Başlık: Trump, uluslararası ilk üst düzey görüşmesini NATO lideri Rutte ile gerçekleştirdi
Yazar: Yusuf Özkan Kaynak: BBC Türkçe Yer: Lahey, 23 Kasım 2024
Ocak ayında ABD başkanlığını devralacak olan Donald Trump, seçim zaferinin ardından ilk uluslararası üst düzey görüşmesini NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptı. Görüşmenin, Ukrayna’nın geleceği ile artan Rusya, Çin ve Kuzey Kore tehditleri üzerinde yoğunlaştığı ifade ediliyor. Rutte, ‘küresel güvenlik sorunlarını’ değerlendirmek üzere Cuma günü Hollanda hükümetine ait resmi uçakla ABD’nin Florida eyaletine gitti. Basına açıklanmayan bu ziyaret, sosyal medya kullanıcılarının dikkat çekmesiyle ortaya çıktı. Hollanda hükümetine ait ‘PH-GOV’ adlı uçağın X hesabında, uçuş rotasına dair bilgilere yer verildi.
Ukrayna-Rusya savaşı: Gerilim yükselirken barış olasılığı var mı? Ukrayna, Kuzey Kore askerleriyle savaşma durumunda bulunduğunu duyurdu. Rusya’da askerler, savaşın dehşetini evlerine taşıyor: 242 kişi hayatını kaybetti. Uzmanlar uyarıyor: ‘Rusya bu hızla devam ederse, Ukrayna’nın doğu cephesi çökebilir.’
Sosyal medya paylaşımlarına göre, uçağın Florida’da Donald Trump’ın yazlığının bulunduğu Mar-a-Lago tatil beldesinin yakınlarındaki West Palm Beach Havaalanı’na indiği belirtildi. Hollandalı gazeteci Menno Swart, Rutte’nin başbakanlığı döneminde kullandığı PH-GOV uçağının bu ziyaret için NATO tarafından kiralandığını ortaya çıkardı. NATO kaynakları, Rutte’nin, ABD başkanı seçilen Trump ile görüşmek üzere Florida’ya gittiğini doğruladı. Cumartesi günü NATO’dan yapılan açıklamada, Rutte ve Trump’ın, ‘ittifakın karşı karşıya olduğu küresel güvenlik sorunlarını’ ele aldıkları ifade edildi. Açıklamada ayrıca Rutte’nin, ABD Kongre Üyesi Mike Waltz ile Trump’ın belirlediği ulusal güvenlik ekibiyle de bir araya geldiği belirtildi. NATO, iki liderin el sıkışırken çekilen gülümseyen fotoğraflarını paylaştı.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik balistik füze saldırısının hemen ardından gerçekleşen görüşmenin zamanlaması dikkat çekti. Hollanda medyasına göre, görüşmede Ukrayna’nın geleceği ve artan Rusya, Çin ve Kuzey Kore tehditleri gündem hususlarındandı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, ABD başkanlık seçimleri sonrası artan Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore tehditleriyle mücadele etmek amacıyla Trump ile görüşmek istediğini ifade etmişti. Rutte, daha önce Kuzey Kore askerlerinin Rusya’daki varlığından duyduğu rahatsızlığı açıkça dile getirmişti. Genel Sekreter’e göre, Kuzey Kore askerleri, modern teknoloji karşılığında Rusya için Ukrayna’ya karşı savaşıyor. Rutte, Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore arasındaki işbirliğinin yalnızca Avrupa için değil, ABD için de bir tehdit oluşturduğunu belirtmişti. Rutte, “Kuzey Kore, füzelerle ABD’ye çok hızlı ulaşabilecek mesafede ve bu teknoloji Rusya’dan geliyor” görüşünü paylaşmıştı.
Ayrıca NATO liderinin, Rusya’nın nüfuzunu artırmasını önlemek amacıyla, Ukrayna’ya daha fazla destek sağlanması önerisini de dile getirdiği kaydedildi. Belçika medyasına göre, görüşmede Trump’ın yıllardır gündeme getirdiği NATO’nun finansmanı konusunun da ele alındığı ifade edildi. Trump, NATO üyesi ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 2’sini savunmaya ayırmalarını istemektedir. Aksi takdirde NATO’dan ayrılma, ittifak bütçesine yeterli katkı yapmayan ülkelere savunma desteğinin kesilmesi ya da ABD askerlerinin Doğu Avrupa’dan geri çekilmesi seçeneklerinin gündeme gelebileceğini savunuyor. Sırasıyla Hırvatistan, Portekiz, İtalya, Kanada, Belçika, Lüksemburg, Slovenya ve İspanya, ulusal gelirinin yüzde 2’sinden daha az katkı payı ödeyen NATO üyesi ülkeler arasında yer alıyor. Polonya, Estonya, ABD, Letonya ve Yunanistan ise NATO’ya en fazla katkı sağlayan ilk beş ülke. Türkiye, GSYH’sinin yüzde 2,9’unu NATO’ya katkı payı olarak ayırıyor.
Trump ve Rutte, NATO katkı payı konusunda benzer görüşlere sahip. Rutte, Hollanda başbakanı olduğu dönemde Trump’ın bu konudaki görüşlerine destek vererek ittifak üyelerinin daha fazla katkıda bulunmalarını istemişti. Rutte, Trump ile güçlü ilişkiler kuran Batılı liderlerden biriydi ve bu durum, Trump’ın ikinci başkanlık döneminde NATO ile olan ilişkilerinin daha sağlıklı olabileceğine işaret ediyor. Rutte, seçimlerin ardından Trump’a kutlama mesajı göndererek, güçlü bir ABD liderliği gösterdiğini vurgulamış ve “NATO aracılığıyla güç yoluyla barışı ilerletmek için kendisiyle çalışmaktan memnuniyet duyacağım” ifadesini kullanmıştı.
