Başlık: Türk-Yunan iş birliği sonuç verdi: AGİT’in genel sekreterliğine ilk kez bir Türk diplomatı atandı
Kaynak: Getty Images Türkiye’nin önde gelen diplomatlarından Feridun Sinirlioğlu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Genel Sekreteri olarak seçildi. Sinirlioğlu’nun bu göreve gelmesinde en önemli etken, Türkiye ve Yunanistan tarafından ortak aday olarak gösterilmesi oldu. İki komşu ülke arasında yapılan mutabakat çerçevesinde, Yunanistan Dışişleri Bakanlığı’nın hukuk danışmanı Maria Telalian da AGİT’in Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin başına getirildi. Yeni yönetim, Malta’da düzenlenen AGİT’in 31. Bakanlar Konseyi toplantısında onaylandı. AGİT’in yeni yönetim kadrosunun belirlenmesi için yapılan müzakereler, yaklaşık bir yıldır devam ediyordu.
Son Genel Sekreter Helga Schmid ve ekibinin görev süresi Eylül 2024’te sona erecek. Dönem başkanlığını üstlenen Malta, AGİT’in yönetiminde bir boşluk yaşanmaması amacıyla yeni genel sekreter seçimi sürecini yönetti ve Arnavutluk Dışişleri Bakanı İgli Hasani’yi Genel Sekreter olarak atamak istedi. Ancak bu girişim, Türkiye ve Yunanistan arasındaki engellerle karşılaştı. Sinirlioğlu’nun seçimi için X hesabından tebrik gönderen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Avrupa-Atlantik ve Avrasya coğrafyasında barış, huzur ve istikrara katkı sunmasını içtenlikle diliyorum.” dedi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da bu gelişimi, “Türkiye’nin uluslararası alandaki etkin rolü ve iş birliği odaklı diplomasi anlayışının olumlu sonuçlarından biri” olarak değerlendirdi.
Diplomatik kaynaklar, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminin başladığı 2022’den bu yana AGİT’teki karar alma süreçlerinin tamamen durma noktasına geldiğini belirterek, Batılı ve Doğulu ülkelerin önemli konularda uzlaşı sağlamakta zorluk çektiğini anımsattılar. Bu bağlamda, Sinirlioğlu’nun 57 ülkenin onayını alarak Genel Sekreter olarak seçilmesinin büyük önem taşıdığına dikkat çekildi. Bu onay, Türkiye’nin AGİT coğrafyasında yaşanan çatışmaların çözümüne yönelik aktif ve yapıcı diplomatik çabalarına verilen önemi yansıtmaktadır. Aynı kaynaklar, ileride Rusya ve Ukrayna arasında muhtemel barış görüşmelerinde AGİT’in önemli roller üstlenebileceğini vurgulayarak, bir Türk diplomatın bu süreçte genel sekreter olarak bulunmasının Ankara açısından kritik bir öneme sahip olduğunu belirttiler.
Türkiye-Atina iş birliği: ‘Büyük sembolik bir adım’ Son zamanlarda ikili ilişkilerinde önemli adımlar atan Ankara ve Atina, iş birliğini uluslararası platforma taşıma kararı aldılar. Mayıs ayında AGİT yönetimine yönelik olarak birbirlerinin adaylarını destekleme kararı verdiler. Malta’da AGİT toplantısında bulunan Yunan Dışişleri Bakanı Yorgo Yerapetritis, 5 Aralık’ta yaptığı açıklamada, iki ülkenin AGİT’te önemli iki pozisyon için ortak öneride bulunduklarını hatırlattı. Yerapetritis, “Bu, büyük sembolik değere sahip bir eylemdir. Tarihi yükleri olan ülkelerin Avrupa’dık güvenlik ve iş birliği adına itici güç oluşturabilmesi ve barışın sağlanmasına katkıda bulunması hedeflenmiştir.” dedi.
İki ülkenin iş birliği sayesinde AGİT içerisindeki görüş ayrılıklarının giderildiği ve önerilen yönetimin 57 ülkenin onayını aldığı ifade edildi. Bu yöndeki olumlu gelişmenin, hafta başında yapılan AGİT Daimi Konsey toplantısında belirlendiği ve AGİT Bakanlar Konseyi’nin Viyana’dan gelen öneri doğrultusunda hareket ettiği belirtildi. AGİT genel sekreterleri üç yıllık bir süre için atanmakta olup, gelişmelere bağlı olarak görev süresi uzatılabilmektedir.
Feridun Sinirlioğlu kimdir?
AGİT’in başına getirilen ilk Türk diplomat olan Feridun Sinirlioğlu, son dönem Türk diplomasisinin tanınan isimlerinden biridir. 1982’de Dışişleri Bakanlığı’na katılan Sinirlioğlu’nun ilk üst düzey görevi, 1996-2000 yılları arasında dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in dış politika danışmanlığı olmuştur. 2002-2007 yılları arasında Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi olarak görev yapan Sinirlioğlu, 2009 yılında bakanlığın en üst düzey bürokratik pozisyonu olan müsteşarlığa atanmış ve bu görevi 2016 yılına kadar sürdürmüştür. 2015’teki erken seçim döneminde kurulan seçim hükümetinin dışişleri bakanlığını da kısa bir süre yürütmüştür. Sinirlioğlu, 2016-2023 yılları arasında Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi olarak görev yapmıştır. Normalde 2021’de emekliye ayrılması gerekmesine rağmen, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Cumhurbaşkanı Başdanışmanlığı pozisyonuna atanarak New York’taki görevine iki yıl daha devam etmiştir. Sinirlioğlu’nun, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından güvenilen az sayıda üst düzey bürokrattan biri olduğu ve önemli dış politika kararları öncesinde görüşlerinin dikkate alındığı biliniyor. Deneyimli diplomat, Türkiye’nin BM Daimi Temsilciliği’nden sonra, 2023 Nisan ayında BM’nin Afganistan Özel Koordinatörü olarak atanmıştır.
AGİT nedir?
Günümüzde 57 ülkeyi kapsayan ve geniş Avrupa kıtasında güvenlik ile iş birliği sağlamak için faaliyet gösteren AGİT, 1973 yılına dayanan bir kuruluşa sahiptir. Soğuk Savaş döneminde bloklar arasında düzenli diyalog oluşturmak ve anlaşmazlıkları azaltmak amacıyla Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 35 ülkenin girişimleriyle başlatılan Helsinki süreci, 1975’te Helsinki Nihai Senedi’nin imzalanmasına yol açmıştır. Hukuki bir niteliği olmamakla birlikte, Avrupa’da güvenliği artırmak için esnek müzakere forumu ve konferanslar diplomasisi merkezi haline geldi. 1994 yılında Budapeşte Zirvesi’nde alınan bir kararla AGİT olarak dönüşmüştür. AGİT, siyasi, askeri, ekonomi-çevre-insani güvenliğin sağlanması için ilkeler, normlar ve standartlar geliştiren ve ülkelerin yükümlülüklerini uygulama durumlarını izleyen bir örgüt olarak faaliyet göstermektedir. AGİT, 2025 yılında Helsinki Nihai Senedi’nin 50. yıl dönümünü kutlayacak olup, bu süreçte dönem başkanlığını Finlandiya üstlenecektir.
