Başlık: Ukrayna’nın İki Büyük Sorunu: Rus İlerlemesi ve Trump’ın Dönüşü
Kaynak: BBC / Joe Phua Yazan: Paul Adams Unvan: Diplomasi Muhabiri Bildirdiği Yer: Dnipro, Ukrayna 22 Kasım 2024, 07:04 +03 Güncelleme: 22 Kasım 2024, 07:16 +03
Rus ordusu, Ukrayna’nın doğusunda yavaşça ilerlerken, ardında derin acılar içinde bir insan kalabalığı bırakıyor. Washington’daki yönetim değişikliğine iki ay kala, iki büyük sorunla karşılaşıyorlar: Rusların ilerleyişi nasıl durdurulacak ve Donald Trump yönetimine nasıl hazırlanılacak? Cephe hattının yaklaşık 100 kilometre uzağındaki Pavlorhrad’daki bir sığınakta, sürekli olarak Rusların eline geçen köy ve kasabalardan kaçanlar toplanıyor. 31 yaşındaki Anastasiia Bolvihina, iki oğlu ile birlikte bu sığınakta yaşıyor. Ailenin kedisi, savaşa maruz kalan Povrosk kenti yakınlarındaki Uspenivka köyünden getirdikleri birkaç eşyanın üzerinde uyuyor. Aile, evlerini olabildiğince uzun süre korumaya çalıştı; ama çevredeki patlamalar, kapanan dükkanlar ve kesilmekte olan yollar sonun kaçınılmaz olduğunu gösteriyordu. Birkaç çanta eşya toplamak zorunda kaldılar, kapılarını kilitlediler ve evlerine veda ettiler.
Anastasiia, “Savaşın bizi atlayıp geçeceğini ve kısa süre içinde sona ereceğini umuyorduk” diyor. Şu anda elektrik ve internet olmadan geçirdikleri iki ayın ardından, dizüstü bilgisayarının önünde haberleri takip ediyor. Uzaklarda, ABD’deki siyasi değişimi sorduğumda ise “Daha iyi olacağını ve savaşın sona ereceğini umuyoruz” yanıtını veriyor. “Umarım yeni başkan, mevcut durumdan daha iyi olur.”
Tek dirençli elektrik sobası ile ısınan karanlık bir odada, evlerinden olan yaşlılar gönüllüler tarafından destekleniyor. Yorgun insanların kampetlerde oturduğu veya uzandığı, bazılarının ise derin düşüncelere daldığı bir atmosfer hakim. Yavaşça yaklaşan Rus ordusunun tehdidi altında, 83 yaşındaki Katerina Klimko, Suki Yali köyünden yeni gelenlerden biri. Evinin tüm eşyalarıyla birlikte yandığını anlatırken gözyaşlarına boğuluyor. Rus ordusunun saldırılarının yoğunluğunu, “Bizi çok bombardıman ettiler. Sanki kıyamet günüydü” sözleriyle ifade ediyor. Ukrayna’nın hâlâ kazanıp kazanamayacağını sorduğumda ise kederle, “Sadece Tanrı biliyor. Duyduklarım kalbimi acıtıyor. O kadar çok bombalandık ve orada birçok insan yaşamını kaybetti ki…”
Rusya, Dnipro’yu hedef alan büyük bir balistik füze saldırısı düzenledi. Patlama, tüm şehirde derinden hissedildi. Biden yönetimi, Atacms füzeleri ve kara mayınlarının kullanımı konusundaki kararları, açık bir şekilde Ukrayna’nın topraklarını savunmasına yardımcı olmayı hedefliyor, hem kendi topraklarını hem de Rusya’nın Kursk bölgesinde ele geçirdiği yerleri korumaya çalışıyor. Donald Trump, bu süreci nasıl yöneteceği konusunda net bilgiler sunmadığı gibi, savaşı 24 saat içinde sona erdireceği vaadiyle dikkat çekiyor. Ukraynalı politikacılar, Trump’ın ne yapacağını merakla bekliyor. Eski Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, “Bence çok akıllıca bir yaklaşım benimsedi. Net bir hedef belirleyip, detaylara girmeden ilerliyor” diyor. Trump’ın, Vladimir Putin’e duyduğu ilginç hayranlık ve pazarlıkçı kişiliği, Dimitro Kuleba’ya göre, insanların Trump’ı hafife almasına yol açıyor. Kuleba, “Kafasında daha büyük resmi görebiliyor ve bu durumun sadece basit bir alışveriş olmayacağından eminim” diyor.
Washington’da yeni yönetim kadrosu oluşturulurken ve Trump’ın bu hedefleri nasıl gerçekleştireceği üzerine tartışmalar sürerken, eski Ukrayna Dışişleri Bakanı, güçlü bir unsurun politikayı etkileyeceğine inanıyor. “Başkan Trump’ın motivasyonu kesinlikle tek bir hedefe odaklanacak; o da gücünü ve liderliğini, selefinin çözüm bulamadığı sorunları kendi yöntemleriyle çözebileceğini göstermek olacak” ifadeleriyle görüşünü belirtiyor. Kuleba, bu güç gösterisinin her iki taraf için de risk barındıracağını vurgularken, Ukrayna’nın savaşta pes etmeyeceğini belirtiyor.
“Afganistan’ın düşüşü Biden yönetiminin dış politika itibarı üzerinde büyük zarar bıraktı. Eğer böyle bir senaryo Trump tarafından gerçekleştirilirse, Ukrayna onun Afganistan’ı olacak ve benzer sonuçlarla karşılaşmak zorunda kalacaktır. Trump’ın bunu istediğini sanmıyorum,” diyor. Ukrayna lideri Zelenskiy, geçtiğimiz hafta Kiev’in 2025 yılında savaşı “diplomatik yollarla” sona erdirmek istediğini belirtti. Trump’ın Beyaz Saray’da olmasıyla, savaşın “daha yakın bir zamanda” biteceğini de ekledi. Bu, Zelenskiy’nin yarı övgü, yarı meydan okuma tarzında bir ifadesiydi. Rus işgali nedeniyle en ağır bedeli ödeyenler içinse, bu daha fazla ödün vermek anlamına gelse bile, barışın bir an önce sağlanması gerekmekte.
Dnipro’da yaralanan askerler, ülkenin pek çok protez merkezinden birine gidiyor. 27 yaşındaki Demian Dudliya, 18 ay önce bir füze saldırısında bacağını kaybetti. Savaş hakkında kötümser görüşler dile getiriyor: “Bence büyük ihtimalle Donetsk, Luhansk ve Kırım bölgeleri elimizden alınacak. Onları buradan çıkarabileceğimize pek inanmıyorum; ne askerimiz var ne de yeterli silah.”
Kamuoyu yoklamaları karmaşık bir tablo çizerken, giderek daha fazla Ukraynalı savaşın bir an önce sona ermesini istiyor, özellikle doğuda siren seslerinin günde birkaç kez duyulduğu durumlarda. Büyüyen bir grup, barış için toprak vermeye razı olduklarını ifade ediyor. 28 yaşındaki Andri Petrenko, Donald Trump göreve başladığında ne beklediğini sorduğumda “Bence savaş sona erecek” yanıtını veriyor. Üç ay önce bacağını kaybeden Andri’ye protezi takılıyor. “Ya bir uzlaşmaya varacaklar ve 1991 sınırlarına geri dönecekler ya da toprak kaybedeceğiz. En önemlisi savaşın sona ermesi ve insanların yaşamlarını yitirmemesi.”
