Gök, yer ve bu ikisi arasında bulunan her şey kayıtsız şartsız ve kesin olarak Allah’ındır. Hiç kimsenin mutlak mülkiyet iddia etme hakkı yoktur ve hiç kimse meşruiyetini gücünden ya da başka bir kaynaktan alarak doğaya ya da canlılarına egemen olamaz. Dinin evrensel ilkesi olan bu kanunu ihlal eden herkes, zalim veya izinsiz giren kişi olarak kabul edilir. İnsanoğlu şeylerin sahibi değildir, emanetçi olarak yalnızca “faydalanır”. Bu faydanın sınırları ve kuralları aynı evrensellik ilkesine göre din veya hukuk tarafından belirlenir. Bu inanç ya da inançsızlıkla ilgili değil; İnançlı bir müminin dünya görüşünü bu çerçevede şekillendirmesi gerekir.
Kudüs ve “vadedilen topraklar” tartışmaları yoğunlaşınca bu konuyu yazmak istedim ve şu soruları gündeme getirdim: Kudüs’te kim ikamet etmeli ve Kudüs kime emanettir? Kudüs, fiziksel ve coğrafi bir konumdan çok daha fazlası olmasıyla (Mekke hariç) diğer şehirlerden öne çıkıyor; daha derin bir gerçeklik ve manevi anlam taşır ve bu nedenle kimin sahip olduğunu, kimin sahip olması gerektiğini, daha doğrusu kime emanet edilmesi gerektiğini düşünmek ahlaki bir zorunluluk olabilir.
Kudüs’ün gerçek anlamı
Öncelikle Kudüs’ün anlamına ve denilince akla gelmesi gerekenlere odaklanmalıyız.
Eğer Kudüs sadece coğrafi bir konumsa, onu diğer şehirlerden farklı kılan, hatta onlardan üstün kılan hiçbir neden yoktur. Bu durumda bölgede en uzun süredir yaşayanların Kudüs sakinleri olması ve orada huzur içinde yaşamaya devam etmeleri gerekiyor. Ancak tarih gösteriyor ki, hiç kimse Kudüs’ü fiziki ve coğrafi bir konum olarak düşünmüyor. Bir Müslüman, bir Yahudi veya bir Hıristiyan için Kudüs, ebedi mananın ve hakikatin vücut bulmuş halidir; Merhum çok yönlü şair, yazar ve siyasetçi Sezai Karakoç’un deyimiyle “gökte kurulu, yeryüzüne indirilmiş” bir şehirdir.
Şehrin adı da bu gerçeği bizzat beyan etmektedir: Kudüs (Arapça’da “kutsal” anlamına gelir), ilahi kanun üzerine inşa edilmiş, insanlığın ham içgüdüleri ve duyguları tarafından kirlenmekten kurtarılmış kutsal şehirdir ve Allah’ın huzurunda kurulmuş hakikat şehridir. insanlığı varoluş amacına ulaşmaya yönlendirin. Kudüs’e bakan herkes bu ilkeleri hatırlar ve orada yaşayan herkes onlara uyar. Bu bakımdan Kudüs, Farabi’nin belirttiği gibi dünyada kurulacak tüm şehirler için ideal prensip ve modelleri belirleyen ideal şehir olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla Kudüs’ten bahsetmek adaleti, insanlığı, merhameti, insani erdemleri ve Allah’a imana dayalı ahlaki değerleri beraberinde getirmelidir.
Kur’an-ı Kerim ve Tevrat’ta adı geçen peygamberlerle ilgili kıssaların önemli bir kısmının burada geçtiği ve Kudüs ve çevresinin bu peygamberler tarafından inşa edildiği dikkate alındığında, Kudüs’ü “ideal şehir”, “mübarek şehir” olarak düşünmek bir zorunluluk haline gelir. kutsal şehir” veya bir dereceye kadar “ana şehir”.
Kudüs’ü “kutsal” ya da “ideal” olarak tanımlamak, onun kime emanet edildiği, kime vaad edildiği sorumuzun cevabını verebilir. Tevrat’ta belirtilen temel kanunlar bize yol gösterici olabilir. “Ayrıca” dedik çünkü söz konusu kuralların herhangi bir İbrahimi dinin temel ilkeleri olduğunu anlamak çok önemlidir. Bunun dışında İslam ve Yahudiliğin yasalara yönelik farklı yaklaşımları da günümüzde yaşanan sorunların kökenini açıklayacaktır.
