Başlık: Türkiye-Afrika Dışişleri Bakanları Zirvesi: Ankara’nın Öncelikleri Nelerdir?
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 2-3 Kasım tarihlerinde Cibuti’de gerçekleştirilecek olan Türkiye-Afrika Ortaklığı Üçüncü Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı’na katılacak ve burada 14 Afrika ülkesinin dışişleri bakanları ile bir araya gelecek. Fidan, düzenlenen basın toplantısında hedeflerinin Afrika Birliği ile işbirliğini genişletmek ve derinleştirmek olduğunu ifade etti. Ayrıca, başta Orta Doğu olmak üzere bölgesel ve uluslararası gelişmelere dair görüşmeler yapıldığını belirtti.
Fidan, İsrail’in uluslararası hukuku ihlal etmesine engel olunması gerektiğini vurgulayarak, uluslararası toplumun bu konuda harekete geçmesini sağlamak üzere bir ortak mektup hazırladıklarını açıkladı. Bu girişime, 52 ülke ve Arap Birliği ile İslam İşbirliği Teşkilatı da katıldı.
Dışişleri Bakanı, Afrika’nın pek çok bölgesinde yaşanan çok sayıda sorunun olduğunu, yalnızca çatışmalarla değil gıda güvenliği, borç krizi ve iklim değişikliği gibi meselelerle de ilgilenilmesi gerektiğini vurguladı. Türkiye, 55 ülkede 1,4 milyar insanın yaşadığı kıtayla ilişkilerini dış politikasının önemli bir parçası olarak görmektedir. Toplantıda, 2021’de İstanbul’da yapılan Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi’nde alınan kararların ve eylem planlarının uygulanma sürecinin gözden geçirilmesi de gündemde olacak. Beş yılda bir yapılan Ortaklık Zirvesi’nin bir sonraki toplantısı 2026 yılında Afrika’da bir ülkede düzenlenecek.
Bakan Fidan, Türkiye’nin halihazırda Afrika’da 44 büyükelçiliği ve 6 başkonsolosluğunun bulunduğunu, Afrika ülkelerinin ise Ankara’da 38 büyükelçilik açtığını hatırlatarak, Türkiye’nin Afrika politikalarının kamu kurumları, özel sektor ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte yürütüldüğünü ifade etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Afrika’ya en çok ziyarette bulunan lider olduğunu belirten Fidan, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), Yunus Emre Enstitüsü (YEE) ve Türkiye Maarif Vakfı’nın Afrika’da birçok projeye imza attığını dile getirdi.
Fidan, Türkiye’nin Afrika ile olan ticaret hacminin 2003’te 5,4 milyar dolardan bugün 35 milyar dolara yükseldiğini; doğrudan yatırımlarının ise toplamda 7 milyar doları aştığını kaydetti. Türk şirketlerinin Afrika’da 85 milyar dolarlık, 1800’ün üzerinde projeye imza attığını belirtti.
Bakan, özellikle Afrika’daki kalkınma sorunlarının çatışmalarla bağlantılı olduğunu savunarak, “Türkiye olarak, hukukumuz bulunan bölgelerde çatışmaların sonlandırılması için elimizden geleni yapıyoruz” dedi. Sudan’daki durumu da takip ettiklerini, bu bölgede insani durumun kritik bir hale geldiğini ve şu an için tarafların çatışmayı durdurma konusunda hiçbir gelişme göstermediğini açıkladı.
2000’li yıllardan bu yana Afrika açılımına devam eden Türkiye, kıtada ekonomik işbirliği, ticaret ve yatırımların artırılmasına odaklanmaktadır. Fidan’ın katılacağı toplantıda bu konular ele alınacak. Ayrıca, Afrika’nın zengin doğal kaynakları sebebiyle enerji işbirlikleri de gündemde. Türkiye, kıtada 20’ye yakın ülkeye hidrokarbon kaynakları ve madencilik alanlarında işbirliği anlaşmaları imzaladı. Türkiye’nin askeri ve savunma işbirlikleri de önemli konular arasında yer almakta; Batı Afrika’daki terörle mücadele konusunda bölge ülkelerine destek vermektedir.
Diplomatik kaynaklar, Afrika’nın istikrarsızlaştığı bölgelerde Türkiye’nin savunma sanayi ürünlerinin ihracı için önemli bir pazar olduğunu vurgulamaktadır. Türkiye’nin Afrika’ya önemli sayıda insansız hava aracı (SİHA) sattığı ve bu sayede Burkina Faso’nun ayrılıkçılara karşı alan hakimiyetini artırdığı kaydedilmektedir.
Türkiye, Doğu Afrika’da da arabuluculuk yapmakta; bu kapsamda Somali ile Etiyopya arasındaki anlaşmazlıkları çözme çabalarını yürütmektedir. Son olarak, Etiyopya’nın talebi üzerine arabuluculuk faaliyetleri gerçekleştirilmekte ve iki ülkenin dışişleri bakanlarıyla görüşmeler yapılmaktadır.
Diplomatik kaynaklar, Türkiye’nin kıtada diğer ülkelerden farklı bir yaklaşım sergileyerek, sömürgecilik geçmişi bulunmaması ve eşit ortaklık ilkesine dayalı bir anlayışla hareket ettiğini vurgulamaktadır. Türkiye, Afrika’nın sorunlarına Afrikalı çözümler üreterek, güvenilir bir ortak olarak konumunu pekiştirmeyi hedeflemektedir. Cibuti’deki konferansa Moritanya, Angola, Kongo Cumhuriyeti, Gana, Komorlar Birliği, Güney Sudan, Çad, Cibuti, Ekvator Ginesi, Libya, Nijerya, Zimbabve, Zambiya ve Mısır gibi ülkeler katılmaktadır.
