Başlık: Ukrayna’nın Batı’dan aldığı füzeleri Rusya içinde kullanması savaşın seyrini değiştirebilir mi?
Yazar: Jeremy Howell, BBC Dünya Servisi, 21 Kasım 2024
Rusya, Ukrayna ordusunun kısa bir süre önce Beyaz Saray’dan izin alarak ABD yapımı Atacms füzelerini kendi topraklarında kullandığını iddia ediyor. Bu füzelerin, Ukrayna sınırına 100 kilometre mesafedeki Rusya’nın Bryansk bölgesinde bir askeri tesisi hedef aldığı belirtiliyor. BBC’nin kaynakları, İngiltere yapımı Storm Shadow füzelerinin de Rusya içindeki hedefler için kullanıldığını aktarıyor. BBC Savunma Muhabiri Jonathan Beale, “Yaklaşık birkaç ay önce, bir savunma kaynağı, İngiltere’nin Storm Shadow füzelerinin Rusya’daki belli bir hedef için kullanıldığını öğrenmek için kullanımdan sonra beklememiz gerektiğini söyledi. Artık bu bilgi doğrulandı ancak İngiliz hükümeti hâlâ resmi bir teyitte bulunmadı; yalnızca kaynaklar mevcut” diyerek durumu özetliyor.
ABD Başkanı Joe Biden, daha önce çatışmanın tırmanacağı endişesiyle Ukrayna’nın uzun menzilli Amerikan füzeleriyle Rusya içindeki hedefleri vurmasına izin vermiyordu. Ancak şimdi, ABD’nin Ukrayna’ya acilen Patriot hava savunma füzeleri göndermeye hazırlandığı bildiriliyor. Ayrıca, Fransa’nın da Ukrayna güçlerine Storm Shadow füzelerinin muadilleri olan Scalp füzelerini Rusya içerisinde kullanma izni verebileceği düşünülüyor.
Savaş Araştırmaları Enstitüsü’ne göre, Ukrayna kuvvetlerinin Rusya’nın batısında vurabileceği yüzlerce askeri hedef bulunuyor. Ancak askeri uzmanlar, bu füzeleri Rusya içinde kullanmanın etkisinin sınırlı olabileceği uyarısında bulunuyor. Çünkü vurmak istedikleri hedeflerin çoğu, menzil dışına çıkarılmış durumda.
Atacms, Himars ve M270 gibi seyyar roket sistemleriyle yerden atılan, ABD yapımı balistik füzeler arasında yer alıyor. Atacms füzelerinin maksimum menzili 300 kilometreyi buluyor ve ses hızının üç katı hızla uçabiliyor. Bu füzeler 1986’dan beri ABD ordusunun envanterinde yer alıyor ve iki tip savaş başlığı taşıyabiliyor: Biri tek bir savaş başlığı, diğeri ise daha geniş bir alanı vurmak için misket bombaları olan bir savaş başlığı. Storm Shadow füzesi, Fransa ve İngiltere tarafından ortaklaşa geliştirilmiş bir seyir füzesi olup, Fransızlar bu füzeye Scalp adını veriyor. Bu füze saatte 1000 kilometreye yaklaşabilen bir hıza ulaşabiliyor, yer şekillerini takip ederek alçaktan uçarak hedefini dik açıdan vurabiliyor. Yer altı sığınakları gibi savunmalı hedefleri vurmak üzere tasarlandı.
Ukrayna, Atacms füzeleriyle bir yıldan fazla bir süredir, Rus güçlerine ve sınır yakınlarındaki Rus üslerine yönelik saldırılar düzenliyordu. Joe Biden, bu füzelerin Rusya içindeki hedeflere karşı kullanımı durumunda çatışmanın tırmanacağı ve ABD’nin de daha derin bir şekilde savaşa dahil olacağı endişesindeydi. 19 Kasım’da Biden’ın bu kuralı esnetmesinin ardından, Ukrayna güçleri, Rusya’nın Bryansk bölgesinde bir cephaneliği hedef aldı. Hangi füzelerin kullanıldığına dair bir açıklama yapılmadı, ancak ABD’li yetkililer bunun Atacms olduğunu doğruladı. Rusya, hava savunma sistemlerinin beş füzeyi vurduğunu ve bunlardan birinin hasar verdiğini bildirdi. Ancak ABD’li yetkililer, Rusya’nın atılan sekiz füzeden sadece ikisini vurabildiğini belirtti. Ayrıca Rusya, füzelerin kendi topraklarında kullanılması durumunda uygun ve ciddi bir yanıt verme tehdidinde bulundu.
