Türkiye-Afrika Dışişleri Bakanları Zirvesi: Ankara’nın Stratejik Hedefleri Neler?

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 2-3 Kasım tarihlerinde Cibuti’de gerçekleştirilecek olan Türkiye-Afrika Ortaklığı Üçüncü Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı kapsamında 14 Afrika ülkesinin dışişleri bakanlarıyla bir araya geliyor. Gerçekleştirilen ortak basın toplantısında Fidan, “Amacımız, Afrika Birliği ile olan ortaklığımızı genişletmek ve derinleştirmektir” ifadelerini kullandı. Fidan, temaslarda başta Orta Doğu olmak üzere bölgesel ve uluslararası konuların ele alındığını belirtti. İsrail’in “uluslararası hukuku daha fazla ihlal etmesine engel olunması” çağrısında bulunan Fidan, İsrail’e silah ve mühimmat satışının durdurulması için tüm ülkelere ortak bir mektup kaleme alındığını ifade etti. Anadolu Ajansı’nın haberine göre, Türkiye’nin öncülüğündeki bu mektup girişimine 52 ülke ile Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı imza attı. Fidan, Afrika’da karşılaşılan sorunların yalnızca çatışmalarla sınırlı olmadığının altını çizerek, gıda güvenliği, borç krizi ve iklim değişikliği gibi pek çok meseleye çözüm bulmak zorunda olduklarını vurguladı. Türkiye, 55 ülkede 1,4 milyar insanın yaşadığı Afrika ile ilişkilerini dış politikasının temel taşlarından biri olarak kabul ediyor. Toplantıda, 2021’de İstanbul’da gerçekleştirilen Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi’nde alınan kararların ve eylem planlarının uygulanma süreci değerlendirilirken, liderler seviyesinde beş yılda bir yapılan Ortaklık Zirvesi’nin 2026 yılında Afrika’da bir ülkede gerçekleştirileceği de belirtildi. Türkiye, Afrika Birliği ile stratejik ilişkiler geliştirerek kıta ile daha kurumsal ve sürdürülebilir bağlantılar kurmayı hedefliyor. Fidan, yaptığı açıklamada Türkiye’nin Afrika’daki 44 büyükelçiliği ile 6 başkonsolosluk bulunduğuna, Afrika ülkelerinin de Ankara’da 38 büyükelçiliğe sahip olduklarına dikkat çekti. “Afrika politikamızı kamu kurumlarımız, özel sektörümüz ve sivil toplum kuruluşlarımızın katkılarıyla bütüncül bir şekilde yürütüyoruz” dedi. Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kıta dışından Afrika’ya en çok ziyaret gerçekleştiren lider olduğunu belirtti ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), Yunus Emre Enstitüsü (YEE) ve Türkiye Maarif Vakfı’nın Afrika’daki projelerine değindi. Türkiye ve Afrika arasındaki ticaret hacminin 2003 yılında 5,4 milyar dolar iken 2023 yılında 35 milyar dolara ulaştığını belirten Fidan, Türk şirketlerinin Afrika’da 1800’den fazla projeye yaklaşık 85 milyar dolar yatırım yaptığını kaydetti. Fidan, basın mensuplarının sorularını yanıtlarken, Afrika’daki kalkınma sorunlarının büyük bir kısmının çatışmalardan kaynaklandığını savundu. Sudan meselesinin de dikkatle takip edildiğini belirten Fidan, “Özellikle insani durum dayanılmaz bir hal almış durumda” dedi. Hakan Fidan, Türkiye’nin Afrika’daki önceliklerinin ekonomik işbirliği, ticaret ve yatırımlara odaklandığını vurguladı. Toplantıda iki taraf arasındaki ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi ve ticaret hacminin artırılması gündeme alınacak. Ayrıca Afrika’nın zengin doğal kaynakları, iki taraf arasında enerji işbirliğini teşvik ediyor. Türkiye, kıtada 20 civarında ülkeyle hidrokarbon ve madencilik alanında işbirliği anlaşmaları imzaladı. Askeri işbirlikleri de Türkiye için önemli bir konuyu oluşturuyor. Türkiye, Batı Afrika’da artan terör sorununa karşı bu ülkelere sosyal destek vermeye ve askeri eğitim sağlamaya odaklanıyor. Türk SİHA’larının Burkina Faso’da ayrılıkçılara karşı başarısını artırdığı ifade ediliyor. Türkiye, Afrika Boynuzu olarak bilinen Doğu Afrika’da arabuluculuk faaliyetleri gerçekleştiriyor, potansiyel çatışmaları önlemeye çalışıyor. Etiyopya ile Somali arasındaki gerilimin giderilmesi amacıyla yürütülen süreçte Türkiye, iki ülkenin dışişleri bakanlarıyla çeşitli görüşmeler gerçekleştirdi. Ayrıca, Afrika’da Türkiye’nin eşit ortaklık ilkesiyle hareket etmesi, sömürge geçmişi olmaması ve tüm ülkelere eşit mesafede durması önemli bir avantaj sağlıyor. Türkiye’nin bu konudaki tutumu, Afrika’daki birçok ülkenin hassasiyetlerine saygı duyduğunu gösteriyor. Diplomatik kaynaklar, Türkiye’nin bir sonraki zirveye en iyi hedeflerle hazırlanacağını bildiriyor. Cibuti’deki konferansa Moritanya, Angola, Kongo Cumhuriyeti, Gana, Komorlar Birliği, Güney Sudan, Çad, Cibuti, Ekvator Ginesi, Libya, Nijerya, Zimbabve, Zambiya ve Mısır katılıyor.