komutanı Yevgeni Prigojin, “suç işleme becerileri”ne ihtiyacı olduğunu diyerek, yüksek güvenlikli hapishanelerdeki mahkumlara yöneldi ve onlara başta af teklifi sundu. BBC ve Rus internet sitesi Mediazona’nın eriştiği ve doğruladığı gizli belgeler, mahkumların askere alınma sürecine ve sonrasında yaşadıklarına dair önemli veriler sunuyor. Ayrıca, Ukrayna’da ölen mahkumların kimlik bilgileri ve ailelerine ödenen “kan parası” ile, Wagner’in cezaevlerinden yaklaşık 50.000 mahkumu askere aldığını ve çatışmalar sırasında her gün 200’e yakın kayıbın yaşandığını tespit ettik. Birçok kişi de yaralandı. Tüm mahkumların kimlik bilgileri, “ceza kolonisi”ni sembolize eden K harfiyle başlıyor. İlk üç rakam, geldikleri hapishaneyi belirtirken, son üç rakam onların sıralı numarasını belirtiyor; bu da demek oluyor ki, sayı ne kadar büyükse, o koloniye ait katılımcı sayısı da o kadar fazla. Kaynak, Sergey Vologin aile arşivi/ @jungerbahmut telegram “Kan parası” ödemelerinin kaydı, Temmuz 2022 ile Haziran 2023 arasında Ukrayna’nın doğusundaki Bahmut şehrini ele geçirmeye çalışırken 17.000’den fazla mahkumun yaşamını yitirdiğini gösteriyor. Wagner ve daha sonra Savunma Bakanlığı, kayıpları telafi etmek için askere alım stratejilerini mevcut insan sayısını artıracak şekilde yeniden şekillendirdi. Suçlamalarla yüzleşen bazı bireyler savaşın zorluklarına karşı durdukları için, diğerleri savaş alanında ölme veya yaralanma ihtimalinin yüksek olmasından dolayı, bazıları da savundukları dava uğruna kendi ülkelerinde kalmayı tercih ederek yeni anlaşmayı reddetti. Andrey Perlov’un ailesi hâlâ onun masumiyetini kanıtlamayı umuyor, ancak Alina, babasını en son Temmuz ortasında mahkemede gördüğünde aşırı kilo kaybı yaşadığını belirtiyor. “Neşeli kalmaya çalışıyor,” diyor ve ekliyor, “Ama böyle devam ederse inadını kıracaklar.” Rus yetkililere Andrey Perlov’un durumu ve tutuklulara orduya katılmaları için daha fazla baskı yapılıp yapılmadığını sorduk, ancak yanıt verilmedi.