Yahudilikte kanunlar iç işlerin ve ilişkilerin düzenlenmesine yöneliktir. İslam ise tarihte kuralların evrenselliğini getiren dindir. Evrensellik iddiasının yanı sıra, yerel ve kabilesel olmanın ötesine geçmediklerini, dini inanç etrafında şekillenen evrensel değerleri yeniden sahiplendiklerini iddia ederek diğer dinleri de “neshedmiştir”. Yani Yahudilik tahrif edildiği için değil, son peygamber tarafından geçersiz kılındığı için ilk din olma hakkını kaybetmiştir. İslam, diğer dinler veya felsefi geleneklerle karşılaştırıldığında evrensellik-yerellik açısından kristalleşir: Kanunlar evrenseldir ve herkese her yerde ve her zaman uygulanmalıdır.
Tanrı’nın adı aracılığıyla dünyevi gücü aramak
O halde sorunun ilk cevabı Kudüs’ün Allah’a iman edenlere emanet edilmesi gerektiği olacaktır. Çünkü ideal şehrin ilk kanunu Allah’a imandır. Kim Allah’a inanır ve Allah’a ortak koşmazsa Kudüs’ün emanetidir. İnsanın Allah hakkındaki bilgisi, ilahi isimlere dair anlayışıyla sınırlıdır.
İlâhi isimler bize Allah’ın nasıl davrandığını, bizden ne istediğini anlatırken, nasıl davranmamız gerektiğini de gösterir. Dolayısıyla ilahî isimlerden çıkarılan ahlakı “ideal” olarak kabul eden herkesin Kudüs’e sahip çıkma hakkı vardır; Bu dünyada bir kimseye toprak miras kalacaksa, o da ilahi isimleri yol gösterici değerler olarak benimsemiş olan kişidir. Ancak o zaman insanlık ve doğa güvende olur.
Tanrı istismar edilemez; O’nun adını kullanarak insanlara hükmetmek, kutsal değerlerle insanları kandırmak, şehrin temel ilkelerini reddetmek anlamına gelir. Kim boş yere Tanrı’nın adını ağzına alırsa ya da kim O’nun adı aracılığıyla dünyevi güç ararsa Yeruşalim’den reddedilecektir. Kim Allah’a ortak koşarsa, kim kendi çıkarlarını, kabilesini veya nefsini diğerlerinden önde tutarak “başkasına” taparsa Kudüs’ten olamaz. İnsan her zaman taşıdığı ruhun farkında olmalı, ona nerede duracağını, nerede duracağını söylemeli. Bu bakımdan vaktini Allah’ı düşünerek ve O’nun fiillerini anlayarak geçiren kişiye Kudüs emanet edilmiştir.
Allah’a inanırsak, ahlâkımızın, salih amellerimizin bir anlamı olur. Bu nedenle imanlı bir insan, Allah’a inanmanın gerektirdiği ahlak ilkelerini yaşar. İşte şehrin bir diğer kuralı da birinci kanunun sonucudur: Yaşam hakkını tüm canlıların temel hakkı sayan ve bu nedenle haksız cinayetlere karşı çıkan kişiye Kudüs emanet edilebilir. Bu yalnızca insanlarla sınırlı değildir; doğanın, hayvanların ve diğer canlıların yaşam hakkı vardır ve bu hak asla göz ardı edilmemelidir. Bu bakımdan bu kanunlara uyan ve kendisine emanet edileni koruyan kişi, Kudüs’ü yönetme hakkına sahiptir (Çalmayacaksın). Kim insanlığı kendi ailesi gibi görür, büyüklerine saygı duyar ve ayrım yapmadan herkesi önemserse, Kudüs onun olacaktır (Babanıza, ananıza hürmet edin). Başkalarının yaşam haklarını gözeten, kültür ve tarihlerini koruyan, düşmanlık beslemeden birlikte yaşama ilkelerine bağlı kalan kişiye Kudüs emanettir (Komşunu seveceksin, yalan yere şahitlik etmeyeceksin).
Müslümanların Kudüs konusunda takındığı tavır budur veya bu olmalıdır.
