Başlık: Suriye’de kullanılan bayrak, ülkenin geleceği hakkında ne tür bir mesaj yayımlıyor?
Yazar: Amira Mhadhabi ve Hafizullah Maroof, Reuters
Tarih: 12 Aralık 2024
Suriye’nin yeni geçiş hükümetinin başbakanı Muhammed el-Beşir, 10 Aralık’ta Şam’da ilk toplantısını gerçekleştirirken, arkasında iki bayrak yer alıyordu. Bu bayraklardan biri, ortasında üç kırmızı yıldız bulunan yeşil, beyaz ve siyah renklerden oluşan Suriye “devrim bayrağı”, diğeri ise içinde kelime-i tevhid yazılı siyah bir beyaz bayraktı. Geçiş hükümetinin Suriye’deki göreve başlama zamanı ne olacak? Şam’dan gelen sinyaller nelerdir? Suriye’deki bazı bölgelerde kontrolü elinde tutan Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ), resmi olarak bu beyaz bayrağı benimsedi. Bu bayrak, Taliban’ın 2021’de Afganistan’da yönetimi yeniden ele geçirdikten sonra kullanılmaya başlanan bayraktaki simgeleri anımsatıyor. HTŞ ve diğer muhalif silahlı gruplar, Esad yönetiminin 8 Aralık’ta çökmesiyle Suriye’nin kontrolünü ele geçirdi. Bu grup, Kasım ayının sonlarında Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’den güneye ilerlemişti. O günden bu yana HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani (artık Ahmed eş-Şera ismini kullanıyor), Suriyelilere ülke içindeki tüm azınlık mezheplerini kapsayan birleşik bir hükümet olacağına ve hiçbir grubun zulme uğramayacağına dair güvence vermeye çalışıyor.
Suriyelilerin ele geçirdiği Hama’nın önemi nedir? HTŞ’nin çağrısıyla, birçok şehirde Esad’ın devrilmesi kutlandı. Ayrıca Afganistan’da bir çocuk gelin boşanmayı başardı ama Taliban’a göre bu ayrılık bile geçersiz. Öldürülmesi Suriye’deki protestoların kıvılcımını ateşleyen 13 yaşındaki Hamza’nın annesi, “Esad inşallah bedelini ödeyecek” dedi.
Suriye’de sosyal medya, bu durum karşısında “öfke” ve korku ile yankılandı. BBC Arapça muhabiri Feras Kilani, olayın “birçok insanı şoke ettiğini” belirtti. “Bu, yeni hükümetin Taliban modelini takip eder ve Şeriat yasalarına dayanarak yönetilen bir İslam Devleti kurabileceği anlamına gelebilir” dedi. Bazı bireyler, sosyal medya üzerinden bu durumdan duydukları “hayal kırıklığını” paylaştı. Suriyeli siyasi aktivist ve gazeteci Rami Jarrah, Beşir’in arkasında iken İslam bayrağının sergilenmesini “bir hakaret” olarak değerlendirdi. X platformunda, “Bu adam her mezhepten Suriyeliyi temsil etmesi gerekiyor; bu hepimize karşı oldukça itici bir hakaret” ifadelerini kullandı. Bazı kişiler, hükümet kurumlarında “devrim bayrağı dışındaki herhangi bir bayrağın” dalgalanmasına itiraz ettiler. Gazeteci Nedal Al-Amari ise X platformunda, “Baas Partisi ile işimiz sona erdi; başka bir karmaşa döngüsüne girmek istemiyoruz” yazdı. Bununla birlikte, diğer bazı Suriyeliler, beyaz bayrağın dalgalanmasının “zarar” vermediğini ve bunun Taliban hükümetinin Suriye’de uygulanacak bir model olacağı anlamına gelmediğine inanıyor. Bazıları ise “diğer siyasi partilerin Suriye’de temsil edilmesine izin verdikleri sürece” bunun kendi partilerinin bayrakları olarak alınabileceğini belirtiyorlar.
‘Taliban Bayrağı’ yeni tartışmaları beraberinde getiriyor. Afganistan’daki Taliban, 1996 yılında iktidara geldiğinden beri siyah renkle kelime-i tevhid yazılı beyaz bir bayrağı kullanıyor. HTŞ de bir süredir benzer bir bayrağı benimsemiş durumda ve bu bayrak, İdlib’deki bazı kurumlarda da mevcut. Her ne kadar HTŞ’nin bayrağıyla Taliban’ınki benzerlik gösterse de, üst düzey bir Taliban yetkilisi BBC’ye yaptığı açıklamada, bu iki grubun “birbirlerinden kopyalamadıklarını” ifade etti. Afganistan’daki Taliban hükümeti, HTŞ’nin Suriye’deki siyasi ve askeri kazanımlarını kutlamakta ve bunun ülkede bir “İslami hükümetin” inşasına olanak sağlayacağını ummaktadır. Taliban destekçileri ve bazı müttefikleri, Esad’ın iktidardan ayrılmasını kutlamak üzere çeşitli bölgelerde düzenlenen etkinliklerde tatlı dağıttılar.
Taliban ve HTŞ arasındaki “ideolojik bağ” da bu iki grubun benzerliklerini artıran unsurlardan biri. Üst düzey bir Taliban yetkilisi, X hesabında “Kabil ve Şam’ın hikayesi aynıdır; ikisi de bir Pazar günü düşmüş, 11 günde ele geçirilmiş ve her iki ülkenin liderleri kaçmıştır” paylaşımında bulundu. Geçtiğimiz hafta CNN’e verdiği bir röportajda Colani, beyaz bayrağın yanında “devrim bayrağı” ile görünmüştü. Röportaj sırasında, insanların İslami bir yönetim modelinden korkmaması gerektiğini vurgulayarak, Suriye toplumundaki tüm farklı mezheplerin temsil edileceğini garanti etti. Suriye’deki İslamcı gruplar üzerine uzmanlaşmış olan Aymen el-Tamimi, bu bayrağın kullanımının HTŞ’nin Suriye’de “bir İslami yönetim projesini” temsil etme niyetinin bir göstergesi olduğunu belirtti. “Bu bayrak, HTŞ’nin uzun süreli duruşu ile tutarlıdır ve kendisini Suriye’deki Sünnilerin temsilcisi olarak öne çıkarıyor” dedi. Fakat el-Tamimi, “HTŞ’nin Taliban’ın yönetim modelini uygulamarının oldukça zor olacağını; zira Suriye toplumu büyük ölçüde, kız çocuklarının yüksek öğrenim görmemesi ya da seçimleri engelleyecek otoriter bir yönetimin kurulması gibi kısıtlamaları kabul etmeyecektir” ifadesini de ekledi.
