Orijinal Başlık: Suriye’de kullanılan bayrak, ülkenin geleceğiyle ilgili ne tür bir mesaj veriyor?
Yazar: Amira Mhadhabi ve Hafizullah Maroof, Kaynak: BBC Dünya Servisi, Tarih: 12 Aralık 2024
Suriye’nin yeni geçiş yönetiminin başbakanı Muhammed el-Beşir, 10 Aralık’ta Şam’daki ilk toplantısını gerçekleştirdi. Beşir’in arkasında, ortasında üç kırmızı yıldız bulunan yeşil, beyaz ve siyah renklere sahip Suriye ‘devrim bayrağı’ ile siyah zemin üzerine kelime-i tevhid yazılı beyaz bir bayrak bulunuyordu. Suriye’de geçiş yönetimi ne zaman faaliyete geçecek? Şam’dan gelen sinyaller hangi yönde? Suriye’nin çeşitli bölgelerini kontrol eden Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) tarafından resmi olarak kullanılan bu ikinci bayrak, Taliban’ın 2021 yılında Afganistan’daki kontrolü yeniden ele geçirmesiyle yeniden devreye alınan bayrağa benziyor. HTŞ ve diğer muhalif silahlı gruplar, Esad yönetiminin 8 Aralık’ta devrilmesiyle Suriye’nin kontrolünü ele geçirdi. HTŞ, Kasım ayı sonunda Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib bölgesinden güneye doğru bir ilerleme kaydetmişti. O tarihten sonra, HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani (artık Ahmed eş-Şera ismini kullanıyor), Suriyelilere, ülke içindeki tüm dini azınlıkları temsil eden birleşik bir hükümet oluşturacakları ve hiçbir grubun zulme uğramayacağı konusunda güvence vermeye çalışıyor.
Suriye’de muhaliflerin ele geçirdiği Hama neden bu kadar önemli? HTŞ’nin çağrısıyla birçok kentte Esad’ın devrilmesi kutlandı. Ayrıca, halkı İslami bir yönetim sistemi konusunda korkmamaları yönünde bilgilendiriyor. Ancak, bu beyaz bayrağın ortaya çıkışı, Suriyeliler arasında ülkenin siyasi geleceği üzerinde bir tartışma başlattı. Şam’da, HTŞ lideri Colani, Emevi Camii’nde yaptığı konuşmada, ‘Bu zafer tüm Suriye için’ şeklinde açıklamada bulundu.
BBC Arapça Muhabiri Feras Kilani, bu durumun “birçok insanı şoktukadığını” bildirdi. “Bu, yeni hükümetin Taliban modelini takip ederek, Şeriat yasalarına dayalı bir İslam Devleti kurma niyetinde olduğunu gösteriyor” dedi. Bazı bireyler sosyal medyada bu duruma yönelik ‘hayal kırıklıklarını’ ifade etmeye başladılar. Suriye’li siyasi aktivist ve gazeteci Rami Jarrah, Beşir’in arkasında bir İslam bayrağı sergilemesini “bir hakaret” olarak nitelendirdi ve sosyal medya platformu X’te, “Bu adamın tüm dinlerden Suriyeliyi temsil etmesi bekleniyor, bu hepimize dair çirkin bir hakaret” şeklinde yazdı. Bazı bireyler, hükümet kurumlarında ‘devrim bayrağı haricinde başka bir bayrağın’ dalgalanmasına karşı olduklarını dile getirdiler. Gazeteci Nedal Al-Amari, X’te, “Baas Partisi ile olan ilişkimizi sonlandırdık ve başka bir kaos dönemine girmek istemiyoruz” paylaşımında bulundu.
Ancak diğer Suriyeliler, beyaz bayrağın kaldırılmasından ‘zarar’ görmediklerini savunarak bunun Taliban hükümetinin Suriye’deki model olacağı anlamına gelmediğine inanıyor. Bazıları, “Diğer siyasi partilerin Suriye’de temsil edilmesi için izin verildiği sürece” bunun kendi parti bayrakları olarak kabul edilebileceği görüşünde.
‘Taliban Bayrağı’ yeni soruları gündeme getiriyor. Afganistan’da Taliban, 1996’dan beri siyah renkle kelime-i tevhid yazılı beyaz bayrağı kullanıyor. HTŞ de bir süredir bu bayrağı kullanmakta ve bu, İdlib’de faaliyet gösteren kurumlarda görünmektedir. HTŞ ve Taliban’ın bayrakları benzer olsa da, üst düzey bir Taliban yetkilisi, BBC’ye iki grubun ‘bunu birbirlerinden kopyalamadığını’ beyan etti. Afganistan’daki Taliban hükümeti, HTŞ’nin Suriye’deki siyasi ve askeri başarılarını kutlayarak, bunun ülkede bir ‘İslami hükümet’ kurulmasına olanak tanıyacağı umudunu ifade etti. Taliban destekçileri ve bazı müttefikleri, Esad’ın iktidarı bırakmasını kutlamak amacıyla birçok bölgede tatlı dağıtımı gerçekleştirdi.
Taliban ve HTŞ arasındaki ‘ideolojik bağ’, iki grubun birbiriyle özdeşleşmesini sağlayan etkenlerden biridir. Üst düzey bir Taliban yetkilisi, X hesabında “Kabil ve Şam’ın hikayesi aynıdır; her ikisi de bir Pazar günü çöktü, her ikisi de 11 gün içerisinde kontrol altına alındı ve her iki ülkenin liderleri kaçtı” ifadelerini kullandı. Aynı bayrağın, geçen hafta CNN’e verdiği bir röportajda, Colani’nin arkasında yine ‘devrim bayrağı’ ile birlikte görüldüğü kaydedildi. Röportajda, insanların İslami bir yönetim anlayışından korkmamaları gerektiği belirtildi ve Suriye toplumunun tüm farklı mezheplerinin temsil edileceği taahhüt edildi. Suriye’deki İslamcı gruplar konusundaki uzman Aymen el-Tamimi de, bayrağın kullanımı ile HTŞ’nin Suriye’de ‘bir İslami yönetim projesi’ gerçekleştirmek istediğinin gösterildiğini ifade etti. “Bu bayrak, HTŞ’nin uzun süredir devam eden duruşu ile tutarlıdır ve kendisini Suriye’deki Sünnilerin temsilcisi olarak ortaya koymaktadır” dedi. Ancak el-Tamimi, “HTŞ’nin Taliban ile aynı yönetim modelini uygulamasının çok zorlu olacağını” da sözlerine ekledi, çünkü Suriye toplumu, kız çocuklarının yüksek öğrenim fırsatlarından yoksun bırakılması veya seçimleri engelleyen baskıcı bir hükümetin kurulmasını kabul etmeyecek bir yapıdadır.
