Başlık: Uzmanlardan Uyarı: ‘Rusya Bu Hızla İlerlerse Ukrayna’nın Doğu Cephesi Çökebilir’
Kaynak: EPA – Yazılar: Olga Robinson, Matt Murphy & Paul Brown – BBC Doğrulama Servisi – 20 Kasım 2024 – Güncelleme 5 saat önce
ABD Başkanı Joe Biden’ın Ukrayna’ya anti-personel mayınları göndermesi ve Rus topraklarında uzun menzilli füzelerin kullanılmasına izin vermesi, Rus ordusunun cephe hattındaki başarılarını artırdığı bir dönemde gerçekleşti. Savaş Araştırmaları Enstitüsü (ISW) verileri, Rusya’nın 2024’te geçen yıla göre altı kat daha fazla toprak kazandığını ve doğudaki Donbas bölgesindeki Ukrayna’nın stratejik lojistik noktalarına doğru ilerlediğini gösteriyor. Aynı dönemde, Ukrayna’nın Rusya’nın Kursk bölgesine yönelik sürpriz saldırısında da sıkıntılar yaşanıyor. Uzmanlar, bu saldırının başarısını sorgularken, bir uzman, Ukrayna’nın asker sıkıntısı göz önünde bulundurulduğunda bunu “stratejik bir felaket” olarak tanımladı.
Tüm bu gelişmeler, ABD’de Donald Trump yönetiminin iktidara geleceği ve belirsizliğin artmakta olduğu bir ortamda yaşanmakta.
Ukrayna, Kuzey Kore askerleri ile karşılaşırken, cepheye takviye çağrısı yükseliyor; 40 ve 50 yaşlarındaki erkekler bile askere alınıyor. Moskova, karşılıklı SİHA saldırılarında da hedef alınıyor ve Ukrayna, ilk kez ABD’nin sağladığı uzun menzilli füzelerle Rusya topraklarına saldırıda bulundu.
ABD’nin seçilmiş başkanı Ocak ayında görevi devraldığında savaşın sona ereceğini söylemişti ve bazıları Trump’ın Ukrayna’ya askeri yardımı tamamen keseceğinden endişeli.
Biden, Ukrayna’ya kara mayını temin edilmesini onayladı. ISW’nin verileri, Moskova’nın bu yıl 2700 kilometrekarelik Ukrayna topraklarını ele geçirdiğini ve geçen yıl toplamda sadece 465 kilometrekarelik bir alan kazandığını vurguluyor.
Kings College London’dan savunma araştırmacısı Dr. Marina Miron, Rusya’nın bu hızla ilerlemeye devam etmesi durumunda Ukrayna’nın doğu cephesinin “çökmek” gibi bir riski olduğunu ifade etti. 1 Eylül – 3 Kasım tarihleri arasında Rus güçlerinin 1000 kilometrekareden fazla toprak alması, Rusya’nın son aylardaki taarruzunun hızlandığını gösteriyor.
Bu ilerleyişin çoğu Harkov bölgesindeki Kupiansk ve Kurakhove’de gerçekleşiyor. Bu bölgeler, Donetsk bölgesindeki kritik ikmal merkezi Povrosk’a sıçrama tahtası olarak değerlendiriliyor.
İngiltere Savunma Bakanlığı’nın son istihbarat güncellemesinde, Rus birliklerinin Kupiansk’ın kuzeydoğusundaki dış mahalleleri ele geçirmeye çalıştığı belirtildi. 13 Kasım’da paylaşılan, BBC tarafından doğrulanan görüntülerde, bir Rus zırhlı konvoyunun Kupiansk’daki önemli bir köprüye 4 kilometre kadar yaklaşmasının ardından püskürtüldüğü görülüyor. Bu, Rusların bölgeyi kontrol altına aldığı anlamına gelmiyor; fakat Ukrayna savunma hatlarının büyük bir baskı altında olduğunu açıkça gösteriyor.
Rusya, iki yıl süren çatışmadan sonra Ekim ayında önemli ikmal yollarını kontrol altına almış ve Kurakhove bölgesine yığınak yapmaya başlamış durumda. Ukrayna güçleri, kentin güney ve doğusundaki saldırıları henüz durdurabilse de, cephe hattı giderek yaklaşıyor ve Rusya kenti kuzey ve batıdan kuşatmaya çalışıyor. Ukrayna Genelkurmayı’nın eski stratejik iletişim başkanı Albay Yevgeni Sasiko, Rusya’nın kentin çevresine “güçlü çeneler” yerleştirdiğini ve çökeceği zamana dek savunmayı “çiğneyeceğini” dile getirdi. BBC’nin doğruladığı görüntüler, kentin büyük ölçüde yıkıldığını ve meskun yerlerin ciddi hasar gördüğünü gösteriyor.
