Kassam Tugayları’nın Cumartesi günü kapsamlı bir saldırı başlatması, İsrail-Filistin çatışmasının uzun yıllar sonra yeniden dünyanın dikkatini çekmesine neden oldu. Başlangıçta saldırı karşısında şok olan İsrail, Gazze Şeridi’ni bombalıyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, hükümetinin savunma bakanı Yoav Gallant’ın İsrail’in karşı saldırısının kapsamını şu şekilde tanımlaması üzerine, “Gazze saldırılarına vereceğimiz tepki Ortadoğu’yu değiştirecek” derken, “Her şey kesilecek, elektrik yok, hayır yok” dedi. su yok, yiyecek yok, yakıt yok. İnsan benzeri hayvanlarla mücadele ediyoruz ve ona göre hareket edeceğiz” dedi.
Bu açıklamalar, kara harekâtı dahil tüm seçeneklerin masada olduğunu ve “savaşın” Gazze ile sınırlı olmayacağını gösteriyor. Cumartesi günkü saldırı İsrail’in güvenlik aygıtları için sürpriz olmuş olabilir, ancak İsrail’in son yıllarda Filistin, Kudüs ve Mescid-i Aksa’ya yönelik giderek katılaşan politikasını izleyen herkes, zaten büyük bir krizin yaşanacağını öngörmüştü.
Arap isyanlarının ardından Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da yaşanan iç savaşlardan ve askeri darbelerden İsrail diğerlerinden daha fazla yararlandı. Filistin sorununa gösterilen ilginin azalmasından yararlanan Netanyahu hükümetleri, iki devletli çözümü tamamen bir kenara itti. Üstelik ABD, Donald Trump’ın başkanlığı sırasında Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdı ve Netanyahu’yu Arap ülkeleriyle İbrahim Anlaşması’nı imzalamaya ve Gazze ve Batı Şeria’ya yönelik aşırı sağcı politikasını ikiye katlamaya teşvik etti. Gazze’ye abluka uygulayan İsrail, Batı Şeria’daki yerleşim birimlerini genişletti, Kudüs ve Mescid-i Aksa’nın statüsünü değiştirme yönünde adımlar attı. Son olarak, Yahudi fanatiklerin Filistinlileri maruz bıraktığı, çoğunlukla görmezden gelinen gündelik şiddet, El Aksa Tufanı Operasyonu ile doruğa ulaştı.
Analistler Hamas’ın askeri yeteneklerini, İsrail istihbarat teşkilatının eksikliklerini, güvenlik kurumları arasındaki siyasi gerilimleri, muhalefet protestolarını ve Demir Kubbe’nin etkisizliğini vurguladı. Son gerilimin İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki normalleşme görüşmelerine denk geldiği de gerektiği gibi kaydedildi. Gözlemciler, Hamas’ın İsrail’in suikastlar düzenlediği İran’dan yardım almasının önemini bir kez daha vurguladı. Hamas’ın öngörülemeyen saldırısının İran’ın stratejik çıkarlarına hizmet ettiğini söylemeye gerek yok. İsrail’in İran ve Suriye’deki saldırılarına sessizlikle karşılık veren Tahran’ın hamlesini Gazze’den mi yaptığını merak etmeden duramayız.
Bu sorunun cevabı belirsizliğini koruyor. Bu soruya olumlu cevap verilse bile ne Filistinlilerin failliğini ne de İsrail işgalinin dayanılmaz doğasını göz ardı etmek yeterli olacaktır. Başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devleti kurulana kadar çatışmanın sona ermeyeceği böylece tespit edilmiş oldu. Arap isyanları sonrası dönem artık sona erdi. Filistin, Kudüs ve Mescid-i Aksa bundan sonra daha fazla ilgi görecek.
Çatışmanın nereye varacağını söylemek için henüz çok erken. Ancak İsrail, Netanyahu’nun ilk başta önerdiği gibi İran’ı ve onun vekillerini hedef almak isterse, şiddet bölgeye yayılabilir ve yeni bir türbülans dalgası yaratabilir. İsrail’in Cumartesi günkü saldırıya sert bir yanıt vereceği bir sır değildi. Bilmediğimiz şey, İran’ın kendisine veya Hizbullah da dahil olmak üzere vekillerine yönelik bir saldırıya nasıl karşılık vereceğidir. İsrail’in karşı saldırısının niteliği ve diğerlerinin nasıl karşılık vereceği, yeni bir Orta Doğu’nun ortaya çıkıp çıkmayacağını belirleyecek.
İlk açıklamalarda son derece şiddetli ve yaygın bir çatışma ihtimalinin altı çizildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ortadoğu’da yeni bir çatışmalı dönemi durdurmak için tüm tarafları sakin olmaya çağırdı ve Türk diplomatlara devreye girmeleri talimatını verdi.
