Orijinal Başlık: Suriye: AB Ülkeleri Sığınma Başvurularını Durdurdu, Sınır Dışı Tartışılıyor
Kaynak: Getty Images Yazan: Güven Özalp Unvan: Brüksel Twitter: @GUVENOZALPBXL 10 Aralık 2024 Avrupa Birliği, Suriye’deki gelişmeler doğrultusunda uygulayacağı politikalar üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Bazı üye ülkeler ilk olarak göç konusuna yönelik adımlar atmaya başladı. Çok sayıda Avrupa Birliği üyesi ülke, Suriyelilerin yaptığı sığınma başvurularını askıya alma kararı aldı. Henüz sonuç bekleyen on binlerce başvuruyu etkileyecek olan bu uygulama, Suriye’deki hızlı değişen siyasi durumu ve Avrupa genelinde göçü sınırlamak isteyen sağ eğilimli partilerin yeniden güçlenmesini yansıtıyor. Sığınma başvurularını durduran Avrupa Birliği ülkeleri arasında en fazla talebin yapıldığı Almanya da yer alıyor. Almanya Federal Göç ve Mülteciler Dairesi, 47 bin Suriyelinin sığınma başvurusunu dondurma kararı aldı. Bu yıl, Kasım ayı sonuna kadar alınan toplam başvuru sayısı 72 binden fazlaydı. Almanya İçişleri Bakanı Nancy Faeser, değerlendirmelerin Suriye’deki gelişmelere bağlı olacağını ve ülkenin güvenli bir şekilde geri dönüş için uygun olup olmadığını söylemek için henüz erken olduğunu ifade etti. Hristiyan Demokrat Parti’den Jens Spahn, Almanya’nın Suriye’ye uçak seferleri düzenlemesini ve geri dönmek isteyen Suriyelilere 1.000 Euro verilmesini önerdi. Aşırı sağcı Almanya İçin Alternatif Partisi’nden Alice Weidel ise, “Almanya’da özgür Suriye’yi kutlayanların artık burada kalmalarının bir gerekçesi yok. Derhal Suriye’ye dönmeliler” dedi. Ülkede mevcut durum hala belirsizliğini korurken, insan hakları savunucuları bu karardan memnun değil. Yapılan anketler, Şubat ayında erken seçime hazırlanan Almanya’da göçün ekonominin ardından en büyük ikinci sorun olarak görüldüğünü gösteriyor.
Avusturya’da Sınır Dışı Çalışması Avusturya ise sığınma başvurularını askıya almakla yetinmeyecek gibi görünüyor. İçişleri Bakanı Gerhard Karner, “Bakanlığa, Suriye’ye düzenli dönüş ve sınır dışı etme programı hazırlaması talimatını verdim” açıklamasında bulundu. Yaklaşık yüz bin Suriyeli’nin yaşadığı Avusturya’nın geri göndereceği gruplar henüz netleşmiş değil. Avusturya’nın durdurma kararı 7.300 dosyayı etkileyecek ve bunun arasında aile birleşimi talepleri de bulunuyor. Viyana’nın, sığınma hakkı verilen bazı dosyaları da yeniden gözden geçirmesi bekleniyor.
Yunanistan Geri Dönmeyi İstiyor Suriye kaynaklı göçün Avrupa Birliği’ne ilk giriş noktası Yunanistan. Bu nedenle Atina, Suriyelilerin ülkelerine geri dönmelerini destekliyor. Hükümet Sözcüsü Pavlos Marinakis, gazetecilere yaptığı açıklamada, Esad rejiminin devrilmesinin Suriyeli mültecilere evlerine güven içinde geri dönüş imkânı tanıması gerektiğini vurguladı. Yunanistan, yaklaşık 9.000 kişinin dosyasını dondurdu. Koruma gerekçelerini değerlendirilmesinin geçerli olmadığını savunan İsveç de başvuruları askıya alma kararı aldı. Benzer kararlar Finlandiya ve Danimarka’da da alındı. Danimarka, askıya aldığı başvuru sayısının 69 olduğunu ve 2020’den bu yana, Suriye’deki durumun oturma izni verilmesini veya mevcut iznin uzatılmasını haklı kılacak bir durum olmadığını ifade etti.