Beyaz Saray’ın yeni politikası, Rusya’nın Kursk bölgesinde 500 kilometrekarelik bir alanı elinde tutması ve Rus ve Kuzey Kore askerlerinin karşı saldırılarından endişe duyan Ukrayna güçlerine destek sağlamak amacıyla yorumlanıyor. Biden’ın tutumunu değiştiren etkenler arasında, Rusya’ya ulaşan 10 bin Kuzey Kore özel gücünün olduğu düşünülüyor.
Savaş Çalışmaları Enstitüsü, Atacms füzeleri ile Rusya içinde vurulabilecek 245 askeri tesis tespit etti. Bunlar arasında 16 hava üssü de bulunuyor. Misket bombalı savaş başlıkları, geniş patlama alanları nedeniyle, askeri yoğunluğun yüksek olduğu bölgelerde ve hava üslerinde açıkta bulunan uçaklara karşı etkili olabilir. Ancak İngiltere merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetleri düşünce kuruluşu (RUSI) üyesi Matthew Savill, Atacms füzelerinin Rus ordusuna karşı etkili olmasının sınırlı olabileceğini belirtiyor. Ukrayna’nın öncelikle cephedeki askerleri ve sivil altyapı alanlarındaki hedefleri etkisiz hale getirmek istediğini kaydederek, “En iyi hedeflerin çoğu, kuzeydeki Ukrayna şehirlerine ve Kuzey’deki ya da Kursk’taki Ukrayna birliklerine saldıran helikopterler ve bombardıman uçaklarının, büyük ölçüde Atacms menzilinin dışındaki hava üslerine taşındığını” ifade ediyor.
Ukrayna, Storm Shadow ve Scalp füzelerini nasıl kullanabilir? Ukrayna, aylardır İngiltere ve Fransa’dan bu füzeleri Rusya içindeki hedefler için kullanma izni talep ediyor. Önceden de, Ukrayna güçleri bu füzeleri Rus işgali altındaki Kırım’daki hedeflere, örneğin Sivastapol’daki Rusya’nın Karadeniz Filosu karargahına karşı kullanmıştı. BBC Muhabiri Jonathan Beale, ABD’nin Atacms füzelerinin Rusya içindeki hedeflere karşı kullanımına izin vermesinin, İngiltere ve Fransa için de Storm Shadow ve Scalp füzelerinin kullanımına ön ayak olabileceğini belirtiyor. Storm Shadow ve Scalp füzeleri, Atacms’tan farklı olarak, yeraltı sığınakları ve savunmalı mevkiler için kullanılmakta. Ancak Atacms gibi geniş çapta hasar yaratma kapasitesine sahip değiller. Matthew Savill, böylece füzelerin “açık birliklere ya da bir hava üssünde dışarıda bekleyen uçaklara karşı etkili olmayabileceğini” dile getiriyor. “Ukraynalılar, en iyi müstahkem mevki hedeflerini arayacaklardır; korunma sağlayan cephane depoları ve komuta karargahları gibi. Bu yüzden, hemen fazla sayıda Storm Shadow saldırısı göreceğimizi sanmıyorum.”
Storm Shadow ve Scalp füzelerinin fırlatılması daha karmaşık bir işlem gerektiriyor, çünkü bu füzelerin bir uçaktan atılması gerekiyor. Ukrayna geçmişte bu füzeleri atmak için Sukhoi bombardıman uçaklarını kullanmıştı. Savill, hedefler Rusya’nın derinliklerindeyse, uçağın sınırdaki Rus hava savunma sistemlerine yaklaşması zorunluluğu olacağını ve bu nedenle korunmak için sinyal bozma yöntemlerinin devreye alınmasının gerekeceğini aktarıyor. İngiltere ve Fransa’nın Ukrayna’ya bu füzelerden yalnızca birkaç yüz tane gönderdiği düşünülüyor.
