Başlık: Trump’ın Ortadoğu ve Ukrayna Stratejileri İçin Ankara’da Hangi Senaryolar Üzerinde Duruluyor?
Kaynak: Getty Images 20 Ocak 2025’te göreve başlayacak olan Donald Trump, seçim kampanyası süresince ‘savaşları sona erdireceğim’ ifadesini kullanmış, ancak bu konuda bir yol haritası paylaşmamıştı. Ankara, Trump’ın oluşturduğu kabinenin bu söylemle çelişkili olduğunu vurgulayarak, özellikle Ukrayna ve Suriye ile ilgili izlenecek politikaya dair belirsizliklere dikkat çekiyor. Ankara kulislerinde Trump’ın ilk etapta ABD içindeki göçmen sorununa odaklanmasının, uluslararası krizlerde ise “bekle ve gör” yaklaşımını benimsemesinin öngörüldüğü belirtiliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın son günlerdeki açıklamaları, Trump’ın görevi devralmasının ardından ABD’nin önemli küresel meselelerde nasıl bir politika izleyeceğine dair Ankara’da detaylı analizlerin yapıldığını ortaya koyuyor. Yeni belirlenen kadrolarla birlikte Türkiye’den gelen açıklamaların, bölgesel çatışmalar ve ikili ilişkilerin geleceği üzerine daha temkinli bir yaklaşım sergilediği gözlemleniyor.
Ukrayna-Rusya savaşı: Gerilim yükselirken barış umudu var mı? ABD Seçimleri 2024: Kongre Cumhuriyetçi Parti kontrolüne geçti. Melania, Ivanka, Vance: Trump’ın zaferinde kimler yer aldı? Trump’ın ilk dönemindeki Türkiye-ABD ilişkilerine genel bir bakış
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump döneminde İsrail-Hamas çatışmasının sona erdirilmesi konusundaki beklentileri sorulduğunda, buna dair değerlendirmelerin erken olduğunu belirtti. Erdoğan, 13 Kasım’da yaptığı açıklamada, “Umudumuz odur ki Trump bu dönemde bölgeye yönelik daha farklı adımlar atar. Zira zaman zaman gelen mesajlar bizi kaygılandırabiliyor. Bu nedenle Ocak ayını görmemiz gerekecek,” şeklinde yorum yaptı.
‘Çelişkili kabine tahminleri karmaşayı artırıyor’ Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 23 Kasım’da Türk basınına yaptığı açıklamalarda, Trump’ın savaşları sona erdirmeye yönelik söylemleri ve kurduğu kabinenin çelişkisi üzerinde durdu. Fidan, bu çelişkinin özellikle 7 Ekim 2023’ten bu yana devam eden İsrail-Hamas savaşında kendini gösterdiğini ve bunun gelecekteki tahminleri zorlaştırdığını kaydetti. Trump’ın yeni kabineye atadığı isimler neden eleştiriliyor? Kaynak: Getty Images Trump, 20 Ocak’ta görev alacak kabinesinde Dışişleri Bakanı olarak Marco Rubio, Savunma Bakanı olarak Pete Hegseth, Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak Mike Waltz ve İsrail Büyükelçisi olarak Mike Huckabee gibi İsrail yanlısı ve Filistin karşıtı olarak değerlendirilebilecek isimler atadı. Yeni kadronun genel özelliği, Rusya karşıtlığı ve İsrail yanlılığı olarak ifade ediliyor ve bu durum, Trump’ın söz verdiği gibi İsrail-Hamas ve Rusya-Ukrayna savaşlarını nasıl kısa sürede çözebileceği yönünde soru işaretleri doğuruyor.
Ukrayna-Rusya savaşı: Gerilim yükselirken barış umudu var mı?
‘Trump bekle-gör politikası izleyecek’ Dışişleri Bakanı Fidan, yukarıdaki değerlendirmeler doğrultusunda, Trump’ın küresel meselelerde radikal adımlar atmak için bir süre bekleyeceğini düşündüklerini belirtti. Fidan, bu izlenimini, “Trump’dan edindiğim izlenim, bazı konularda söylemi sürdürüp kritik meselelere ilk etapta biraz fren yapacağı yönünde. Aşırı radikal kararlar alması beklenmiyor. Belki de en önemli radikal eylem, kendi ülkesine yönelik olacaktır. Özellikle göçmen politikaları konusunda verdiği vaatleri yerine getirmesi gerekecek,” sözleriyle açıkladı.
Trump’ın seçilirse yerine getireceğini vaat ettiği yedi madde
Dışişleri Bakanı, Trump’ın jeopolitik sorunlarda “bekle-gör” politikası veya erteleme yaklaşımını benimseyebileceğini ifade etti. Ancak, Trump’ın ilk etapta daha aktif olacağı alanın Rusya-Ukrayna savaşı olduğu, Ankara’da yapılan analizler arasında yer alıyor. Diğer pek çok başkent gibi Ankara da Trump’ın bu savaşı sona erdirmek için hangi planı sunacağını merakla bekliyor.
