Başlık: Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği 12 Yıl Ardından Yeniden Açıldı
Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği, Suriye’deki İslamcı militan grup Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalefet gruplarının Şam’ı ele geçirmesi ve Beşar Esad yönetiminin düşmesinin ardından, 12 yıl aradan sonra Cumartesi günü faaliyetlerine yeniden başladı. Suriye’de yeni bir yönetim iş başına geldikten sonra, büyükelçiliklerini yeniden açma taahhüdünde bulunan ülkeler arasında Türkiye de yer aldı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, büyükelçiliğin 14 Aralık’tan itibaren yürürlüğe gireceğini açıkladı ve NTV’ye verdiği röportajda, tüm elçilik çalışanlarının Şam’a doğru yola çıktığını belirtti. Ayrıca, Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından, Türkiye’nin Nuakşot (Moritanya) Büyükelçisi Burhan Köroğlu’nun, Şam Büyükelçiliği Geçici Maslahatgüzarı olarak görevlendirildiği aktarıldı.
13 Aralık Cuma günü NTV’de açıklama yapan Bakan Fidan, Suriye’deki yönetim değişikliği süreci hakkında bilgiler verdi. Fidan, Doha’da gerçekleştirilen bir toplantıda Rusya ve İran ile Suriye’ye müdahale etmemeleri konusunda bir anlaşma sağlandığını ifade etti. Fidan, “Bir noktadan sonra onlar da araya girdiler, o akşam Esad gitti” diye konuştu. Ayrıca, geçiş sürecinin kanlı olmaması adına ihtiyatlı bir tutum sergilediklerini de vurguladı. Fidan, Türkiye tarafından PKK’nın Suriye’deki uzantısı olarak değerlendirilen Halk Savunma Birlikleri için de, “YPG’nin ortadan kaldırılması stratejik hedefimizdir” dedi. Şam’daki yeni yönetimin, topraklarına hakim olmak için atacağı adımlar sonucunda, YPG’nin zemin bulamayacağına dair açıklamalarda bulunan Fidan, “Suriye’deki kardeşlerimizin ülke topraklarındaki tehdidi ortadan kaldırmasını bekleyeceğiz” şeklinde ekledi.
MİT Başkanı İbrahim Kalın, 12 Aralık’ta Şam’a giderek Emevi Camii’nde namaz kıldı. Kalın’ın ziyaretinin detayları resmi olarak açıklanmadı, ancak Suriye Enformasyon Bakanlığı, Kalın’ın HTŞ lideri Ahmed eş-Şera (Ebu Muhammed Colani) ve Suriye’deki geçiş hükümetinin kurulmasıyla görevlendirilen Muhammed el-Beşir ile görüşeceğini duyurdu. Türkiye, Suriye iç savaşının başlamasından tam bir yıl sonra, 26 Mart 2012’de Şam’daki büyükelçiliğini kapatmıştı. Ankara, kapalı olan elçiliğin yeniden açılması için uygun koşulların oluşmasını bekleyeceklerini belirtmişti.
Suriye Kurtuluş Hükümeti, 12 Aralık’ta yaptığı açıklamada, Şam’da büyükelçiliklerini açacağını açıklayan ülkelere teşekkür etti. Bu ülkeler arasında Mısır, Irak, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Ürdün, Umman ve İtalya yer aldı. Ek olarak, Katar ve Türkiye’nin de büyükelçiliklerini yeniden açma konusunda güvence verdikleri belirtildi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bir gazetecinin büyükelçiliğin açılıp açılmayacağıyla ilgili sorusuna, “Ona bakacağız. Şartların oluşmasını bekleyeceğiz” yanıtını vermişti. Fidan’ın bu açıklamaları, Türkiye’nin elçiliğin açılması için acele etmeyeceğini, özellikle HTŞ liderliğinde yeni yönetim kurulma sürecini dikkatle izleyen bir tutum sergileyeceğini ortaya koyuyor. Ayrıca, büyükelçiliğin yeniden açılması için gerekli teknik ve lojistik hazırlıkların zaman alacağı düşünülüyor.
Türkiye, 2012 yılının Mart ayında artan şiddet olayları nedeniyle Şam Büyükelçiliğini kapattıktan sonra, büyükelçiliğin kapanması Beşar Esad yönetiminin siyasi olarak izole edilmesi anlamına geliyordu. Türkiye, 15 Mart 2011’de başlayan iç savaşın ilk aylarında Esad yönetimi ile iletişimde kalmış, sorunun siyasi müzakerelerle çözülmesi için Şam’ın muhalefetle anlaşması gerektiğini vurgulamıştı. Ancak Esad yönetiminin askeri müdahalelere devam etmesi, Türkiye ile Şam arasındaki ilişkileri tamamen kopma noktasına getirmişti. Türkiye, o tarihten sonra Esad yönetimini devirmek için bir araya gelen Suriye muhalefetine ev sahipliği yapmış ve destek sağlamıştı.
Büyükelçiliğin kapatılmasının ardından iki ay geçmeden, Suriye ordusunun Humus’ta gerçekleştirdiği bir saldırıya tepki olarak, Ankara bağlı diplomatik temsilcilerin Türkiye’yi terk etmelerini istemişti. O günden bu yana, Suriye’nin Ankara Büyükelçiliği kapalı kalırken, Suriye’nin İstanbul Başkonsolosluğu ise faaliyetlerine devam etmiştir. Türkiye, Halep Başkonsolosu Adnan Keçeci ve ekibini Temmuz 2012’de güvenlik endişeleri nedeniyle geri çekmiştir. Halep’teki durumun normale dönmesi ve siyasi sürecin netleşmesiyle birlikte, yeni atamaların yapılması bekleniyor.
