Orijinal Başlık: Suriyeli muhalif liderin değerlendirmesi: SMO, HTŞ’ye nasıl yaklaşıyor? Kobani operasyonu gündemde mi?
Yazan: BBC Türkçe, İstanbul, 18 Aralık 2024
Suriye Geçici Hükümeti’nin Başkanı Abdurrahman Mustafa, “Suriye’de iktidarın değişmesinin ardından, Heyet Tahrir eş-Şam örgütünün faaliyetlerinin olumlu olduğunu ancak bu konuda kaygılarının bulunduğunu” ifade etti. BBC Türkçe’ye verdiği röportajda Mustafa, “Bir diktatörlükten başka bir diktatörlüğe geçiş olmamalı” diyerek, “Geçiş hükümetinin kurulması, yeni bir anayasa hazırlanıp referanduma sunulması ve adil seçimlerin yapılması gereklidir” şeklinde görüş bildirdi. Kendi grubuna bağlı olan Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) uygun şartlar altında silah bırakabileceğini belirten Mustafa, şu anki aşamada “terörle mücadelenin sürdüğünü” vurguladı. Aynı zamanda, Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) karşı saldırıların devam edebileceği sinyalini verdi. Kobani, ya da diğer bir adıyla Ayn al-Arab bölgesine yapılacak olası bir operasyon konusunda ise, “Şartlar uygun olursa elbette” dedi.
Türkiye’den geri dönüş yapmak isteyen Suriyelilerin sayısının oldukça fazla olduğunu söyleyen Mustafa, “Bu sayının önümüzdeki dönemde daha da artacağını düşünüyorum” ifadesini kullandı. Suriye’de 2011 yılından bu yana devam eden iç savaşın seyri, 27 Kasım’da HTŞ öncülüğündeki grupların başlattığı operasyonla değişim gösterdi. Örgütün 7 Aralık gecesi Şam’a girmesinin ardından eski Cumhurbaşkanı Beşar Esad ülkeyi terk etti. Bu olayları değerlendiren Mustafa, SMO’nun da bu operasyonlarda aktif rol aldığını belirtti. “Bunu sadece bir gruba atfetmemek gerekiyor” diyen Mustafa, “Milli Ordu, Şam’ın ele geçirilmesinde büyük katkı sağladı. Herkes katılım gösterdi. Ama görünür olan bir grup oldu. Biz, ‘Biz yaptık, siz yaptınız’ tartışmasına girmedik; önemli olan rejimin devrilmesiydi ve bu sağlandı. Şimdi bundan sonrası için bakmalıyız” dedi.
Mustafa, HTŞ’ye bakış açılarıyla ilgili soruya, “Bekleyip göreceğiz. Onlar da demokrasi ve halk iradesinden bahsediyorlar. Şu ana kadar olan durum sevindiricidir. Ancak değerlendirme yapmak için henüz erken” yanıtını verdi. Ülke için geçiş döneminin kaçınılmaz olduğunu ifade eden muhalif lider, “Artık bir diktatörden diğerine geçiş olmamalı, bu kolay olmayacak” şeklinde değerlendirmelerde bulundu ve ekledi: “Suriyelilerin özlemi olan, demokratik ve herkesin eşit vatandaşlık haklarına dayalı bir Suriye’yi inşa etme mücadelesi devam edecektir.”
Mustafa, HTŞ ile şu anda müzakere olmadığını ancak siyasi bir çatışma ortamının da mevcut olmadığını belirtti. Suriye’de HTŞ ve SMO’nun Esad sonrası dönemde birlikte çalışıp çalışamayacaklarını sorduğumuzda ise, geçmişteki temel meseleler konusunda farklı yaklaşımlar olduğunu belirterek, “Kaygılarımızın olması normaldir,” dedi. Mustafa, “Fakat HTŞ’nin bugüne kadar yaptığı açıklamalar ve uluslararası toplumun yaklaşımları da dikkate alınmalı. Kendisi sürekli açıklamalarında değişimden bahsediyor. Ama bunun sözel olmaktan ziyade eyleme dökülmesini görmek önemli” şeklinde konuştu.
Mustafa, Suriye’de bir geçiş hükümeti kurulması gerektiğine vurgu yaptı. “Geçiş hükümeti kapsayıcı olmalı. Geleceğin Suriye’sinde tüm Suriyelilerin katkısını sağlamalı,” diyen muhalif lider, geçici hükümetin güvenli bir ortam yaratması gerektiğini belirtti. Ayrıca, “Anayasal taslak hazırlanmalı ve referanduma gitmeliyiz. Yüksek Seçim Kurulu kurarak, adil, şeffaf ve Birleşmiş Milletler denetiminde bir seçim yapılmalıdır. 2011’de halk sokaklara döküldüğünde talepleri neyse, o gerçekleştirilmelidir. Aksi takdirde, tüm bu fedakarlıklar boşa gitmiş olur,” ifadelerini kullandı.
Yeni dönemde silahlı grupların durumunun ne olacağı da merak konusu. HTŞ lideri Ahmet eş-Şara, grupların devlet bünyesinde toplanacağı yönünde açıklamalarda bulundu. Mustafa, Suriye ordusunun bir parçası olma isteklerini dile getirirken, şu anda “terörle mücadelenin devam ettiğini” belirtti. SMO’nun SDG ve SDG bağlantılı gruplara yönelik saldırılarının sürdüğünü ifade eden Mustafa, “Biz her zaman terörle mücadeleye devam ediyoruz. Bu süreçte, Suriye’nin toprak bütünlüğünü korumaya çalışıyoruz. SDG’nin projeleri devam ettikçe bizim mücadelemiz de sürecektir,” şeklinde konuştu.
Kobani’ye olası bir operasyon yapılabileceği sorusuna Mustafa, “Şartlar oluşursa bu mümkün olur. Sadece Kobani değil, Suriye’nin genelinde duruma göre operasyon gerçekleştirebiliriz” yanıtını verdi. Mustafanın, SMO’nun YPG’ye saldırmasına rağmen HTŞ’nin birçok ülke tarafından terör örgütü olarak görülmesi arasındaki çelişkili durumu sorduğumuzda ise, “Bu tür durumların örnek teşkil etmemesi gerekiyor. HTŞ, durup dururken değişime uğramadı. Bazı testlerden geçmiş olmalı. Ancak şu an PKK ve PYD hala Suriye’yi bölmeye çalışıyorlar,” dedi.
Suriyelilerin geri dönüşü konusuna değinen Mustafa, büyük bir dönüş beklemediğini ancak genel olarak insanların dönecekleri görüşündeydi. “Şimdi oradaki yaşam koşullarını iyileştirmek gerekiyor. İnsanlar evlerine dönmek istiyor. Bize de geri dönüş şartlarını soran çok sayıda kişi var. Suriye’de istikrar sağlanırsa, mülteci sorunu da ortadan kalkacaktır. İnsanların geri dönme isteği büyük; zira sonuçta herkes evine dönecek,” dedi.
