Başlık: Esma Esad: Suriye’nin ‘modern’ yüzü olarak tanıtılan, Londra doğumlu First Lady
Beşar Esad’ın yaklaşık 25 yılı aşkın bir süredir Suriye Cumhurbaşkanlığı görevinde yanındaki tek sabit kişi, İngiltere’de doğmuş olan eşi Esma’dır. 49 yaşındaki Esma Esad, bir zamanlar Suriye’nin çağdaş yüzü olarak tanıtılırken, 2011’de başlayan yıkıcı iç savaş sırasında daha düşük bir profil benimsedi. Londra’nın Acton bölgesinde, Suriyeli kardiyolog ve diplomat anne babanın kızı olarak dünyaya gelen Esma Akhras, özel bir okulda eğitim aldı ve arkadaşları tarafından “Emma” diye çağrılıyordu. Prestijli King’s College’da bilgisayar mühendisliği okuduktan sonra yatırım bankacısı olarak çalıştı. Aynı dönemde Londra’da eğitim gören göz hastalıkları uzmanı Beşar Esad ile tanıştı. Esma, 2000 yılında Suriye’ye taşındı ve Beşar Esad, babası Hafız Esad’ın yerine geçtikten birkaç ay sonra evlendiler. Üç çocukları oldu; iki oğul ve bir kızları var.
Batı’da, Esma’nın İngiltere’deki yetiştirilmesi nedeniyle Suriye’deki siyasi reformları teşvik edeceği ümitleri vardı. Bu nedenle bir halkla ilişkiler şirketi, Esma Esad’ın ülkenin uluslararası imajını olumlu yönde etkilemesine yardımcı olması için görevlendirildi. 2012’de BBC’ye konuşan bir kaynak, Esad’ın Esma ile evlenmesinin, onu Suriye’nin yeni ve modern yüzü olarak tanıtma değerine sahip olduğunu belirtti. O dönemde, Sünni bir aileden gelen Esma ile Alevi Esad arasındaki evliliğin, iki mezhep arasında köprü kurma fırsatı olarak görüldü. Ancak bu durum, Esad ailesinde, özellikle de halkla ilişkilere pek önem vermeyen Beşar Esad’ın kız kardeşi Büşra ve annesi Anise arasında gerginliğe sebep oldu.
Halkla ilişkiler çalışmaları bazı başarılar elde etti. Şubat 2011’de Amerikan Vogue dergisi, Esma Esad’a yönelik ‘Çölde Bir Gül’ başlıklı övgü dolu bir profil yayınladı. Ancak hem basılı hem de çevrimiçi versiyonları geri çekilen makalede, Esma Esad “zarif, uzun uzuvlu, dikkat çekici bir sadelikle stil sahibi ve oldukça şık giyinen” bir kişi olarak tanımlanmıştı. Makalenin yazarı Juliet Joan Buck, daha sonra bu yazıyı kaleme almış olmaktan pişmanlık duyduğunu ve kariyerini ‘kirlettiğini’ ifade etmişti.
Makalenin yayınlanmasının üzerinden bir ay bile geçmeden Esad, demokrasi yanlısı ve barışçıl eylemleri sert bir şekilde bastırarak, yarım milyondan fazla insanın ölümüne ve 12 milyon kişinin yerinden edilmesine yol açan kanlı bir iç savaş başlattı. Esma Esad, bir yıl sonra, Şubat 2012’de ülkesindeki savaş hakkındaki ilk resmi yorumunu yapmış ve sadece “şiddet kurbanlarını teskin ettiğini” belirtmişti. Esma, Times gazetesine verdiği yazılı bir bildiride, kocasına desteğini yineleyerek, “Cumhurbaşkanı, Suriyelilerin bir kısmının değil, Suriye’nin Cumhurbaşkanıdır ve First Lady de bu rolü desteklemektedir” demişti.
Aynı yıl, Esma Esad’ın imajı bir darbeye daha uğradı; aktivistler, Esad ailesine ait olduğu iddia edilen binlerce özel e-postayı sızdırdı. Bu e-postalarda, Suriye bir isyanla boğuşurken Esma’nın 5 bin dolarlık topuklu ayakkabılar arayışında olduğu ortaya çıktı. 2022’de ABD Dışişleri Bakanlığı, Esad ailesinin 1-2 milyar dolarlık bir servete sahip olduğunu tahmin etti. Esma Esad, Mart 2012’de Avrupa Birliği’nin yaptırımlarına maruz kalırken, daha sonra devlet destekli Rus kanalı TV Rossiya’ya konuştu ve Suriye’den ayrılması için teklif aldığını, ancak bunları reddettiğini söyledi. Esma Esad, “En başından beri burada oldum ve başka bir yerde olmayı düşünmedim. Suriye’den ayrılma teklifleri aldım, güvenlik garantileri ve çocuklarımın korunması gibi maddeler içeren tekliflerdi. Bu teklifler, halkın cumhurbaşkanlarına olan güvenini sarsmaya yönelik açık bir girişimdi” şeklinde konuştu.
Savaşın devam etmesiyle birlikte Esma Esad, sosyal sorumluluk projelerine öncülük etti, ölen askerlerin aileleriyle buluştu ve yardım operasyonlarını organize eden Suriye Kalkınma Vakfı’nın başkanlığını üstlendi. 2018’de meme kanseri teşhisi kondu ve erken teşhis edilen habis bir tümör için tedavi gördü; bir yıl sonra kanserden kurtulduğunu açıkladı. Suriye Cumhurbaşkanlığı, Mayıs 2024’te Esma Esad’a kan kanseri teşhisi konduğunu duyurdu ve açıklamada, özel tedavinin izole olmasını ve kamu görevlerinden çekilmesini gerektirdiği belirtildi. Esma Esad’ın yaklaşık 25 yıllık First Lady unvanı, isyancıların yönetimi ele geçirmesiyle birden sona erdi. Esad ailesinin şu anki durumu ise, eski yönetimin başlıca müttefiklerinden biri olan Rusya’da ve ülke medyasına göre aileye siyasi sığınma hakkı tanındığı yönünde.
