Başlık: ABD, Trump’ın yeni döneminde Suriye’den çekilecek mi?
Kaynak: Reuters Türkiye, Donald Trump’ın ikinci döneminden en büyük beklentisini ABD’nin Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) olan desteğini sonlandırması ve askerlerini Suriye’nin kuzeyinden çekmesi şeklinde ortaya koyuyor. SDG, Ankara tarafından “terör örgütü” olarak değerlendirilen Halkın Savunma Birlikleri (YPG) tarafından oluşturulmakta. Trump, 2018 yılında çekilme kararı almış ancak ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) engellerini aşamamıştı. Türkiye, Trump’ın bu sefer süreci tamamlayabileceği düşüncesinde. 2017-2021 yılları arasında görev yapan Donald Trump’ın Beyaz Saray’a geri dönmesi, Türkiye gibi ABD ile hem ikili hem de bölgesel iş ilişkilerine sahip ülkelerde işbirliği beklentilerini artırdı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Trump’ı telefonla kutlayarak birlikte çalışmaya istekli olduklarını belirtti ve Türkiye’nin Washington’dan beklentilerini de açıkladı. Türkiye’nin öne çıkan talebi, Suriye’nin kuzeyindeki ABD askeri varlığının sona erdirilmesi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump ile görüşmesinin ardından Türk basınına yaptığı açıklamada, “Yeni dönemde Trump ile iletişimde kalacağız ve Orta Doğu’daki gelişmeleri etkilemeye çalışacağız” dedi. Erdoğan, “Suriye’den ABD askerlerinin çekilmesi konusunu tartışacağız. PKK/PYD/YPG terör örgütüne sağladıkları desteği bitirmeleri nasıl mümkün olacak?” diye ekledi.
Kaynak: Reuters ABD, 2014 yılından bu yana Suriye’de asker bulunduruyor ve Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ile mücadelede SDG ile işbirliği yapıyor. Amerikan basınında çıkan haberlere göre, bölgede yaklaşık 900 asker bulunduğu ve bunların birden fazla Amerikan üssünde konuşlandığı belirtiliyor. Trump’ın, Mayıs 2017’de Pentagon’a, YPG’ye silah ve askeri malzeme sağlama talimatı vermesi, işbirliğin şekli ve kapsamını daha da genişletti. Türkiye, ABD’ye yönelttiği eleştirilerde, YPG’ye verilen zırhlı araçlar ve gelişmiş silahların, grubun küçük ölçekli bir devlete sahip askeri güce ulaşmasına yol açtığını ve bu gücü Kuzey Suriye’de kendi yönetimini kurma amacıyla kullandığını vurguluyor.
Ankara’daki diplomatik kaynaklara göre, Erdoğan’ın ABD ile Suriye’den çekilme konusunun gündeme geleceğine dair açıklaması kayıtsız kalınamayacak bir durum. Diplomatik kaynaklar, Washington’da ABD’nin Suriye politikasının son dönemde yeniden gözden geçirildiğini ve 2025-2026 yılları arasında çekilmeyi içeren bir sürecin başlayabileceğini ifade ediyor. Suriye konusunda Ankara-Washington hattında söz konusu olan en son üst düzey görüşme, ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Vekili John Bass’ın Eylül ayında Ankara’ya gerçekleştirdiği ziyaret sırasında gerçekleşti. Bass, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz dahil birçok yetkiliyle bir araya geldi. Kaynaklar, ABD’nin henüz resmi olarak çekilme planı olmadığını ancak Ankara’ya sorunların işbirliği çerçevesinde çözüm bulmalığı mesajı verildiğini belirtti. Mevcut yönetimin bu incelemesinin Trump’ın göreve gelmesiyle devam edeceği, Ankara ile Washington’un bir uzlaşmaya varabilecekleri yönünde değerlendirmeler de yapılıyor.
Kaynak: Reuters ABD’de başkanlık yarışında Trump’ın destekleyicisi olan ve yeni yönetimde aktif rol alması beklenen Robert Kennedy Jr., Amerikan basınına verdiği bir demeçte Trump’ın Kuzey Suriye’deki askerlerin çekilmesi gerektiği düşüncesinde olduğunu söyledi. Kennedy’ye göre Trump, ABD askerlerinin Türkiye ile Kürt güçleri arasında yaşanabilecek bir çatışmada arada kalmasından kaygı duyuyor ve bu nedenle geri çekilmelerinin gerektiğini düşünüyor.
Trump, başkanlık yaptığı ilk dönemde Suriye’den asker çekme kararı almış ancak bunu uygulamaya geçirememişti. Trump, Aralık 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir telefon görüşmesi sonrasında, ABD’nin Kuzey Suriye’de IŞİD’i yendiğini ve askerlerin geri döneceklerini açıklamıştı. Pentagon, ani ve beklenmedik bu kararı uygulamamış, yalnızca asker sayısını azaltmayı tercih etmişti. Diplomatik kaynaklar, Trump’ın ilk dönemine kıyasla devlet kurumları üzerinde daha fazla kontrol sahibi olarak ABD başkanlığı yapacağını hatırlatıyor ve başta CENTCOM (Merkezi Kuvvetler Komutanlığı) olmak üzere askeri çekilme yönünde alınacak kararların karşısında çıkamayacaklarını dile getiriyorlar.
ABD’nin çekilmesinin ardından ne olacağı ise tartışmalı bir konu. Diplomatik kaynaklar, ABD’nin Türkiye ile kapsamlı bir anlaşma yapılması durumunda bölgedeki varlığını sonlandırabileceğini ve Türk hükümetinin IŞİD ile mücadelenin sürdürülmesi esnasında YPG ve diğer Kürt grupların güvenliğiyle ilgili taahhütler isteyebileceğini belirtiyor. Türkiye ile ABD ve diğer Batılı güçler arasında ele alınması gereken bir diğer mesele, SDG’nin kontrolünde bulunan cezaevlerinde tutulan yaklaşık 5 bin IŞİD üyesinin akıbetidir. Bu grupların aileleriyle birlikte yaklaşık 50 bin kişiyi bulduğu, IŞİD karşıtı koalisyon üyeleri tarafından uzun süredir tartışıldığı biliniyor. Ayrıca, ABD’nin Suriye’deki askeri mevcudiyetinin bir diğer hedefinin, ülkede askeri varlığı bulunan Rusya ve İran ile denge sağlamak olduğu kaydedilmektedir. Amerikan askeri varlığının sona ermesi durumunda, ortaya çıkacak boşluğun Suriye rejimi ya da Türkiye ile ona bağlı gruplar tarafından mı doldurulacağı da merak konusu.
