Başlık: Türk-Yunan Uzlaşması Sonuç Verdi: AGİT’in Genel Sekreterliğine İlk Defa Türkiye’den Bir Diplomatik Atama Yapıldı
Kaynak: Getty Images Türkiye’nin önde gelen diplomatlarından Feridun Sinirlioğlu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Genel Sekreteri olarak belirlenmiştir. Sinirlioğlu’nun seçilmesinin en önemli nedeni, Türkiye ve Yunanistan’ın ortak aday olarak sunduğu Türk diplomatın desteği olmuştur. İki komşu ülke arasında gerçekleştirilen uzlaşma doğrultusunda, Yunanistan Dışişleri Bakanlığı’nın hukuk danışmanı Maria Telalian da AGİT’in Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin başına getirilmiştir. Yeni yönetim, Malta’da yapılan AGİT 31. Bakanlar Konseyi toplantısında onaylanmıştır. AGİT’in yeni yönetim kadrosu için yapılan müzakereler yaklaşık bir yıl sürmüştür.
Son Genel Sekreter Helga Schmid ve ekibinin görev süresi Eylül 2024’te sona erecektir. Dönem başkanlığını üstlenen Malta, AGİT’in yönetiminde herhangi bir boşluk oluşmaması için yeni genel sekreter seçimi sürecinin yönetimini üstlenmiş ve Arnavutluk Dışişleri Bakanı İgli Hasani’nin Genel Sekreter olarak atanmasını istemiştir. Ancak bu girişim Türkiye-Yunanistan iş birliği sayesinde engellenmiştir. Sinirlioğlu’nun seçimi dolayısıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Avrupa-Atlantik ve Avrasya coğrafyasında barış, huzur ve istikrara katkı sağlamasını diliyorum.” şeklinde bir mesaj paylaşmıştır. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise, bu durumu “Türkiye’nin uluslararası arenadaki etkinliğinin ve iş birliği odaklı diplomasi anlayışının başarılı sonuçlarından biri.” olarak değerlendirmiştir.
Ankara: Türkiye’ye Verilen Önemin Yansıması Türk diplomatik kaynaklar, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal girişiminin ardından AGİT’te karar alma süreçlerinin tamamen durma noktasına geldiğini, Batılı ve Doğulu ülkelerin temel konularda uzlaşamadıklarını hatırlatırken, Sinirlioğlu’nun 57 ülkenin tam onayı ile seçilmesinin önemine vurgu yapmışlardır. Bu onayın, Türkiye’nin AGİT coğrafyasında yaşanan çatışmaların çözümüne yönelik aktif ve yapıcı diplomatik çabalarına verilen önemin bir yansıması olduğu kaydedilmiştir. Aynı kaynaklar, gelecekte Rusya ve Ukrayna arasında olası barış müzakerelerinde AGİT’in üstlenebileceği önemli role de dikkat çekerek, bir Türk diplomatın genel sekreter olarak görev yapmasının Ankara için son derece önemli olduğunu belirtmişlerdir.
Ankara-Atina İş Birliği: ‘Büyük Sembolik Değere Sahip Bir Eylem’ Son dönemlerde ikili ilişkilerinde kayda değer bir gelişme gösteren Ankara ve Atina, iş birliğini uluslararası platformlara taşımaya karar vermişlerdir. Mayıs ayında AGİT yönetim pozisyonları için birbirlerinin adaylarını destekleme kararı almışlardır. Malta’da AGİT toplantısına katılan Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Yerapetritis, 5 Aralık’ta yaptığı açıklamada, iki ülkenin AGİT’te önemli iki pozisyon için ortak önerilerde bulunduğunu hatırlatmıştır. Yerapetritis, “Bu, büyük bir sembolik değere sahip bir eylemdir. Tarihi yükleri olan ülkelerin Avrupa’da güvenlik ve iş birliği için itici bir güç oluşturmaları ve barış temel alınarak hareket etmeleri gerekmektedir.” şeklinde ifadelerde bulunmuştur. İki ülkenin iş birliği sayesinde AGİT içerisinde yaşanan görüş ayrılıklarının giderildiği ve önerilen kadronun 57 ülkenin onayını aldığı belirtilmiştir. Bu doğrultuda, yeşil ışığın hafta başında gerçekleştirilen AGİT Daimi Konsey toplantısında yanıt bulduğu ve AGİT Bakanlar Konseyi’nin de Viyana’dan gelen tavsiyeye uyduğu aktarılmıştır. AGİT genel sekreterleri, üç yıllık bir süre için seçilmekte fakat gelişmelere bağlı olarak görevi uzatılabilmektedir.
Feridun Sinirlioğlu Kimdir? AGİT’in Genel Sekreteri olarak atanan Feridun Sinirlioğlu, Türkiye’nin son dönem dış politikasındaki önemli isimlerden biri olarak öne çıkmaktadır. 1982 yılında Dışişleri Bakanlığı’na adım atan Sinirlioğlu, 1996-2000 yılları arasında dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in dış politika danışmanlığını üstlenmiştir. 2002-2007 yılları arasında Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi olarak görev yapmıştır. 2009’da bakanlıkta en üst düzey bürokratik pozisyona, yani müsteşarlığa atanmış ve bu pozisyonda 2016 yılına kadar görev almıştır. 2015 yılında kurulan seçim hükümetinde de kısa bir süre dışişleri bakanlığı yapmıştır. 2016-2023 döneminde Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi olarak görev yapmıştır. Normalde 2021’de emekli olması gereken Sinirlioğlu, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Cumhurbaşkanı Başdanışmanı olarak atanmış ve New York’taki görevine iki yıl daha devam etmiştir. Sinirlioğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın güven duyduğu az sayıda üst düzey bürokrattan biridir ve önemli dış politika kararları öncesinde görüşlerine başvurulmaktadır. Deneyimli diplomat, 2023 Nisan ayında BM’nin Afganistan Özel Koordinatörü olarak görevlendirilmiştir.
AGİT Nedir? Bugün 57 ülkeden oluşan ve geniş Avrupa kıtasında güvenlik ve iş birliği sağlamak amacıyla faaliyet gösteren AGİT’in kuruluş tarihi 1973 yılına dayanmaktadır. Soğuk Savaş dönemi boyunca bloklar arasında düzenli iletişim sağlamak ve anlaşmazlıkları azaltmak hedefiyle, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 35 ülkenin girişimleriyle başlatılan Helsinki süreci, 1975’te Helsinki Nihai Senedi’nin imzalanmasına zemin hazırlamıştır. Hukuki bir dayanağı bulunmamasına karşın Avrupa’da güvenliği artırmak amacıyla esnek bir müzakere forumu olarak işlevsellik kazanan bu süreç, 1994 yılındaki Budapeşte Zirvesi’nde AGİT olarak resmileşmiştir. AGİT, günümüzdeki fonksiyonuyla siyasi, askeri ve ekonomik-çevresel-insani güvenliğin sağlanmasına yönelik ilke, kural ve standartlar geliştiren, ayrıca ülkelerin yükümlülüklerini izleyen bir kuruluş olarak faaliyet göstermektedir. AGİT, 2025 yılında Helsinki Nihai Senedi’nin 50. yıl dönümünü kutlayacaktır ve bu süreçte dönem başkanlığını Finlandiya üstlenecektir.