İsrail politikası belirsiz
İsrail-Hamas savaşının sonucu da Ankara’da tahmin edilememekte. Dışişleri Bakanı Fidan, “Gazze sorunu konusunda ABD, İsrail’e ne kadar destek verecek? Savaşı durduracak mı yoksa yayılmasına katkı mı verecek? Bu konuda kesin olarak ‘Yüzde yüz bunu yapar’ diyebileceğimiz fazla veri yok,” dedi ve belirsizliği dile getirdi.
‘Teslim ol ya da açlıktan öl’: İsrail, Gazze’de yeni bir plan mı geliştiriyor? Kaynak: Getty Images Fidan, Trump’ın oluşturduğu kabinenin sergilediği ‘çelişkiler’ hakkında şu değerlendirmeyi yaptı: “İki temel husus mevcut. Birincisi, kabineye baktığınızda, bu kadar İsrail yanlısı bir ekibin Netanyahu’nun genişleme planlarını destekleyeceği izlenimi var. İkincisi ise Trump’ın, ‘Ben savaşları sona erdirmeye geliyorum, yeni savaşlar çıkarmaya değil’ şeklindeki ifadesi. Eğer bu sözü esas alırsanız, aksi yönde bir çıkış ise oldukça dikkat çekici. Bu iki çelişkinin birbirini nasıl dengede tutacağını ve bölgeye yansımasının neler doğuracağını ilerleyen günlerde göreceğiz.”
Suriye’den çekilme ihtimali var mı? Türkiye, ABD’nin özellikle Suriye’de izleyeceği politika ve bu ülkedeki askeri varlığını sürdürüp sürdürmeyeceğini dikkatle takip ediyor. ABD’nin IŞİD ile mücadelesi için 2015’ten beri ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri ile işbirliği, Ankara ile Washington arasındaki en büyük sorunu teşkil ediyor. Türkiye, YPG’yi “terör örgütü” olarak tanımlıyor ve Suriye’nin kuzeyinde özerk bir yönetim kurmaya çalıştığını savunuyor. Kaynak: Getty Images Dışişleri Bakanı, bu konudaki bir soruya cevaben, “[Trump’ın] ilk dönemindeki bazı tutumlarından yola çıkarak ne yapabileceğine dair tahminler mevcut. Ancak sadece bunları esas alırsak, doğru bir değerlendirme yapmış olmayız,” açıklamasında bulundu. Ankara’da ABD’nin Suriye politikası açısından iki temel belirleyici olduğu düşünülüyor. Bunlar; IŞİD ile mücadele ve bu kapsamda tutuklu bulunan IŞİD üyeleri ve ailelerinin durumu, diğeriyse İsrail’in güvenliği. IŞİD kampları: Hiç kimsenin istemediği kadınlar ve çocuklar
‘Trump ilk dönemden ders aldı’ Fidan’a göre, ABD’nin Suriye’de 800 asker bulundurmasının çok fazla bir anlam ifade etmediği; hatta bu askerlerin İran ve İranlı milislerin hedefi haline geldiklerini kaydetti. Fidan, Demokratlar döneminde yaşanan Afganistan’dan çekilme sürecinin zorluklarının, Suriye’de tekrarlanmaması için çekilme kararının uygulanmadığını belirtti.
Fidan, “Cumhuriyetçiler iktidarı devraldığına göre, bunu hayata geçirmeleri için bir fırsat doğmuş olabilir. Bu konuda olumlu adımlar atılabilir,” dedi. Trump’ın ilk döneminde çekilme kararı aldığını, ancak o dönemdeki savunma bürokrasisinin bunu uygulamaya geçirmediğini hatırlatan Fidan, Trump’ın ilk döneminden aldığı dersler neticesinde yeni kabinesini kendisine daha sadık isimlerden kurmayı tercih ettiğini savundu.
‘Washington Türkiye’nin ciddiyetini anladı’ Türkiye, ABD’nin YPG ile işbirliği konusunu yeniden ele alacağına inanıyor. Fidan, bu konudaki görüşünü aktarırken, Washington’un Türkiye’nin ciddiyetini anladığını ve mevcut durumun sürdürülemez olduğunu gördüğünü ifade etti. Kaynak: Getty Images Dışişleri Bakanı, “Geçici bir durumun bu kadar uzun sürmesi ve Türkiye gibi bir müttefikin başka bir noktaya itilmesi, akılcı veya stratejik açıdan açıklanamaz bir durumdur,” sözlerine yer verdi. Türkiye ile ABD, Suriye konusunda son zamanlarda daha yakın bir diyalog kurdu. Ancak yeni yönetimin bu diyalogu devam ettirip ettiremeyeceği, Ankara’nın taleplerine ne derecede yanıt verebileceği ise belirsizliğini koruyor.