Diğer AB Ülkelerinde Durum Avrupa Birliği’nde başvuruları askıya alan diğer ülkeler arasında Fransa, Belçika, İtalya, Hollanda ve Çek Cumhuriyeti de bulunmaktadır. Bu kararın daha da yayılması beklenirken, şu ana kadar 72 Suriyeliye koruma sağlayan Estonya, uygulamasını değiştirmeyeceğini açıkladı. İspanya ise başlangıçta sığınma başvurularını incelemeye devam eden ülkeler arasında yer alıyor.
Sığınma Başvurularında Askıya Alma Hakkı Üye ülkeler, başvuruları askıya alma hakkına sahip olsalar da bu kararların Avrupa Birliği’nin kural ve düzenlemelerine uygun olması gerekmektedir. Dosyalar toplu olarak değil, bireysel şekilde değerlendirilmeli ve bir sığınma başvurusunun altı ay içinde olumlu veya olumsuz bir sonuçla nihayetlendirilmesi gerekmektedir. Bazı durumlarda bu süre dokuz aya kadar uzatılabilir. Askıya alma gibi yöntemler uygulansa bile, bir sığınma başvurusuna en geç 21 ay içinde mutlaka yanıt verilmesi zorunludur. Avrupa Birliği Komisyonu sözcülerinden Stefan de Keersmaecker, üye devletlerin kaynak ülkede bir değişiklik olması durumunda başvuruların incelenmesini erteleme hakkına sahip olduğunu belirtti. Koruma hakkı bulunmayanlar için daha sonra gönderme kararı verilebileceği ancak sahadaki durumun takip edilmesinin son derece önemli olduğunu vurguladı.
Geri Göndermeler Şarta Bağlı Avrupa Birliği, sığınma talebi kabul edilmeyen kişileri geri gönderme uygulamalarını rutin olarak yürütmektedir. Suriye’deki gelişmeler, bu ülkeden kaçıp Avrupa Birliği’nden sığınma hakkı alan kişilerin bu haklarını kaybetme riski olup olmadığı tartışmalarını gündeme getirmektedir. Sahadaki gelişmeleri çok yakından izlediklerini dile getiren De Keersmaecker, “Koşullardaki değişiklikler çerçevesinde mülteci veya ikincil koruma statüsünün sona erdirilmesi için gerekçeler sağlayan kurallar mevcuttur; ancak bu değişikliklerin önemli nitelikte olması gerekmektedir” diye konuştu. Avrupa Birliği, geri dönüşler konusunda Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ni referans alarak, geri göndermelerin gönüllü, güvenli ve onurlu bir şekilde gerçekleştirilmesine önem vermektedir.
Suriye Güvenli Bir Ülke mi? Sığınma hakkı tanınırken dikkate alınan temel unsurlardan biri, ilgili ülkenin güvenli olup olmadığıdır. Avrupa Birliği İltica Ajansı, güvenli bir ülkeyi “Hukukun demokratik şekilde uygulandığı bir ülke” şeklinde tanımlamaktadır. Avrupa Birliği, Esad yönetimindeki Suriye’nin güvenli olmadığına dair bir karar vermişti. Son gelişmelerin ardından, Brüksel’de basın tarafından Suriye’nin güvenli olup olmadığı sorusu sıkça gündeme getiriliyor. Avrupa Birliği Komisyonu sözcülerinden Anouar El Anouni, “Şu an için Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ile aynı doğrultuda, Suriye’ye güvenli, gönüllü ve onurlu geri dönüşler için uygun koşulların mevcut olmadığını düşünüyoruz” dedi.
Suriye’den en fazla çıkışın yaşandığı 2015’ten bu yana yaklaşık 4.5 milyon Suriyeli Avrupa Birliği ülkelerine ulaşmış durumda. 2015-2023 arasında bu kişilerden 1.3 milyonuna uluslararası koruma sağlandı. Suriyeliler, geçen yıl Avrupa Birliği’nden uluslararası koruma talebinde bulunanların arasında en fazla talepte bulunan grup oldu. 2023’te, toplam 180 binden fazla başvurudan yaklaşık 122 binine olumlu yanıt verildi. Mülteci sayıları bazı ülkelerde oldukça düşük olsa da önemli sorunlara yol açabilir. Avrupa Birliği, mülteci akının engellenmesi için 2016 yılında Türkiye ile bir anlaşma yapmış, Türkiye, en fazla Suriyeliye ev sahipliği yapan ülke konumundadır. Türkiye’de üç milyona yakın Suriyeli bulunmaktadır ve Türkiye’deki toplam mülteci sayısı ise 4.5 milyon civarındadır.
