Başlık: Trump, İlk Uluslararası Zirvesini NATO Lideri Rutte ile Gerçekleştirdi
Yazar: Yusuf Özkan, BBC Türkçe
Yer: Lahey, 23 Kasım 2024
Ocak ayında ABD başkanlığını devralacak olan Donald Trump, seçim zaferinin ardından ilk uluslararası yüksek düzeydeki görüşmesini NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptı. Görüşmenin ana konuları arasında Ukrayna’nın geleceği ve artan Rusya, Çin ve Kuzey Kore tehditleri olduğu ifade ediliyor. Rutte, “küresel güvenlik sorunları” üzerinde durmak amacıyla Cuma günü Hollanda hükümetine ait resmi uçağıyla ABD’nin Florida eyaletine gitti. Bu basına kapalı ziyaret, sosyal medya kullanıcılarının dikkati sayesinde ortaya çıktı. Hollanda hükümetine ait “PH-GOV” isimli uçağın X platformunda yayımlanan bilgilerle, uçuş rotası belirlendi.
Ukrayna ile ilgili gelişmeler: Gerilim yükselirken barış mümkün mü? Ukrayna, Kuzey Kore askerleriyle savaşma durumuna geldiğini duyurdu. Rusya’da askerler, savaşın yıkıcılığını eve taşıyor: 242 kişi yaşamını yitirdi. Uzmanlar uyardı: “Eğer Rusya bu hızla devam ederse, Ukrayna’nın doğu cephesi çöker.”
Sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlarda, uçağın Florida’da Trump’ın yazlık evi Mar-a-Lago’ya yakın bir konumda bulunan West Palm Beach Havalimanı’na iniş yaptığı belirtildi. Hollandalı gazeteci Menno Swart, Rutte’nin başbakanlık döneminde kullandığı PH-GOV’un bu seyahat için NATO tarafından kiralandığını öne sürdü. NATO kaynakları, Rutte’nin, ABD’de başkanlık seçimini kazanan Trump ile görüşmek amacıyla Florida’ya gittiğini doğruladı. Cumartesi günü NATO’dan yapılan açıklamada, Rutte ve Trump’ın “ittifakın karşılaştığı küresel güvenlik sorunları” üzerinde görüştüğü ifade edildi. Aynı açıklamaya göre Rutte, ABD Kongre Üyesi Mike Waltz ve Trump’ın belirlediği ulusal güvenlik ekibiyle de bir araya geldi. NATO, iki liderin el sıkışırkenki gülümseyen fotoğraflarını paylaştı.
Rusya, Çin ve Kuzey Kore tehditleri gündemde Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik kıtalararası balistik füze saldırısının hemen ardından gerçekleşen bu görüşmenin zamanlaması dikkat çekici. Hollanda medyasına göre, görüşmenin ana gündem maddeleri arasında Ukrayna’nın geleceği ile artan Rusya, Çin ve Kuzey Kore tehditleri yer alıyordu. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, ABD başkanlık seçimlerinin ardından yaptığı açıklamada, artan Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore tehditlerine karşı ortak mücadele konusunda Trump ile fikir alışverişinde bulunmak istediğini belirtmişti. Rutte, daha önce Kuzey Kore askerlerinin Rusya’daki mevcudiyetinden duyduğu rahatsızlığı dile getirmişti. Rutte’ye göre, Kuzey Kore askerleri, modern teknoloji karşılığında Rusya için Ukrayna’ya karşı savaşmakta. Rutte, Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore üçlüsünün işbirliğinin hem Avrupa hem de ABD için tehdit oluşturduğunu vurgulamıştı. Mark Rutte, “Kuzey Kore füzeleri, ABD’ye hemen ulaşabilecek mesafede ve bu teknoloji Rusya’dan geliyor” ifadesini kullanmıştı. NATO liderinin, Rusya’nın etki alanını genişletmesini engellemek amacıyla Ukrayna’ya daha fazla destek sağlanması önerisinde bulunduğu bilgisi de verildi.
Belçika medyasına göre, görüşmede Trump’ın uzun süredir dile getirdiği NATO’nun finansmanı meselesi de ele alındı. NATO’ya katkı payı tartışması Trump, ittifak üyesi ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılalarının (GSYH) yüzde 2’sini savunma harcamalarına ayırmasını talep ediyor. Aksi takdirde, NATO’dan ayrılma, katkı sağlamayan ülkelere savunma desteğinin durdurulması veya ABD askerlerinin Doğu Avrupa’dan çekilmesi gibi seçeneklerin gündemde olabileceğini savunuyor. Hırvatistan, Portekiz, İtalya, Kanada, Belçika, Lüksemburg, Slovenya ve İspanya, ulusal gelirinin yüzde 2’sinden az katkıda bulunan NATO üyesi ülkeler arasında yer alıyor. Polonya, Estonya, ABD, Letonya ve Yunanistan ise NATO’ya en fazla katkıda bulunan ilk beş ülke olarak öne çıkıyor. Türkiye, GSYH’sinin yüzde 2,9’unu katkı payı olarak ayırıyor. Trump ve Rutte, NATO katkı payı konusunda benzer görüşlere sahip. Rutte, Hollanda başbakanı olduğu zaman Trump’ın bu konudaki düşüncelerine destek vererek, ittifak üyelerinin daha fazla katkıda bulunmasını teşvik etmişti. Rutte, Trump ile ilk başkanlık döneminde en iyi ilişkiler kuran Batılı liderlerden biriydi. Bu durumun, Trump’ın ikinci döneminde NATO ile ilişkiler açısından olumlu bir gelişmeye işaret ettiği söyleniyor. Rutte, seçimlerin ardından Trump’a gönderdiği tebrik mesajında, ilk döneminde güçlü bir ABD liderliği sergilediğini belirterek, “NATO aracılığıyla güç yoluyla barışı ilerletmek için çalışmaktan mutluluk duyacağım” ifadelerine yer vermişti.
