Başlık: ABD, Trump’ın Yeni Döneminde Suriye’den Çekilecek mi?
İçerik: Kaynak, Reuters’a göre, Türkiye’nin Donald Trump’ın ikinci döneminden asıl beklentisi, ABD’nin Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) olan desteğini sonlandırması ve askerlerini Suriye’nin kuzeyinden çekmesidir. SDG, Ankara’nın “terör örgütü” olarak tanımladığı Halkın Savunma Birlikleri (YPG) tarafından oluşturulmaktadır. Trump, 2018 yılında çekilme kararı almış; ancak ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) direnişi nedeniyle bu kararı gerçekleştirememişti. Türkiye, Trump’ın bu sefer süreci tamamlayabileceği düşüncesindedir. 2017-2021 yılları arasında başkanlık yapan Donald Trump’ın, dört yıl aradan sonra Beyaz Saray’a geri dönmesi, Türkiye gibi ABD ile hem ikili hem de bölgesel ilişkileri sıkı olan ülkelerde işbirliği konusunda çeşitli beklentilerin ve öngörülerin ortaya çıkmasına neden oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Trump’ın başkanlık seçimlerinde kazanmasını kutladığı telefon görüşmesinde, Trump ile çalışmaya hazır olduğunu ifade ederken, Ankara’nın Washington’dan beklentilerini de açıkça belirtti. Türkiye’nin en önemli beklentisi, Suriye’nin kuzeyindeki ABD askeri varlığının sonlandırılmasıdır. Erdoğan, Trump ile görüştükten sonra Türk basınına yaptığı açıklamalarda, “Yeni dönemde Trump ile iletişim halinde kalacağız ve Orta Doğu’daki gelişmeleri şekillendirmeye çalışacağız.” dedi. Erdoğan, “Suriye’den ABD askerlerinin çekilmesi konusunu ele alacağız. PKK/PYD/YPG terör örgütüne sağladıkları desteği nasıl sonlandıracaklar?” ifadesini kullandı.
Suriye’de 2014’ten beri asker bulunduran ABD, Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ile mücadelede SDG ile işbirliği içerisindedir. Amerikan basınında yer alan haberlere göre, bölgedeki mevcut asker sayısının yaklaşık 900 olduğu ve bu askerlerin birkaç farklı Amerikan üssünde konuşlandığı ifade ediliyor. Trump, Mayıs 2017’de Pentagon’a YPG’ye silah ve askeri malzeme sağlama talimatı vermesiyle bu ortaklığın kapsamı genişlemiştir. Türkiye, ABD’ye yönelik eleştirilerde bulunarak, bu zırhlı araçlar ve sofistike silahların YPG’nin küçük çaplı bir devlete eşdeğer askeri güce sahip olmasına yol açtığını ve bunu Kuzey Suriye’de kendi yönetimini kurmak amacıyla kullandığını vurgulamaktadır.
Ankara’daki diplomatik kaynaklara göre, Erdoğan’ın ABD ile Suriye’den çekilme konusunu görüşeceğine dair açıklamaları zemin dışı değil. Diplomatik kaynaklar, Washington’da ABD’nin Suriye politikasının yeniden değerlendirildiğini ve 2025-2026 döneminde bir çekilme sürecinin yaşanabileceğini belirtiyor. Suriye konusunda en son üst düzey görüşme, ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Vekili John Bass’ın Eylül ayında Ankara’ya yaptığı ziyarette gerçekleşti. Bass, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve diğer yetkililerle bir araya geldi. Kaynaklar, ABD’nin henüz resmi olarak bir çekilme planı bulunmadığını fakat Ankara’ya bu sorunun işbirliği temelinde çözülmesi gerektiği mesajının verildiğini vurguluyor.
Trump’ın yeniden iş başına gelmesiyle birlikte, mevcut yönetimin yaptığı gözden geçirmenin devam edeceği ve Ankara ile Washington’un bir uyum içinde çalışabileceği yönünde değerlendirmeler bulunmaktadır. ABD’de başkanlık yarışı sırasında Trump’ın yanındaki Robert Kennedy Jr., geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, Trump’ın Kuzey Suriye’deki Amerikan askerlerinin çekilmesini düşündüğünü belirtti. Kennedy, Trump’ın Türk ve Kürt güçleri arasında çıkabilecek bir çatışmada Amerikan askerlerinin arada kalmasından endişe duyduğunu ifade etti.
Aslında, Trump, Suriye’den askerleri çekme kararını ilk döneminde de almış ancak bunu gerçekleştirememişti. Trump, Aralık 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir telefon görüşmesi sonrası, ABD’nin Kuzey Suriye’de IŞİD’i yendiğini ve askerlerin geri döneceğini açıklamıştı. Ancak Pentagon, bu ani karara karşı çıkmış ve asker sayısını yalnızca azaltmakla kalmıştır. Diplomatik kaynaklar, Trump’ın ilk dönemine göre belirli kurumsal yapıların üzerindeki kontrolünün artacağı bir süreçte ABD başkanlığı yapacağını vurguluyor ve askeri çekilme yönünde alınacak kararlara itiraz edemeyeceklerini savunuyorlar.
Eğer ABD çekilirse ne olur? Diplomatik kaynaklar, ABD’nin ancak Türkiye ile kapsamlı bir anlaşma sağlanması durumunda bölgedeki askeri varlığını sona erdirebileceğini; Türk hükümetinin, IŞİD ile mücadeleye devam ederken YPG ve bölgedeki diğer Kürt grupların güvenliği için taahhütler isteyebileceğini belirtiyor. Türkiye ile ABD ve diğer Batılı güçler arasında ele alınması gereken bir diğer konu, SDG tarafından oluşturulan cezaevlerinde tutulan 5 bin kadar IŞİD üyesinin durumu olarak gösteriliyor. Aileleri ile birlikte sayıları 50 bini bulan bu grupların nasıl kontrol edileceği, IŞİD karşıtı koalisyonda yer alan ülkelerin tartıştığı bir mesele haline geldi. ABD’nin Suriye’deki askeri varlığının bir başka amacı da bölgedeki Rusya ve İran’ı dengelemektir. Amerikan askerlerinin çekilmesinin sonuçları, boşluğun Suriye rejimi tarafından mı yoksa Türkiye ve ona bağlı gruplar tarafından mı doldurulacağı gibi konular da tartışmalara neden olmaktadır.
