Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden Netanyahu İçin Tutuklama Emri: Ne İfade Ediyor?

Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Hamas lideri Muhammed Deyf hakkında tutuklama emri çıkardığını açıkladı. ICC tarafından yapılan resmi açıklamada, duruşma öncesi bölümün, yakalama emri çıkarılan üç kişinin savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar açısından “cezai sorumluluk” taşıdığına dair “makul gerekçeler” bulunduğuna dair karara varıldığı belirtildi. Netanyahu, bu kararı “Yahudi karşıtı” olarak değerlendirdi. ICC, Netanyahu ve Gallant ile ilgili yakalama emri hakkında yaptığı açıklamada, İsrail’in mahkemenin yargı yetkisini kabul etmesine gerek olmadığını ifade etti. İsrail, ICC’nin kurucu belgesi olan Roma Tüzüğü’ne taraf değil. Ayrıca, ICC, Hamas’ın askeri kanadı İzzedin El-Kassam Tugayları’nın komutanı Muhammed Deyf’in Temmuz ayında düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü duyurmuştu. Ancak Hamas, Deyf’in ölümünü yalanladı. ICC, Deyf hakkında tutuklama emri çıkarırken, başsavcılığın İsrailli ve Filistinli yetkililerden alınan bilgiler doğrultusunda Deyf’in “ölüp ölmediğini belirleyecek durumda olmadığını” belirtti. Açıklamada bunun üzerine Deyf hakkında tutuklama emri çıkarılması yönünde karar alındığı ifade edildi. ICC Başsavcısı Kerim Han, Mayıs ayında Netanyahu, Gallant, Deyf ile eski Hamas liderleri İsmail Haniye ve Yahya Sinvar hakkında tutuklama emri çıkarılması için başvurdu. Haniye ve Sinvar’ın ölmelerinin ardından ise Ağustos ve Ekim aylarında isimleri dosyadan çıkartıldı. Haniye, Temmuz ayında İran’ın başkenti Tahran’da yapılan bir suikaste, Sinvar ise Ekim ayında Gazze’de İsrail askerleriyle çatışmada öldürüldü. Netanyahu, yaptığı bir sosyal medya paylaşımında ICC’nin kararını “Yahudi karşıtı” olarak nitelendirdi. Netanyahu, kendisinin ve eski Savunma Bakanı Gallant’ın “sivil kayıpları önlemek için büyük çaba sarf ettiklerini” ancak yanlışlıkla sivilleri hedef almakla suçlandıklarını söyledi. Başbakan ayrıca, Lahey merkezli mahkemenin verdiği tutuklama kararını kabul etmeyeceklerini de vurguladı. Gallant ise sosyal medya üzerinden kararı sert bir dille eleştirdi ve tutuklama emrinin “dünya genelinde demokrasi mücadelelerine zarar vereceğini” dile getirdi. ICC kararıyla ilgili ABD Başkanı Joe Biden de bir yazılı açıklama yaparak tepki gösterdi. Biden, “ICC’nin ne demek istediği önemli değil, İsrail ve Hamas arasında bir eşitlik yok” dedi ve “güvenliğe yönelik tehditler karşısında her zaman İsrail’in yanında olacağız” ifadelerini kullandı. Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, tutuklama emirlerinin uygulanması gerektiğini belirtti. Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise tutuklama emrinin “adaletin tecellisi açısından umut verici” olduğunu ifade etti. Eski Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Yargıcı Rıza Türmen, ICC’nin bu kararı ile ICC’ye taraf olan ülkelerin, bu kişilerin topraklarına ayak basmaları halinde gözaltına almaları ve ICC savcılığına teslim etmeleri gerektiğine dikkat çekti. Türmen ayrıca, ICC’de hakkında tutuklama kararı bulunan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in durumunu hatırlatarak, Netanyahu, Gallant ve Deyf’in seyahat etmesinin zorlaşacağına dikkat çekti. Türmen, bu kararın Gazze’de işlendiği öne sürülen savaş ve insanlık suçları açısından önemine şu sözlerle değindi: “Duruşma öncesi daire, tutuklama kararı verirken delillerin geçerli olduğunu ve cezai sorumluluğun bulunduğunu kabul ediyor.” Türmen, bu kişilerin ICC’de gıyaben yargılanamayacağını, ancak tutuklandıkları takdirde Lahey’de yargılanabileceklerini de ifade etti.