ISW, Moskova’nın şu anda Ukrayna’da 110.649 kilometrekarelik bir alanı kontrol ettiğini belirtiyor. Ukrayna güçleri, Kursk saldırısının ilk ayında yalnızca 1.171 kilometrekarelik bir alanı ele geçirdi; daha sonra Rus güçleri bu bölgenin yaklaşık yarısını tekrar aldı. Rusya’nın bu toprak kazançları yüksek bir maliyetle sonuçlandı. BBC Rusça’nın analizine göre, Rusya’nın Şubat 2022’deki Ukrayna işgali sırasında en az 78.329 asker kaybettiği tahmin ediliyor. Bu yılın Eylül-Kasım ayları arasında kayıplar, geçen yılın aynı dönemine göre bir buçuk kat artmış durumda. Kayıpların, Rus komutanların askerleri dalgalar halinde gönderdiği taktikler nedeniyle arttığı bildiriliyor.
Ancak bazı uzmanlar, saldırı hızının yine de yavaş olduğuna dikkat çekiyor. Askeri uzman David Hendelman, doğudaki Ukrayna güçlerinin cephe çökmesini önlemek ve asker ile malzeme tasarrufu yapmak için yavaş yavaş geri çekildiğini belirtiyor.
Ağustos ayında, Ukrayna Rusya’nın Kursk bölgesine sürpriz bir saldırı başlattı. Ancak Moskova’nın neden bu saldırıya karşı bu kadar uzun süre beklediği net değil. Bu saldırıda Ukrayna güçleri sınırdaki bazı bölgeleri hızlı bir şekilde ele geçirmişti. Dr. Miron, Kursk saldırısı devam ettikçe Kremlin’in iç politikada bir bedel ödediğini; Rus genelkurmayının ise kazanımlar elde etmek için başka yerlerde birliklerinin olmasını tercih ettiğini ifade ediyor. Ancak Moskova, kaybettiği toprakları geri almak konusunda kararlı. Bölgeye 50 bin asker yerleştirildi. Kursk’tan gelen doğrulanan videolar, şiddetli çatışmaların yaşandığını ve Rusya’nın ağır kayıplar verdiğini gösteriyor. Ancak veriler, ayrıca Ukrayna’nın bölgedeki kontrolünün daraldığına dair sinyaller de veriyor. Ekim ayı başından bu yana, Rusya’nın karşı saldırılarıyla 593 kilometrekarelik bir alanın tekrar alındığı bildiriliyor.
Kursk saldırısı, ciddi kayıpların olduğu bir dönemde Ukrayna’nın moraline önemli bir katkıda bulundu. Dr. Miron ise Kursk saldırısının Ukrayna için hem “taktik deha” hem de “stratejik bir felaket” olduğunu ifade etti. “Tüm amacın, olası müzakereler öncesi bir siyasi avantaj elde etmek ve askeri olarak Rus güçlerini Donbas’tan çıkararak, Kursk’u kurtarmaya zorlamak olduğu düşünülüyor. Ancak şimdi, görünen şu ki Ukrayna güçleri Kursk’ta sıkışmış kalmış durumda.”
Kiev’in en deneyimli birliklerinin Kursk’ta savaştığı biliniyor. Batılı güçler tarafından yüksek teknoloji ile donatılmış mekanize birlikler de bu saldırıya katılıyor. Ukraynalı liderler, Kursk saldırısının Moskova’nın doğudaki güçlerinin bir kısmını yeniden konuşlandırmaya zorlayacağını ve dolayısıyla buradaki Rus ilerleyişini yavaşlatmayı umduklarını belirtiyor. Ancak uzmanlar, bunun tersine, yoğun çatışma olmayan alanlarda Rus birliklerinin kaydırıldığını ifade ediyor. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Yurri Clavilier, “Cephenin farklı kısımlarında Ukraynalılara göre, Kursk’a takviye gönderilen Rus birlikleri esasen Herson ve Zaporijya’dan kaydırıldı” diyor. “Bu bölgedeki çatışmalar, Doğu’daki kadar yoğun değil. Harkov’a saldıran bazı Rus birlikleri de Kursk’a yönlendirildi.”
Her iki taraf için toprak kazanımları, potansiyel müzakerelerde elde edilecek güç açısından büyük önem taşıyor. Henüz herhangi bir müzakere sürecinden söz edilemese de, seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump savaşın 24 saat içinde sona erdirilebileceğini ifade etmiş, fakat bunu nasıl yapacağı hakkında detay vermemiştir. Ukrayna, 19 Kasım Salı günü, Washington’ın onayının bir gün sonrasında, ABD’nin sağladığı uzun menzilli füzeleri Rusya’ya fırlatmıştır. Bu karar, kısmen Ukrayna’nın Kursk bölgesinde tutulması ve gelecekteki müzakerelerde bir pazarlık unsuru olarak kullanılabilmesi için alınmış olduğu belirtiliyor. Ancak Dr. Miron, Rusya’nın elde ettiği toprak kazanımlarının Moskova’ya müzakere süreçlerinde daha güçlü bir pozisyon kazandırdığını düşünüyor.
