Başlık: Trump, ilk uluslararası üst düzey görüşmesini NATO lideri Rutte ile gerçekleştirdi
Kaynak: BBC Türkçe Yazar: Yusuf Özkan Yer: Lahey – 23 Kasım 2024
Ocak ayında ABD başkanlığını devralacak olan Donald Trump, seçim zaferinin ardından NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile ilk uluslararası üst düzey temasını gerçekleştirdi. Görüşmede, artan Rusya, Çin ve Kuzey Kore tehditleri yanı sıra Ukrayna’nın geleceği ele alındı.
Rutte, küresel güvenlik sorunlarını tartışmak üzere Cuma günü Hollanda hükümetinin resmi uçağıyla Amerika’nın Florida eyaletine seyahat etti. Ziyaretin basına duyurulmadığı ancak sosyal medya kullanıcılarının dikkatini çekmesiyle ortaya çıktığı aktarıldı. Hükümete ait “PH-GOV” isimli uçağın X hesabında, uçuş rotasına dair bilgiler paylaşıldı.
Sosyal medya verilerine göre uçak, Florida’daki Trump’ın yazlık olduğu Mar-a-Lago tatil beldesinin yakınlarındaki West Palm Beach Havaalanı’na iniş yaptı. Hollandalı gazeteci Menno Swart, Rutte’nin başbakanlığı döneminde kullandığı PH-GOV’un, bu seyahat için NATO tarafından kiralandığını ortaya koydu. NATO kaynakları, Rutte’nin Trump ile görüşmek için Florida’ya gittiğini doğruladı. Cumartesi günü yapılan açıklamada, iki liderin küresel güvenlik sorunlarını tartıştığı belirtildi. Rutte, ABD Kongre Üyesi Mike Waltz ve Trump’ın belirlediği ulusal güvenlik ekibiyle de bir araya geldi. Ayrıca NATO, iki liderin el sıkışırken çekilen bir fotoğrafını paylaştı.
Görüşmenin zamanlaması, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik kıtalararası balistik füze saldırısının hemen ardından gerçekleşmesi dolayısıyla dikkat çekti. Hollanda medyası, görüşmenin gündeminde Ukrayna’nın geleceği ile artan Rusya, Çin ve Kuzey Kore tehditinin bulunduğunu aktardı. Rutte, ABD başkanlık seçimlerinin ardından yaptığı açıklamada, bu tehditler karşısında ortak bir mücadele için Trump ile görüşmek istediğini ifade etmişti. Daha önce Kuzey Kore askerlerinin Rusya’daki varlığına duyduğu rahatsızlığı da belirtmişti. Rutte’ye göre Kuzey Kore askerleri, modern teknoloji karşılığında Rusya için Ukrayna’ya karşı savaşıyor.
Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore arasında gerçekleşen işbirliğinin hem Avrupa hem de ABD için tehdide yol açtığını ifade eden Rutte, Kuzey Kore’nin füzelerle ABD’ye hızla ulaşabileceğine dikkati çekmişti. Bu çerçevede, NATO liderinin Rusya’nın nüfuz alanını genişletmesini önlemek amacıyla Ukrayna’ya daha fazla destek sağlanması önerisinde bulunduğu belirtildi. Belçika medyası, görüşmede Trump’ın yıllardır rahatsızlık duyduğu NATO’nun finansmanı konusunun da gündeme geldiğini aktardı.
Trump, ittifak üyesi ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 2’sini savunmaya ayırmasını talep ediyor. Aksi takdirde NATO’dan ayrılma, yeterli katkı sağlamayan ülkelere savunma desteğinin durdurulması veya ABD askerlerinin Doğu Avrupa’dan çekilmesi seçeneklerinin gündeme gelebileceğini savunuyor. Hırvatistan, Portekiz, İtalya, Kanada, Belçika, Lüksemburg, Slovenya ve İspanya, GSYH’sinin yüzde 2’sinden daha az katkı payı ödeyen NATO üyesi ülkeler arasında yer alıyor. Bununla birlikte, Polonya, Estonya, ABD, Letonya ve Yunanistan, NATO’ya en fazla katkı sunan ilk beş ülke. Türkiye ise GSYH’sinin yüzde 2,9’unu katkı payı olarak ayırıyor.
Trump ve Rutte, NATO katkı payı konusunda benzer görüşler taşırken, Rutte, Hollanda başbakanı olduğu dönemde Trump’ın bu konudaki görüşlerine destek vererek ittifak üyelerinin daha fazla katkıda bulunmalarını istemişti. Rutte, Trump’ın ilk başkanlık döneminde en iyi ilişkiler kurduğu Batılı liderlerden biriydi. Bu durum, Trump’ın ikinci dönemi sırasında NATO ile ilişkiler açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Rutte, seçimlerden sonra Trump’a göndermiş olduğu kutlama mesajında, onun ilk döneminde güçlü bir ABD liderliği sergilediğini vurgulayarak “NATO aracılığıyla güç yoluyla barışı ilerletmek için kendisiyle çalışmaktan mutluluk duyarım” ifadesini kullanmıştır.
