Başlık: Trump’ın İkinci Döneminde Türkiye’yi Neler Bekliyor?
Yazan: Hilken Doğaç Boran Kaynak: BBC Türkçe Twitter: @hilkenboran
6 Kasım 2024 – Güncelleme 8 Kasım 2024
Donald Trump, ABD’nin 47. başkanı olarak seçildiği ilk döneminde Ankara-Washington ilişkilerinde birçok krizle karşılaştı. Peki, Trump’ın ikinci döneminde Türkiye-ABD ilişkileri hangi yönlere evrilecek? Uzmanlar, Trump yönetiminin ilişkilere kısa vadede fayda sağlayabileceğini, ancak uzun vadede bazı problemler ortaya çıkabileceğini aktarıyor. Ekonomi ve Dış Politika Araştırmaları Merkezi (EDAM) Direktörü Sinan Ülgen, önümüzdeki aylarda Ankara ile Washington arasındaki ilişkilerin yeniden değerlendirileceğini öngörüyor. Seçim sonuçlarını BBC Türkçe’ye yorumlayan Ülgen, beklenen ivme değişikliğinin temelinin Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında geçmişte var olan derin ilişkiye dayandığını ifade ediyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, sosyal medya üzerinden Trump’ın seçim zaferini “Dostum Donald Trump’ı tebrik ediyorum” şeklinde kutladı. Londra Üniversitesi Oryantal ve Afrika Çalışmaları Okulu’ndan (SOAS) Dr. Karabekir Akkoyunlu, Trump’ın zaferinin Ankara’da olumlu karşılandığını belirterek, Biden döneminde zayıflayan ilişkilerin yeniden ivme kazanacağını dile getiriyor. Akkoyunlu, “İlişkiler değerler üzerinden değil, ekonomik çıkarlar ve pazarlıklar çerçevesinde şekillenecektir” diyor.
Yeditepe Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü Başkanı Deniz Tansi de Trump ve Erdoğan arasında “özel bir iletişim” olduğunu vurguluyor; ancak bu ilişkilerin geçmişte yaşanan krizleri unutturmadığını hatırlatıyor. Tansi, uluslararası ilişkilerde mükemmel bir ilişki modelinin olamayacağını belirtiyor.
Suriye politikaları, Trump’ın Beyaz Saray’daki ilk döneminde Ankara-Washington ilişkilerini tıkanma noktasına getirmişti. Washington, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile işbirliği içinde hareket ederken, Türkiye 2019 yılında bu güçlere karşı Barış Pınarı Harekâtı’nı başlattı. Sinan Ülgen, Washington’ın SDG’yi destekleyen politikasının Türkiye-ABD ilişkileri açısından “en büyük olumsuzluk” olduğunu ifade ediyor. Uluslararası ilişkilerde gelecekte, Trump döneminde Washington’un Suriye politikasıyla ilgili yeni bir gözden geçirme olabileceği öngörülüyor. Tansi, Pentagon’un askeri destekle ilgili katı bir tutum takındığını da vurguluyor.
Siyaset Bilimci Soli Özel, İran’ın bölgedeki gücünün zayıflaması durumunda Esad’ın Türkiye’ye daha olumlu davranabileceği senaryosunu paylaşıyor. Özel, “ABD’nin çekilmesi durumunda Türkiye ve Suriye, Kürtlerin kazandığı siyasi alanı daraltmak isteyeceklerdir” diyor.
İsrail ve İran bağlamında, Trump’ın Netanyahu’ya Biden yönetiminden daha fazla destek vereceği bekleniyor. Deniz Tansi, Türkiye’nin İsrail’e yönelik tutumunun Trump döneminde sorunlar yaratabileceğine dikkat çekiyor. Gönül Tol, İran ve İsrail arasındaki gerginliklerin Türkiye üzerinde de olumsuz etkileri olabileceğini belirtiyor.
Trump, İran’ın nükleer altyapısına yönelik askeri müdahaleyi gündeme getirmişken, Deniz Tansi bu konuda daha temkinli bir yaklaşım sergileyeceğini öngörüyor.
Ekonomi üzerindeki etkiler de önemli bir gündem maddesi. Trump’ın yeniden göreve gelmesinin ardından, Türkiye’nin dış ekonomik ilişkilerinin zorluklarla karşılaşabileceği ifade ediliyor. Selim Koru, Trump yönetiminin ticaret politikalarının Türkiye ekonomisini olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor.
Ukrayna’daki savaş konusunda Trump’ın seçim vaadi 24 saat içinde savaşın sona erdirilmesiydi. Sinan Ülgen, Türkiye’nin geçmiş deneyimlerinden yararlanarak bir diplomatik rol oynayabileceğini öne sürüyor.
NATO ile olan ilişkilerde ise Trump’ın tutumunun Türkiye’ye nasıl etki edeceği merak konusu. Uzmanlar, Trump’ın NATO’ya yönelik eleştirilerinin Türkiye için dezavantaj yaratabileceği yönünde görüş belirtiyor.
Genel olarak, Trump’ın ikinci döneminin Ankara- Washington ilişkilerinde çeşitli belirsizlikler ve yeni fırsatlar doğurabileceği öngörülüyor.
