Türkiye’nin İsrail’e Petrol Sevki Suçlamaları: Aktivistlerin İddiaları ve Enerji Bakanlığı’nın Tepkisi

Kaynak: Getty Images İklim aktivisti Greta Thunberg, Azerbaycan’ın Türkiye üzerinden İsrail’e petrol sevkiyatı gerçekleştirmeye devam ettiğini öne süren protestoculara destek verdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, bu iddiaları “tamamen asılsız” olarak nitelendirerek yalanladı. Filistin İçin Bin Genç isimli grup, 10 Kasım’da sosyal medya platformlarında Thunberg’in bir video mesajını paylaştı. Thunberg, 11 Kasım’da Türkiye’deki konsoloslukların önünde uluslararası bir protesto çağrısında bulundu. Filistin İçin Bin Genç ve çeşitli gruplar, bir müddettir İsrail’e yönelik uluslararası enerji boykotu uygulanması talebinde bulunuyor. Gazze Sağlık Bakanlığı: İsrail’in rehine kurtarma operasyonunda 274 Filistinli yaşamını yitirdi. Erdoğan, İsrail ile ticaret kısıtlaması hakkında açıklamada bulundu: ‘Yeterli miktarda yardım ulaşana kadar bu önlem devam edecek.’ Demir Kubbe: İsrail’in hava savunma sistemi nasıl çalışıyor? Amsterdam’da yasak olmasına rağmen düzenlenen protestoda pek çok Filistin yanlısı gözaltına alındı. Türkiye, 2 Mayıs’ta Gazze’ye “kesintisiz ve yeterli miktarda insani yardım akışının sağlanmasına izin verene kadar” İsrail’le olan ticareti durdurduğunu bildirmişti. İddialar, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı etrafında yoğunlaşıyor. BTC nedir? Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, Azeri petrolünü Hazar Denizi’nden Ceyhan Limanı’na, oradan da Akdeniz üzerinden Avrupa pazarlarına ulaştırıyor. Boru hattı, 2005 yılında faaliyete geçti. Boru hattını inşa etmek ve işletmek üzere kurulan BTC Co. isimli şirketin en büyük ortakları şunlardır: BP: %30,1, SOCAR: %25, Unocal: %8,90, Statoil: %8,71, Türkiye Petrolleri: %6,53. Sistem, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye arasında 1999 yılında imzalanan Ev Sahibi Hükümet Anlaşması (HGA) çerçevesinde işletiliyor. BTC boru hattının işletmecisi BP iken, Türkiye sınırlarındaki 1076 kilometrelik bölüm BOTAŞ International Anonim Şirketi (BİAŞ) tarafından yönetilmektedir. Aktivistlerin iddiaları sıklıkla gündeme geliyor. Thunberg, 10 Kasım’da Filistin İçin Bin Genç grubunun sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı üzerinden petrol sevkiyatının devam ettiğini belirtti. Thunberg, şunları ifade etti: “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Filistin’le dayanışma dilinden bahsediyor; fakat Türkiye limanlarının açık tutulması, Filistinlileri öldüren makinelere yakıt sağlayan petrolün İsrail’e akmasına yol açıyor. BP ve Azerbaycan’ın SOCAR şirketi tarafından işletilen BTC boru hattı, İsrail’in petrol ihtiyacının hemen hemen yarısını karşılıyor. Erdoğan ve [Azerbaycan lideri İlham] Aliyev, küresel enerji piyasasındaki pozisyonlarını güçlendirirken, Filistinliler bunun bedelini canlarıyla ödüyorlar.” Thunberg’in bu mesajı, BM İklim Değişikliği Konferansı COP29’un Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yapılmasından bir gün önce yayımlandı. İhracatının %90’ını petrol ve gaz gelirlerinden elde eden Azerbaycan’ın COP29’a ev sahipliği yapması tartışma konusu olmuştu. Enerji Bakanlığı ne diyor? Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, “Ceyhan’dan İsrail’e petrol sevkiyatı yapıldığı ve Türkiye’nin buna izin verdiği yönündeki iddialar tamamen asılsızdır” diyerek bu iddiaları reddetti. Bakanlık, 10 Kasım’da yaptığı açıklamada, hattın Türkiye kesiminin BOTAŞ International A.Ş. tarafından işletildiğini vurguladı. Bu operasyonun, BTC ortaklarıyla imzalanan İşletme Anlaşması çerçevesinde yönetildiği ifade edildi. Açıklamada ayrıca, BTC üzerinden taşınan petrolü, Haydar Aliyev Limanı’ndan dünya pazarlarına satan şirketlerin, Türkiye’nin İsrail’le olan ticareti sonlandırma kararına “saygı gösterdiği ve İsrail’e yönelik herhangi bir yükleme yapılmadığı” belirtildi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ise 11 Kasım’da yaptığı bir başka açıklamada, Türkiye ve İsrail arasındaki tüm ihracat ve ithalat işlemlerinin 2 Mayıs 2024 tarihinden itibaren “tüm ürünleri kapsayacak şekilde tamamen durdurulduğunu” vurguladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mayıs ayında İsrail’le ticaretin askıya alınmasının ardından yaptığı açıklamada, “Aramızda 9,5 milyar dolarlık bir ticaret hacmi vardı. Bu ticaret hacmini yok sayarak bu kapıyı kapattık” demişti.