Yerli turbojet motorları KTJ-3200 ve KTJ-1750, SAHA EXPO Savunma Havacılık ve Uzay Sanayi Fuarı'nda ilk kez sergilendi. Yerli motor çeşitliliği ve Türkiye teslimat sayısı konusunda yeni gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Son bilgilere göre Batılı ülkelerden 10'u yerli motor için Türkiye'nin kapısını çaldı.
Yerli motorlar için tarih verildi
Anadolu Ajansı’nın paylaştığı habere göre; Kale Grubu Başkan Yardımcısı ve Teknik Grup Başkanı Osman Okyay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 10 yıldır grup olarak turbojet motorları geliştirmek ve üretmek için çalıştıklarını söyledi. Bu dönemde öncelikle böyle bir motorun geliştirilmesi için gerekli tüm altyapıyı kurduklarını anlatan Okyay, Savunma Sanayii Başkanlığı’nın liderliği ve vizyonuyla hareket ettiklerini belirtti.
Motorların, özellikle jet motorlarının, savunma sanayindeki en önemli bileşenler arasında yer aldığını vurgulayan Okyay, bu çalışmaları gerçekleştirmek için yerdeki uçuş koşullarını sağlayabilecek bir test düzeneği geliştirdiklerini belirtti.
Motor emekle çıktı
Okyay’ın konuyla ilgili açıklaması şu sözlerle devam etti:
“Dünyadaki motor firmaları jet motorunu geliştirirken sadece motorun ‘çekirdek motoru’ ile yani kompresör grubu, yanma odası ve tribün grubu ile ilgileniyor. Biz bu motoru geliştirirken bir çok alt sistem de tasarladık. Piroteknik ateşleyiciler, elektronik kontrol ünitesi, akaryakıt pompası, akaryakıt grubu, Rulman, alternatör vb. alt sistemleri de geliştirmeye devam ettik.Bunların hepsini ya kendimiz ya da iş ortaklarımızla, üniversitelerle çalışarak bu ülkede yaptık.Yabancı aksam yok yani bu motorda kontrole tabi veya kontrole tabi yabancı bir parça yok üzerinde herşey alt sistemler hepsi türkiye’de geliştirilmiş ve üretilmiş Bazı komponentleri yurt dışından tedarik etme yöntemiyle bazı komponentleri daha hızlı çıkartabiliyorduk.Hedefimiz herhangi bir kısıtlama vs. çıktığında üretime devam etmekti.”
SOM ve Atmaca füzelerinde kullanılacak KTJ-3200 motoru için geçtiğimiz yıl seri üretim anlaşması imzaladıklarını kaydeden Okyay, tüm alt sistemlerin ve motorun tamamının seri üretime geçmesinin biraz zaman aldığını ifade etti.
Tüm bu süreçleri geçerek teslimatlara başladıklarını belirten Okyay, “Geçen ay 4 motor teslim ettik. KTJ-3200 dediğimiz 3200 Newton turbojet motor. Önümüzdeki yıl teslimatları çok yüksek rakamlarla devam edecek. Sanmıyorum” Burada rakamlara girmek istemiyorum ama bizim bir rampamız var, ciddi bir rampa var. Bir rampa var, seneye o rampayı tırmanıp ciddi üretimler ve teslimatlar yapacağız.” söz konusu.
Füzeler ve yerli motorlar buluşacak
Osman Okyay, motor geliştirme projelerinde KTJ-3200 ile sınırlı kalmadıklarını, ülkenin ihtiyacı olan 3 farklı motor geliştirdiklerini söyledi. Bunlardan birinin Çakır füzesinin motoru olarak görev yapacağını belirten Okyay, ilk motoru 10 yılda geliştirirken, Çakır motorunu 1.5 yıl gibi çok kısa bir sürede geliştirdiklerini ifade etti.
Okyay, başlangıçta çok maliyetli olan ve çok uzun zaman alan geliştirmenin, yetenek kazandıkça sonraki projelerin çok daha hızlı yapılmasını sağladığını vurguladı. Okyay, “Bize de oldu. İlk projede edindiğimiz bilgi ve altyapı ile ikinci motoru çok daha hızlı geliştirdik. 1750 Newton’luk bir motor geliştirdik. Çakır füzemizin motoru bu olacak. Teslim ediyoruz. ilki bu ayın sonunda. Bu nedenle uçuş testleri başlayacak, sonraki Ocak gibi yılın başında planlanıyor.” dedi.
3700 Newton motor
Atmaca füzesi “Kara Atmaca”nın kara versiyonu için 3700 Newton’luk daha yüksek itiş gücüne sahip üçüncü bir motor geliştirdiklerini kaydeden Okyay, “Tasarım bitti, prototip üretiliyor. gelecek yıl bu zamanlarda ilk motor.” söz konusu.
Osman Okyay, Arat adında bir motor geliştirme projesi daha yürüttüklerini de belirtti. Ancak daha kısa sürede tamamlamayı hedefliyoruz. Projenin ilk 2 etabına geçildi. İnşallah hızlı bir şekilde tamamlayacağız.” ifadelerini kullandı.
Batılı ülkeler Türkiye’nin kapısını çaldı
İhracatta pazar aramak için özel bir çaba gösteremediklerini belirten Okyay, şunları kaydetti:
“Çok ilginç, motor konusu aslında dünyada önemli bir darboğaz, dünyada çok az üretici var. Bizim gibi herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan motor üretebilen çok az firma var. Yaklaşık 10 ülke geldi. bu motorların haberini duyduktan sonra kapımıza geldi.Ciddi talepler var.Bazılarını bekletiyoruz,bazıları sözleşme görüşmelerinde.Aralarında gelişmiş batılı ülkeler var.Bu daha da enteresan bir şey. Batı’ya bağımlı olduğumuz bir bölge. Batılı bir ülke bizden bir motor istiyor, üstelik kendisi için de. “Bizden özel bir motor geliştirmemizi istemeleri önemli. Bu, motor geliştirme yeteneğimize olan güven anlamına gelir. Bu daha da sevindirici bir şey. Öyle bir motorun üretimi gibi değil. Bu talepleri değerlendirmeye çalışıyoruz. Şu anda oldukça yoğun bir programımız var ama ihracat bizim için önemli.”
.
