İyi Parti (İP), hareketin sözcüsü Kürşad Zorlu’nun 81 ilin tamamında belediye başkanı adaylarını çıkarma kararını açıklamasıyla gelecek yıl yapılacak belediye seçimlerine herhangi bir ittifaka girmeden katılma yolunda bir adım daha attı. İP Genel Başkanı Meral Akşener, ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile olası bir ittifakın kapısını en azından şimdilik kapattı.
O kapının yeniden mi açılacağı, yoksa tamamen kilitleneceği mi, önümüzdeki birkaç ay daha belli olmayacak. IP’nin yakın zamanda CHP ile şartlar müzakeresine başlayacağını iddia edenler, abartıya ve küçümsemeye başvuruyorlar. Ancak Akşener’in Mart 2023’te ayrılıp “altı kişilik masaya” geri dönmesinin hatırası hala tazeliğini koruyor; bu nedenle neredeyse hiç kimse yeni bir müzakere turunu tamamen dışlamaya hazır değil.
Ancak süre dolduğunda muhalefetin ittifak kurması (ya da işbirliği yapması) zorlaşıyor. Dahası, CHP ve IP’nin (ve CHP içindeki çeşitli partilerin) bu potansiyel ittifakı kimin kuracağı konusunda anlaşmazlığa düşmesi muhtemeldir.
Akşener kiminle işbirliği yapmak ister? İstanbul’da ittifak çağrısı yapan İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu mu, yoksa hiçbir bağlantısı olmayan belediye başkanından bahseden Ankara Belediye Başkanı Mansur Yavaş mı? “16’lı masa”yı kendisinin oluşturabileceğini ısrarla savunan Kemal Kılıçdaroğlu ile işbirliği yapabilir mi? Peki, eski adıyla Halkların Demokratik Partisi (HDP) olarak bilinen Yeşil Sol Parti’nin (YSP) kendi belediye başkanı adaylarını çıkarmasını kim engelleyebilir?
IP, 2028 genel seçimleri ve 2029 belediye seçimleri için yeni bir alternatif oluşturmak amacıyla gelecek yılki belediye seçimlerine tek başına katılmak istiyor. Başka bir deyişle, başka bir partiye seçimi mal etme veya onun kazanmasına yardımcı olma döngüsünü kırmayı amaçlıyor. IP’nin bu hedefe ulaşmasının tek yolu Türkiye’yi, Ankara’yı ve İstanbul’u diğerlerinden daha iyi yönetebileceğini iddia etmektir.
İP, İmamoğlu ve Yavaş gibi CHP’li adayları destekleyerek kendisini CHP’den ayıramaz. Çünkü ana muhalefet partisiyle güç birliği yapmak, IP’yi ve diğerlerini liderlik etme hırsından mahrum bırakıyor.
IP üçüncü bir yol denemek ve yaratmak için 2024 belediye seçimleri sonrasına kadar bekleyemez miydi? Cevap olumlu ama 2019 ve 2023 ittifaklarının yükünden kurtularak CHP’nin alternatifi olabilmesi için “seçim sınavını” geçmesi gerekiyor.
Ayrıca, Mayıs 2023 öncesi siyasi atmosferin gelecek yıl yapılacak belediye seçimleri öncesinde büyük ölçüde dağıldığını da belirtmekte fayda var. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “yenilmezliği” ve muhalefetin “parçalanma ve ucuz pazarlıkları” muhalefet seçmenini uzaklaştırdı. Sağcı siyasi ve ideolojik alternatif yaratma yeteneği belirsizliğini koruyan Akşener, 11. saatte ittifaka katılmaya karar verirse bir daha “üçüncü yol” söylemini benimseyemeyecek, hatta kendi destekçileri bile denerse dikkat etmeyecektir.
CHP’nin iç mücadelesi
Muhalefetin işbirliği çabalarına kimin öncülük edeceği de CHP’nin iç güç dengesini ilgilendiriyor. Kılıçdaroğlu ekimde İstanbul kurultayını kazanıp böyle bir çabaya girişirse, CHP genel başkanlığı görevini mutlaka sürdürecek. Ancak İmamoğlu ya da Yavaş bu ittifakı kurarsa Kılıçdaroğlu’nun liderliği bir kez daha zayıflayacak.
Akşener, “İstanbul sadece yerel bir ırk değildir ve bu anlamda diyaloğa açık olacaklarına inanıyorum” diyen İmamoğlu’na destek vererek partisini yeniden kızdırmayı göze alabilir mi? Sözde İstanbul ittifakının kurulması, İmamoğlu’nun ana muhalefet partisine liderlik etme iddiasını güçlendirecektir; bu nedenle Kılıçdaroğlu, İmamoğlu’nun muhalefeti birleştirmesine izin vermemeye çalışacaktır. Çünkü CHP genel başkanının kalan siyasi sermayesi, muhalefeti birleştirerek “altı kişilik masa” kurabilmesine bağlı.
Kılıçdaroğlu, Özgür Özel’in yeni genel başkan olma iddiasıyla hareket içindeki gerilimi düşürmek için “parti içi demokrasi” vurgusuyla başlayacak. Böylece kendisini demokrat olarak tanıtarak, son yenilgisinin ardından seçmenler ve medyada ortaya çıkan “tek adam yönetimi” suçlamalarına değinecek ve meşruiyet sorununu kısmen çözecek. Kılıçdaroğlu son olarak yeni bir muhalefet ittifakı kurma çabasında olacak.
Ancak CHP Genel Başkanı’nın yanıtlaması zor sorular var. Pek çok CHP’linin zaten parti üyeliğini yeterince güçlü görmemesi koşuluyla, İmamoğlu ve Yavaş’ı desteklemeleri karşılığında İP ve HDP’ye ne sunabilir? CHP taraftarları sırf partilerinin gidişatını “değiştirmek” için seçimi kaybetme riskini göze alabilirler mi? CHP lideri koltuğunu korumak ve muhalefetle anlaşmak için nasıl mücadele edecek?
Muhalefet partileri dikkatli bir değerlendirmenin ardından birlikte çalışma konusunda anlaşmaya varsalar bile seçmenlerin dikkatini çekmeleri zor olacaktır. Mayıs 2023 seçimlerinden çıkan ana sonuç buydu. Parçalanma ve kişisel/parti çıkarları düşüncesi, muhalefetin önerdiği ortak politikaları halk düzeyinde etkisiz hale getirdi. Şu anda önemli olan ittifakı kimin kuracağı ve hangi partinin daha fazla kazanacağıdır.
